İsrail Filistin çatışmasında hiç bir savaş kuralına ve ahlakına uymayan bir seyirde devam ediyor. Dolayısıyla tarafların dini, etnik ve ideolojik savunuların dışında da ele alınması gerekiyor. Çünkü her şeyden önce ortaya bir insanlık dramı yaşanmaktadır. Böylesi bir dramın yaşanmasına hiçbir davanın haklı gerekçeleri olamaz. Savaşın dışında kalması gereken savunmasız çocuk, kadın ve yaşlı insanlar en çok zarar görenler olmaktadır. Hedef gözetmeden, kimi öldürürse öldürsün diye gelişmiş ve tahrip gücü yüksek bomba ve füzelerin kullanmak savaşın etiğine uygun mu diye de sorgulamak gerekiyor.

Bu çatışmanın yeniden başlamasında ne Hamasın çölde düzenlenen müzik festivaline yapılan saldırıda birçok sivilin ölmesi ne de hedef gözetmeden İsrail’in hastane ve kilise gibi yerlerin bombalanarak çocuk, kadın ve savunmasız insanları öldürmesinin, sivillerin açlığa ve susuzluğa mahkûm etmenin kabul edilebilir bir yanı yoktur. Her iki tarafında insan vicdanının kabul etmeyeceği savaş yöntemlerini kullanmasını görmemezlikten gelinmemeli.

Herkesin hem fikir olduğu Filistin halkının haklı mücadelesidir. Bu haklı mücadeleyi gölgeleyecek, zarar verecek savaş yöntemlerinden de kaçınmak gerekiyor. Çocuk, kadın ve savunmasız sivil insanları öldürmenin, savaşın hedefi yapmanın hiçbir haklı gerekçesi olamaz. Bu yöntemler en haklı mücadeleler üzerine bir gölge düşürmektedir. Gazze’de yaşanan bu savaş suçları her iki halkta birbirine karşı duydukları kin ve nefret duygularını derinleştirmekte, karşılıklı yok etme eğilimini sınırlarının dışına da taşırmaktadır.

Hamasın terörünü de, İsrail’in devlet terörünü de onaylamamak gerekiyor. Savaşın dışında tutulmaması gereken insanları savaşın hedefi haline getirmemek bir savaş ahlakı ve kuralıdır. Merhametsiz bir savaş olamaz. Savaşta hedef olmaması gereken kadın ve çocukların kimliğinin bir önemi yoktur. Çünkü savaşan taraflar arasında en masumlarıdır. Düşmanlığın da bir sınırı olmalı, bu sınır aşıldığın da geriye ne kalacaktır. Savaşlarda bile insan kalabilmek çok zor olmasa gerek.