Filistin ve İsrail arasında uzun yıllara dayanan Kudüs üzerinde yürütülen çatışma; ABD Başkanı Trump’un Kudüs’ü başkent ilan etmesiyle yeniden alevlendi. Kudüs üzerinde kimin hâkim olacağı; İsrail ve Filistin arasında uzun geçmişten beri hep önemli bir sorun oldu ve güncelliğini korudu.

 Ortadoğu’nun en eski şehirlerinden biri olan Kudüs; M.Ö. 4.yy. kuruluyor. Tarihsel süreç içerisinde iki kez yerle bir edilen ve yirmi üç kez işgal edilen kentte; Ermeni, Hıristiyan, Yahudi ve Müslüman halkları yaşıyor. Burada yaşanan olaylardan sonra Kudüs; üç büyük semavi din için kutsal bir merkez konumuna geliyor. Müslümanlar, Hazreti Muhammed'in Mirac'a yükseldiği ve Kâbe'den önce 'ilk Kıble' olarak görüyorlar. Hristiyanlar ise; Hz.İsa'nın çarmıha gerildiği yer olmasından dolayı kendileri için Kutsal Şehir olarak Kabul ediyorlar. Bu yüzden; Filistin ve İsrail Kudüs’ü başkentleri olarak görüyorlar.

         Kudüs üzerinde bir hâkimiyet mücadelesi devamlı süregeldi. İsrail 1967 savaşından sonrasında Doğu Kudüs’ü ilhak ediyor ve şehrin çevresinde yeni yerleşim alanları açıyor. Bir kısım Filistinlilerin topraklarını gasp ederken; bir kısmının topraklarını ise kandırarak satın alıp, yerleşime açıyor. Buralara ise başka alanlardan getirdiği Yahudileri yerleştiriyor.

Topraklarını kaybeden Filistinliler kendi topraklarında ya marjinal işlerde yada gündelikçi olarak çalışmak, yaşam koşullarının son derece zor olduğu gettolaşan alanlarda yaşamak zorunda kalıyorlar. Yahudiler ayrıcalıklı bir konumda yaşarken Filistinliler ise ötekileştirildi. Tarihselleşen bu sorunlar günümüze kadar devam etti. Oslo süreciyle başlayan ve kısmi özerkliğin kabul edildiği Arafatlı dönemde ise, verilen sözlerin birçoğu yerine getirilmedi. İşsizlik sorunu çözümlenmedi. Bölgeye yatırımlar yapılmadı. Yasalar demokratikleştirilmedi. Bu arada İsrail yönetimi toprakları müsadere etmeye ve Yahudi yerleşme alanlarını genişletmek için evler inşa etmeye devam etti.

Gazze ve Batı Yakasında, El Halil’de kısacası Filistin’in bütün şehir ve kasabalarında sorunlar yıllardır devam ediyor. Kudüs’ün başkent ilan edilmesi, İsrail-Filistin sorununda biridir. Trump’ın kararıyla sorun yeniden güncellenmiş oldu.

 Bu soruna kalıcı çözüm nasıl bulunacak? Başka güçlerin kendi dış politikalarının bir argümanı olarak dayatacakları hiçbir çözüm kalıcı olmayacaktır. En doğru ve kalıcı çözümü; uzun bir süredir birbirleriyle çatışan fakat aynı tarihsel süreç içerisinde birbirlerinden ayrılamayacak kadar da iç içe geçen İsrailliler ve Filistinliler bulacaktır. Birbirlerini aynı toprağın eşit yurttaşları olarak görmeye başladıklarında; ortak akıl çözümü kendiliğinden ortaya çıkaracaktır.