Sur’u KİPTAŞ ihya edecek!

Sur’un yeniden inşası için hazırlanan projelerin hayata geçmesi ile milyonlarca turistin Sur’a geleceğini belirten Özhaseki, Sur’daki yapılaşmaya ilişkin şunları söyledi: “Geleneksel taş evlerimize, 50 evin yapımına bugün başlıyoruz. Bundan sonra yapılacak bütün evler geleneksel Diyarbakır evleri olarak yapılacak. Sur içinde artık briketten, tenekeden çirkin yapılar olmasın. Geleneksel taş evlerimizin yapımına bugün başlıyoruz. Bunu da İstanbul’dan Büyükşehir belediyemizin bir yan kuruluşu olan KİPTAŞ üstlendi. Bundan sonra yapılan bütün evler KİPTAŞ’ın yapacağı o klasik, geleneksel Diyarbakır evleri olarak yapılacak” diye konuştu.

Çalışmalar örgütü rahatsız ediyor

Sur’un yeniden inşası için başlatılan projelerin temel atma törenine tele konferansla bağlanan Başbakan Binali Yıldırım, çatışmalarda ağır hasar gören tarihi Sur ilçesini yeniden inşa edecek projelere ilişkin, "Yapılan çalışmalar elbette terör örgütünü rahatsız ediyor, bunu da biliyoruz. Ama onlar rahatsız olacakları kadar olsunlar, yeter ki milletimiz bir olsun, beraber olsun, kardeş olsun. Düşmanlarımız sevinmesin." dedi.

Törene yoğun katılım

"TOKİ Peyzaj Düzenlemesi ve Rekreasyon Projesi, Geleneksel Diyarbakır Evleri ile Dicle Vadisi Peyzaj ve Rekreasyon Projesi birinci etabının temelinin atılması için Sur ilçesindeki İçkale'de tören düzenlendi. Törene, Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki'nin yanı sıra Vali Hüseyin Aksoy, AK Parti Diyarbakır milletvekilleri Ebubekir Bal ve Galip Ensarioğlu, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Başbakanlık Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Başkanı Ergün Turan, Türk İş Genel Başkanı Ergün Atalay, İçişleri Bakanlığınca Kanun Hükmünde Kararname (KHK) kapsamında Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkan Vekili olarak görevlendirilen Cumali Atilla ile diğer ilgiler ve çok sayıda vatandaş katıldı.

Sur İçkale’deki Hz. Süleyman Camii yanındaki 115 dönümlük alanda TOKİ tarafından yapılacak olan Peyzaj Düzenlemesi ve Rekreasyon Projesinin temel atma töreni saygı duruşu ve istiklal marşının okunmasıyla başladı. Saygı duruşunun ardından Kuran-ı Kerim tilaveti okundu. Sur’un yeniden inşası kapsamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca hazırlanmış tanıtım filmi gösterimi yapıldı.

Çalışmalar hayırlı olsun

Surların üzerinde ve tören alanında çok yoğun güvenlik önleminin alındığı gözlenirken, tören açılış konuşmasını Diyarbakır Büyükşehir Belediyesine Kayyum olarak atanan Cumali Atilla yaptı. Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki’ye Diyarbakır’a gelişlerinden dolayı teşekkür ederek konuşmasına başlayan Atilla, “Kadim şehrimiz Diyarbakır’ımızın gözbebeği, medeniyetler beşiği, ülkemizin UNESCO dünya miras eserleri olan Surlar ve Hevsel Bahçeleri çalışmaları hayırlı ve uğurlu olsun. Diyarbakır’ımızın kalkınması ve Sur ilçemizin tarihi eserlerinin korunarak geleceğe taşınması adına Sur’un yeniden inşa ve ihya edilmesi talimatını veren başta Sayın Cumhurbaşkanımıza, Başbakanımıza ve hükümetimizin değerli bakanlarına şahsım ve Diyarbakırlı hemşerilerim adına şükranlarımı ve saygılarımı arz ediyorum. Kardeşliğimiz, birliğimiz, bütünlüğümüz daim olsun. Allah yar ve yardımcımız olsun.” diye konuştu. 

