Laktoz süt şekeri olarakta bilinen bir karbonhidrattır. Diyetle alınan laktoz, ince bağırsak epitel hücrelerinde bulunan laktaz enzimi ile sindirilerek parçalanır.

Laktoz intoleransı, süt veya süt ürünlerinde bulunan laktozun sindiriminde gerekli laktaz enzim eksikliği ya da enzim aktivitesinde yetersizlik sonucu laktozun sindirilememesi durumudur.Sindirilemeyen laktoz, ince bağırsak ve kolonda bakteriler tarafından fermente edilerek kısa zincirli yağ asitleri, hidrojen , karbondioksit ve metan oluşumuna neden olmaktadır. Bu durum sonucunda gaz, karın ağrısı, kramp, distansiyon, bulantı, kusma, ishal, dehidratasyon gibi semptomlar olabilir. Bu belirtiler birçok gastrointestinal hastalık belirtileri ile benzerlik gösterdiği için karıştırılmamalıdır.

Bu semptomlar varsa laktoz intoleransının teşhisini koymak için diyetten laktoz kaynaklı besinlerin çıkartılması daha çok başvurulan yöntemdir. Diyetten çıkarıldığında semptomlar düzelirse laktoz intoleransı vardır.

Laktoz intoleransı olan bireylerde tıbbi beslenme tedavisinde amaç diyetle alınan laktoz miktarını azaltmak ve büyüme ve gelişmeyi sağlamaktır. Bu esnada diyetin örüntüsü oluşturulurken şu yollar izlenebilir:

• Laktoz içeren besinlerin diyetten çıkarılması

 • Düşük laktoz içeren besinleri tüketmek (laktozsuz süt ve laktoz içeriği düşük yoğurt vb.)

 • Laktoz içeren besinlerle birlikte laktaz enzimi tüketmek

 • Süt yerine fermente olduğu için yoğurt tüketmek

Beslenme tedavisinde en etkili yöntem birinci seçenektir. Ancak diyetten süt ve ürünlerinin çıkarılması başta kalsiyum olmak üzere birçok elzem besin ögesi yetersizliklerine neden olabilmektedir. Kalsiyum alımındaki azalma osteoporoz, hipertansiyon ve bazı kanser türleri gibi önemli sağlık sorunları ile ilişkili bulunmuştur. Bu yüzden diyete laktozu azaltılmış besinler eklenmeli veya laktoz içeriği daha düşük olan besinler tüketilmeli ve kişinin bulguları izlenmelidir.

LAKTOZ İNTOLERANSI SÜT ALERJİSİ DEĞİLDİR

İnek alerjisinde bağışıklık sistemimiz sütteki proteinlere karşı tepki verirken, laktoz intoleransında sorun savunma mekanizmasının bir tepkisi değildir. İnek sütüne alerjisi olanlar diğer hayvan sütlerini tüketirken sorun yaşamayabilir. Ama laktoz bütün hayvan sütlerinin içinde kendiliğinden var olan şeker kaynağı laktoz nedeniyle intolerans gözlenir ve bireyler hiçbir hayvan sütünü tüketemezler.

PEKİ HANGİ BESİNLERDE LAKTOZ VAR?

-Laktoz süt şekeri olduğundan en çok süt ve süt ürünlerinde bulunmaktadır.

 -Fermente edilmiş süt ürünleri tüketilebilir.(Tüketilecek miktar kişinin tolerasyonuna göre değişebilir.)

-Dondurma

-Çikolata

-Tatlılar

-Ekmek ve diğer unlu mamuller

-İşlenmiş kahvaltılık tahıl ürünleri

-Kahvaltı içecekleri

-Kurabiyeler

-Şekerlemeler

-Margarin

-Gözleme

-Bisküvi

-Gıdaların etiketlerini dikkatli okumalısınız. Gıdanın içeriğinde sadece süt veya laktoz olup olmamasına değil aynı zamanda peynir altı suyu, lor peyniri, süt tozu, süt yan ürünlerinin olup olmadığını kontrol etmelisiniz.

 PEKİ NE YAPMALI ?

-Laktoz intoleransı olan bireyler diyetlerinde bir miktar laktozu tolere edebilirler. Eğer vücudunuz laktoza tepkiler veriyorsa yediklerinizi yazın ve önerileri dikkate alın.

-Kayıtlarınıza, şikayetlerinize bakın ve size rahatsızlık veren yiyecekleri diyetinizden çıkarın.

-Laktoz içeren yiyecek ve içecekleri küçük miktarlarda ve yavaş yavaş tüketin. Düşük laktoz içeren yiyecekler küçük porsiyonlarla tüketilebilir mesela; peynir, yoğurt vb.

-Bazı ilaçlar laktoz içerebilir. Çok düşük miktarlarda laktoza karşı bile duyarlıysanız ilaç alırken eczacınıza danışın.

- Laktoz içermeyen ya da az miktarlarda içeren, kalsiyumdan zengin besinler tüketin; soya sütü, badem sütü, laktozu azaltılmış süt ya da yoğurtlar..

-Yoğurt bu ürünler arasında farklı bir yere sahiptir. İçindeki bakteriler laktozu parçalar ve süt içemeyen pek çok kişi rahatlıkla yoğurt yiyebilir.

-Bakterilerle fermente edilmiş yoğurt, beyaz peynir gibi süt ürünleri süte göre çok daha kolay sindirilir.

-Taze peyniri en az 90 gün bekletip tüketmek ( 90 gün bekleyen peynirin içerisindeki laktoz, laktik aside dönüşür ve daha rahat sindirilir.)

-Süt az miktarlarda içilmelidir. (Laktoz intoleransı olan pek çok insan bir seferde yarım bardak ya da daha az sütü tolere edebilmektedir. Bu miktar kişiye göre değişir.)

LAKTOZ İÇERMEYEN KALSİYUM KAYNAKLARI

Sardalya(kemiksiz)

Badem

Keten tohumu

Soya sütü

Ispanak

Badem sütü

Semizotu

Brokoli

Marul

Barbunya

DİYETİSYEN ŞEVVAL AKENGİN