Tarihsel olarak Med İmparatorluğunun yeniden kuruluşunda, işgalcilere karşı dağınık halde ki Kürt aşiretlerinin bir araya gelerek örgütlü bir ayaklanmanın başarıya kavuşturulduğu günü ifade eder. Ve kurtuluş gününün daha sonra ki kuşaklar tarafından bayram olarak kutlanılmasıdır. Devrimci Kawa’nın zalim Dehak’a başkaldırısı efsanevi bir destana dayanır. Kürt’ler de yazılı tarih anlatımı yok denecek kadar az olduğundan bayram ritüeli olarak günümüze kadar gelebilmiştir. Diğer bir bakış açısı ile Dehak’ın zulmü olmasaydı Kawa zulme karşı mazlumların örsü olmayacaktı. Newroz bu yönü ile inkar ve zulmü temsil eden kara kış günlerine karşı mazlumun baharlaşan yaşamını anlatır. Her kış ne kadar sert geçerse geçsin sonu bahardır. 

Yıllarca yasaklı Newroz kutlamalarında, korsan kutlamalar ile çok ağır bedeller ödenmiş ve uzunca süre “w” harfi ile yazımının esareti yaşanmıştır. Ve nihayetinde halkın Newroz’a olan bağlılığı ve sevdası yasağı anlamsızlaştırmıştır.

 28 Eylül - 2 Ekim 2009 arasında Abu Dabi'de hükümetler arası toplanan Birleşmiş Milletler Manevi Kültür Mirası Koruma Kurulu, Newroz’u Dünya Manevi Kültür Mirası Listesi 'ne dahil etmiş ve 2010'dan başlayarak Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 21 Mart'ı "Dünya Newroz (Nevruz) Bayramı" olarak kabul etmiştir.

İnsanlığın avcı-toplayıcılıktan yerleşik hayata geçtiği ve tarımsal faaliyetlere başladığı ilklerin( ilk buğday, ilk şehir devletleri, ilkyazı, ilk müzik, ilk inançsal tapınaklar vs) coğrafyasına ait Newroz bayramı aynı zamanda doğa ile barışıklığın gereği olarak, doğanın uyanışını ve baharı kutlamayı da temsil eder. Kış, düşen cemreler ile yerini bahara bırakır.  Cemre; kor, ateş veya sıcaklık anlamına gelir. İlk cemre 19-20 Şubat’ta havaya, ikinci cemre 26-27 Şubat’ta suya, üçüncü cemre ise 5-6 Mart’ta toprağa düşer. Cemre ile ısınan toprak ana, bereketin rengi yeşile bürünür ve rengarenk çiçekler ile bezenir. Newroz bayramında, özellikle kadınların rengarenk elbise motifleri, toprak ananın bahar ile uyanışını temsil eder.

Evet; sonu 21 ile biten yeni yılın baharı Mart 21 Newroz bayramı zor süreçlerden geçen yaşamın ayazını alsın. Yeniden güzel günlerin umudu olup yeşersin.

Bahar kutlu olsun. Tüm insanlığa mutluluk ve huzur isteyen papatya falı olsun. Kara kışa inat kar’ı delen kardelen çiçeğinin direngenliği olsun.

Cejna Newroze Piroz be,

Newroz Bayramı Kutlu olsun.