Danimarka'nın Aalborg kentinde bulunan Kunsten Modern Müzesi direktörü Lasse Andersson, Jens Haaning adındaki bir sanatçıyla 540 bin Danimarka kronu değerinde bir sanat eseri yaptırmak için anlaşma imzaladı ve sanatçıya çalışmalarında kullanması ücreti peşin ödedi.

Haaning, 2010 Eylül ayın da “Parayı Al ve Koş” (Take the Money and Run) adını eseri serginin küratörüyle iletişime geçerek galeriye “enstalasyon” koyduğu iki boş tuval yolladı.

Müze yetkilileri, Haaning'den gelen paketleri heyecanla açtı. Paketlerde “Work It Out” adlı ve emeğin geleceği isimli iki ayrı sanat eseri olması gerekiyordu. Bu eserler, sanatçının 11 ve 14 yıl önce yaptığı iki çalışmanın yeniden yorumu olacaktı. Ancak paketten çıkan iki tablo, müze yetkililerini şoke etti.

Hâlbuki Kunsten Modern Müzesi, sanatçıdan istenen sanat eseri, 2010 yılın da “bir Danimarkalı ve Avustralyalının yıllık ortalama gelirini gösteren” bir çalışmanın yeniden düzenlenmiş haliydi.

Sanatçıya neden böyle yaptığı sorulduğun da esere “kendi yorumunu kattığını” belirten, Haaning bu eserin adını “Parayı al ve kaç” koyduğunu söyledikten sonra, “bu işteki sanatın asıl amacı müzenin parasını almak” olduğunu dile getirdi. Yayınladığı basın bülteninde de “sanat endüstrisinde daha eşitlikçi normlar oluşturmak amacıyla sanatçıların haklarına ve çalışma koşullarına dikkat çektiğini” belirtmişti.

"Eserim parayı almış olmam" diyen Haaning, “Benim kadar kötü çalışma koşulları olan insanlara aynısını yapmasını öneriyorum. Eğer iğrenç bir işte çalışıyor ve ödeme almıyorsanız alabildiğinizi alın ve gidin” diye konuşan Haaning, “Herkes daha çok paraya sahip olmak ister. Toplumumuzda farklı endüstrilere farklı değerler biçiliyor. Bu eserler temelde sanatçıların çalışma koşullarıyla ilgili. Bizim de parçası olduğumuz yapıları sorgulama sorumluluğumuzun bulunduğuna dair bir beyan. Eğer bu yapılar tamamen mantıksızsa, o zaman bunlarla bağımızı koparmalıyız. Bu evliliğiniz ya da işiniz veya yani herhangi bir toplumsal yapı olabilir" dedi.

Kunsten’in direktörü Lasse Andersson katıldığı bir radyo programında “Jens’in kendine göre aslında yeni bir iş ürettiğini söyleme hakkı elbette var ki bu aslında yaptığımız sergiye dair de yorum yapmış oluyor. Ama aramızdaki anlaşma bu değildi” diyerek beklentilerinin sözleşmeleri gereğince sanatçının parayı iade etmesi olduğunu vurguluyor.

Ancak Haaning’in açıklamaları gösteriyor ki parayı iade etmek gibi bir planı yok.

Bir an düşündüm TBMM’de TUİK ve TBMM’ye asılmak üzere, Jens Haaning’e Türkiye’de ki ücretlilerin yıllık gelirini gösteren tablo siparişi verse sizce acaba nasıl bir eser yapardı?

Kaynaklar

Artnet

The Art Newspaper

[email protected]