Mazlumlar bedel ödüyor

Atilla’nın ardından TÜRK İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay bir konuşma yaptı. Konuşmasında birlik ve beraberliğe vurgu yapan Atalay, uluslar arası güçlerin Türkiye üzerindeki çevirdikleri planlara değinerek, “Bu bölge insanı bedel ödemeye devam ediyor, Türkiye’deki mazlumlar, mağdurlar bedel ödemeye devam ediyor. İnadına kardeş olmak durumundayız. İnadına Türkiye olmak durumundayız. İnadına beraber olmak durumundayız. Önceliğim Türkiye’nin birliği, bütünlüğüdür, inadına bu ülkeyi kucaklamak durumundayız” şeklinde konuştu.

Sıra Diyarbakır’ı yeniden imar etmekte

Atalay’dan sonra kürsüye çıkan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ise konuşmasında uluslar arası güçlerin planlarını bozmak için Diyarbakır halkının yüreğine, vicdanına ve kardeşliğine güvendiğini belirtti. Ülkenin birliğine ve beraberliğine vurgu yapan Hisarcıklıoğlu, “Diyarbakır’ı, Sur’u yaşanmaz hale getirenler, çukurlar, hendekler kazanlar karşılarında çok karalı bir millet ve devlet gördüler. Onları burada barındırmadınız, Allah hepinizden razı olsun. Sıra Diyarbakır’ı yeniden imar etmekte.

Şu üç fitneye karşı uyanık olmalıyız: Birincisi, mezhepçilik, mezhep aidiyeti İslam dünyasına ciddi manada zarar vermektedir. İkinci fitne ırkçılıktır. Hepimiz Hz. Adem ve Hz. Havva’dan geliyoruz. Peygamber efendimizin özellikle yasakladığı ırkçılık fitnesinden hepimiz uzak durmalıyız. Üçüncü fitne de terördür. İslam ve terör kavramlarının yan yana kullanılıyor olması dahi Müslümanlar için utanç vericidir. DAİŞ, PKK, FETÖ, bunların İslam’la hiçbir alakası yoktur. Çünkü Müslüman’ın Müslüman canı, malı, ırzı haramdır. Müslümanlar olarak yeniden haysiyetlerimizi yükseltmek istiyorsak önce bu üç fitneyi def etmeliyiz” dedi.

22 bin konut

 Başbakanlık Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Başkanı Ergün Turan ise yaptığı konuşmada TOKİ’nin Sur’da konut yapmayacağını söyledi. Turan konuşmasını şöyle sürdürdü: Çevre ve Şehircilik bakanlığımız ile ortaklaşa yürüttüğümüz projeler kapsamında Diyarbakır başta olmak üzere Şırnak, Mardin ve Hakkâri’de toplamda 22 bin 700 konut planlandı ve bunlardan büyük kısmının inşaatı başladı ve bir kısmının da ihale hazırlıkları devam ediyor. Öncelikle şunu ifade etmek isterim ki, biz Suriçi’nde konut yapmayacağız. Fakat buraya değer katacak, bölgeyi rahatlatacak önemli bir peyzaj projesini burada inşa edeceğiz. Bu alanın büyüklüğü toplam 110 bin metrekaredir. İlk etapta yaklaşık olarak 35 bin metrekarelik alanda peyzaj projesini gerçekleştireceğiz. Gerek bu alanda gerekse de Alipaşa ve Lalebey mahallelerinde eski binalar hak sahipleriyle anlaşmaya varılarak yıkılmış ve idaremiz tarafından Çölgüzelinde hak sahiplerine verilmiştir. TOKİ tarafından bu bölgede 105 milyon TL harcanmıştır. Bugün burada temeli atılan projenin ihale bedeli yaklaşık 9.5 milyon TL’dir. İçinde sadece ve sadece Rekreatif amaçlı kullanıma yönelik bir inşaat alanıdır burası. İçinde seyir teraslarının olacağı proje hem Diyarbakır’a hem Sur’a inşallah çok önemli bir değer katacaktır.”

