Eğitim-öğretim yılının başlamasıyla beraber, okullara, hazırlık kurslarına giden gençlerimiz ciddi bir sınav maratonunun startını vermiş oldular. Gerçi yaz boyunca öğrencilerin önemli bir kısmı çoktan sınav hazırlık sürecine başlamış bulunmaktadırlar. Kimisi dar imkânlar hatta imkânsızlıklar içinde bu adil olmayan sistemin içinde mücadele vermektedir. Buna karşın imkânları geniş olan öğrenciler, kurs ve özel ders takviyesiyle bu süreci etkin yürütmeye çalışıyorlar.

Eğitim sistemimizin eleğe döndüğü, milli eğitim bakanlarının sürekli değiştiği ve sınav sisteminin tüm çelişkilerine rağmenimkânı olan olmayan her öğrenci bu ‘maratonun’ bir parçası durumundadır. Peki, sınav sürecini etkin ve yetkin sürdürebilmeleri için gençlerimiz nasıl bir yol haritası takip etmeli, neler yapmalıdırlar?

Her şeyden önce her öğrencinin çalışmasını anlamlı kılacak bir hedefinin olması gerekir. Bu hedefe ulaşmak için uygulanabilir bir yaşam ve ders planının olması oldukça önemlidir.Sınav sürecini etkin ve yetkin sürdürebilmek için öncelikle bilişsel ve duyuşsal durumumuzu iyi hazırlamamız gerekir. Yani öğrencinin zihinsel ve duygusal olarak kendisini sınav moduna hazır hale getirmesi için kararlar alması, sosyal yaşamını organize etmesi, kendi iç dünyasında özgüven ve özsaygıyı artıracak düşünce ve duygular geliştirmesi gerekir.(ben zorlukların farkındayım, eksikliklerimi biliyorum, imkânlarımın farkındayım ve gereken ne varsa başarım için değerlendireceğim)

Yukarıda belirttiğim hususlar, başarıya giden yolda giriş düzeyinde(zemin olarak) gerekli olan unsurlar. Bunları şöyle formüle etmek mümkün;

• Zihinsel hazırlık süreci
• Psikolojik hazırlık süreci
• Sosyal hazırlık süreci

İfade ettiğim bu üç evre sınav sürecinin omurgasını oluşturmaktadır. Bu üç evrede, öğrenci tüm imkânlarını belirli bir plan ekseninde devreye geçirmesi gerekmektedir. Kendi potansiyelini dikkate alarak, gerçek bir hedef doğrultusunda, sınav müfredatıyla ilgili eksikliklerini doğru tespit ederek, iç barışını sağlayarak, güçlü bir motivasyonla ‘yaşam çemberi’ ni  iyi düzenlemesi lazım.’Yaşam Çemberi’ her bireyin tüm yaşam alanlarını içine alan, sınırları belli olan yaşam döngüsünün tüm unsurlarını içine alan dinamik bir alandır.(Aile, çevre, sosyal ilişkiler, bireysel ihtiyaçlar-fizyolojik-psikolojik-sosyal) Öğrenci bu yaşam çemberini daha önce ifade ettiğim üç evreyi temel alarak kendisini bu alanın merkezine konumlandırması çok önemlidir. Bu evreleri sağlıklı bir şekilde işleyen birey daha sonraki aşama olan çalışmayı planlamayı daha iyi ayarlamasına zemin hazırlayacaktır.

Öğrencinin başarıya ulaşabilmesi için ders ve yaşamını iyi planlayabilmesi gerekir. Bunun içinde ihtiyaç tespitleriniiyi yaparak hareket etmelidir.

• Sürece online, Youtube vb. imkanlar üzerinden mi hazırlanmalıyım?
• Bir hazırlık kursana gitmeli miyim?
• Tek başıma çalışırsam başarılı olabilir miyim?
• İmkânlar dâhilin de özel ders almalı mıyım?
• Zaman ve stres yönetimini nasıl sağlayabilirim?
• Kaynaklarımı nasıl kullanmalıyım(ders dokümanları)

Saydıklarımla ilgili tedbirler ve kararlar alındıktan sonra

rahat çalışılabilecek bir ortam oluşturarak, stratejik bir ders çalışma planıyla harekete geçilmelidir.

Öğrenci plan hazırlarken, kolaydan zora prensibiyle hareket ederek ‘basamaklı öğrenme modeli’ dediğimiz(basitten zora giden kademeli öğrenme modeli)modelegöre  tempoyu giderek artırmalı, konular parçalar halinde çalışılmalıdır. Yoğun olan müfredat bu şekilde ele alındığında öğrenci belirli bir çalışma limiti de oluşturmuş olur.(toplam konu sayısı hafta sayısına bölünerek bir strateji oluşturma)Bir öğrencinin günde kaç saat çalışacağı, öğrenme hızı, kişisel beceri ve bilgi alt yapısına göre şekillenir. İdeal plan ve çalışma şekli kişinin ihtiyacına, potansiyeline ve imkânlarına göre değişkenlik gösterir. Bir öğrenci, başta uyku ve beslenme düzeni olmak üzere, kendisini mutlu hissedebileceği aktiviteleri de dengeli yapmak suretiyle zamanı iyi yönetebilir.(uyku zaman aralığı, kaç saat çalıştığı, dinlenmek için neler yaptığı)Burada esas olan şey, kendi gerçeğinden hareketle” öğrenmeyi öğrenme” dediğimiz süreci tüm dinamikleriyle etkin ve yetkin geçirmesidir. Bunun için;sabırlı, kararlı ve tutarlı davranmak çok önemlidir.

Sınav sürecinde öğrencilerin en çok yaşadıklarısorunlardan biride stres yönetiminde gerekenleri yapamamalarıdır. Sınav kaygısının yarattığı stres, uyku bozukluğu, algı düşüklüğü ve beraberinde meydana gelen ‘Anksiyete Bozuklukları’ İle ‘Obsesif-Kompülsif Davranış Bozukluğu’ ciddi sıkıntılar oluşturmaktadır( bu durumlarda alanında uzman kişilerden destek alınmalıdır)Öğrencilerin yaşadıkları stresi kontrol altına alabilmeleri için ‘Yaşam Çember’lerinde kendilerine özel bir alan yaratmaları gerekmektedir(spor yapmak, müzik dinlemek ve enstrüman çalmak, kitap okumak, kültürel ve sanatsal uğraşlar gibi)Tabi bunların yanında kendi kendilerine uygulayabilecekleri telkin yöntemleri, meditasyon, pozitif düşünme becerileri geliştirme oldukça önemlidir.(bunlar için güvenilir kanallar ve kitaplar mevcut)

Özetle,  sınava hazırlık döneminde gençlerin istedikleri başarıyı yakalayabilmelerinde, bireysel özellikler ve imkânlar oldukça belirleyici faktörlerdir. Sınav sistemimizin tutarsız, yaşam koşularının eşitsiz olduğu ülkemizde, gençlerin istedikleri yerlere varmaları, kendilerini gerçekleştirmelerinin önünde çok ciddi bariyerler mevcuttur. Bu engelleri aşabilmek için şartlar ne olursa olsun inançlı, kararlı ve mücadeleci olmak lazım.