İktidar Utanmazlığı        

Tarih: 21 Aralık 1776. Yer: Paris. Benjamin Franklin, Genç Amerika Cumhuriyetinin Fransa’ya atanan ilk Büyükelçisi olarak Paris’e varır. Franklin, 70 yaşındadır. Fransız devrimi ve aydınlanma hareketine büyük katkıları olan yazar ve filozof 84 yaşındaki Voltaire bizzat Krallık Akademisinde onu karşılamaya gelenler arasındadır.

Franklin, Thomas Jefferson ile birlikte hem Amerika Haklar Bildirgesini hem de 4 Temmuz 1776 tarihinde dünyaya deklere edilen Amerika Birleşik Devletleri Bağımsızlık bildirgesini kaleme alan yazarlardandır.

Amerika Bağımsızlık Bildirgesi: ‘‘Bütün insanların eşit yaratıldıklarını, yüce yaratıcının insanlara insan olmadan kaynaklı vazgeçilmez temel bazı haklar verdiğini, bu haklar arasında yaşama, özgürlük ve refahın aranması hakkının herkes için en başta gelen temel hak ve özgürlüklerden olduğunu’’ deklere eder.

Paris Prês bölgesinin Saint-Germain semtinde olan Cafê-Procope, o dönemin genç devrimcilerinin buluşma yeridir. Franklin, çok mütevazi bir şekilde, refakatindeki güzel ve zeki Madam Brillon ile bu kafeye sık sık gidip akşam yemeğini yer ve gençlerle, devrimci öğrencilerle sohbet eder. Yine bir akşam orada yemek yerken, genç devrimcilerden biri ve yeni Avukat olmuş olan Georges Danton, Franklin’in masasına yaklaşır ve eleştirel bir tarzda, yüksek sesle ona hitaben: ‘‘Dünya haksızlıklardan ibarettir. Her yerde hayat, haksızlıktan ve eşitsizlikten başka hiç bir şey değildir. Her tarafta sefalet ve zulüm vardır. Hani bunun yaptırımı? Monsieur Franklin, bütün insanların eşit yaratıldıklarını, refahın ve insanca yaşamanın her kesin hakkı olduğunu deklere eden o güzel ve ideal bildirgenizin saygınlığının yerine getirilmesi ve herkesçe ona uyulması, uymayan yönetici ve iktidarların da bir yaptırımla karşılanması için, arkasında herhangi bir yargısal, askeri ya da polis gücü yoktur.’’ der. Franklin cevap verir: ‘‘Yanılıyorsunuz genç arkadaşım! Bu bildirgenin arkasında epeyce önemli ve devamlılık arz eden en büyük yaptırımlardan biri olan “utanma” yaptırımı var.”

Maalesef son dört yıldaki yasa tanımaz uygulamalar ve hukuksuzluklar, bize açıkça göstermektedir ki, artık Türkiye’de yönetimi ve kamu otoritesini elinde bulunduranlar, müeyyidelerin en büyüğü olan “utanma” müeyyidesinin ne anlama geldiğini umursamadıkları gibi, yurttaşlardan saygı göstermelerinii istedikleri yasaları da rahatlıkla çiğneyebilmektedirler. Polis şefleri yargıç ve savcılara talimat verip, Anayasa Mahkemesi Başkanını sokak düellosuna davet edebilmektedirler.

Cihan İpek

Kaynak: Ziegler, Jean, Das Imperium der Schande, 2005 Verlagsgruppe Random Haus