6 mahallede hasar oluştu

Diyarbakır Valisi Hüseyin Aksoy ise konuşmasında şunları söyledi: “33ayrı medeniyete ev sahipliği yapmış, farklı kültür ve inançlara sahip insanların hoşgörü içerisinde yaşadığı Diyarbakır’ımıza hoş geldiniz, onur verdiniz.  Geçtiğimiz yıl Sur ilçemizde yaşanan terör olayları nedeniyle Sur ilçemizin 6 mahallesinde önemli hasarlar oluştu. Oluşan bu hasarların giderilmesi adına devletin bütün kurumları, başta Sayın Cumhurbaşkanımız, Başbakanımız olmak üzere, Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın koordinatörlüğünde bütün bakanlıklarımızın büyük bir gayreti ve çalışmasıyla Sur yeniden inşa ediliyor. Sur’un tarihi değerini hepimiz biliyoruz.  2012 yılında Sur’un koruma imar planı kabul edildi ve uygulamaya girdi. Yine Bakanlar Kurulunca burası riskli alan ilan edilerek TOKİ, Büyükşehir ve Valilik arasındaki bir protokol çerçevesinde faaliyetler yürütüldü. 2015 yılında UNESCO Kültür mirası listesine Sur ve Hevsel Bahçeleri dahil edildi. Sur’un sınırları içerisinde 605 tescilli eser bulunmaktadır. Son 14 yıl içerisinde devletimiz ve hükümetlerimiz Sur’un yeniden inşa edilmesi ve onarılması yolunda çeşitli çalışmalar ortaya koydu. Bugüne kadar Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız, Kültür ve Turizm Bakanlığımız, Kalınma Bakanlığımız, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve TOKİ olmak üzere 128 milyonluk bir kaynak son 14 yıl içerisinde Sur’un tarihi dokusunu onarmak için aktarıldı.”

Başbakan Konferansla bağlandı

Başbakan Binali Yıldırım, Çankaya Köşkü'nden TESK ve TESKOMB heyetini kabulü öncesi, Diyarbakır'ın Sur ilçesindeki İçkale'de gerçekleştirilen toplu temel atma törenine telekonferansla bağlandı. Diyarbakır'da, tarihi Sur bölgesindeki tahribatı ortadan kaldırmak, Sur'un tarihi ve kültürel zenginliklerini tekrar hayata döndürmek için proje başlattıklarını hatırlatan Yıldırım, bu bağlamda, Dicle Vadisi Kentsel Dönüşüm Projesi, Sur içinde yöresel mimariyle yapılacak konutlar ve Kırklar Tepesi Kentsel Tasarı ve Rekreasyon Projesi'nin temelinin atıldığını belirtti. Yıldırım, söz konusu üç projenin toplam bedelinin 60 milyon lira olduğunu bildirdi. Projelerin bu yıl içinde tamamlanacağını dile getiren Yıldırım, Diyarbakır'la ilgili yapılacak çalışmaların bununla sınırlı olmadığını, ayrıca toplu konut projelerinin yapımının sürdüğünü ifade etti.

"Yapılan çalışmalar terör örgütünü rahatsız ediyor"

Başbakan Yıldırım, altyapının tamamen yenilenmesi, yıkılan binaların yerine yenilerinin yapılması ve hak sahiplerinin uğradıkları mağduriyetlerin giderilmesi için de hükümetin, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının, Başbakanlık Toplu Konut İdaresinin (TOKİ) yoğun bir şekilde çalışmalara devam ettiğini aktardı.

Ankara'dan Diyarbakırlı vatandaşlara selam gönderen Yıldırım, şöyle konuştu: "Yapılan bu çalışmalar elbette terör örgütünü rahatsız ediyor, bunu da biliyoruz. Ama onlar rahatsız olacakları kadar olsunlar, yeter ki milletimiz bir olsun, beraber olsun, kardeş olsun. Düşmanlarımız sevinmesin. Türkiye'nin birliğine, beraberliğine, kardeşliğine zarar vermek için bütün şer güçler bir araya gelmiş vaziyette. Biri, üçü, beşi her koldan saldırıyor ama onların hesap edemediği bir şey var; o da bu milletin istiklal aşkı, memleket aşkı, bayrak aşkı. Bin yıllık bu topraklardaki birlikteliğimizi hiçbir şer güç bugüne kadar bozamadı, bundan sonra da bozamayacak. İnşallah bu badirelerden de çıkacağız."

Yıldırım, bölgenin süratle kayıplarını telafi edeceği ve geleceğe yönelik projelerle daha çok iş birliğini, kardeşlikleri, dostlukları daha fazla artıran, düşmanlıkları ortadan kaldıran bir anlayışla yola devam edeceklerini vurguladı. Diyarbakır'a yönelik projelere işaret eden Yıldırım, Diyarbakır'ın yeniden ihyası, yeniden kalkınması ve terörün sebep olduğu tahribatların ortadan kaldırılması için başlatılan seferberlik, cazibe merkezi ve kalkınma projesi kapsamda ilk adımın atıldığına dikkati çekti.

 “Milyonlarca insan Sur’a gelmek isteyecek”

Sur’u ihya projesinin temel atma töreninde konuşan Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki, Başbakan Yıldırım ile yaklaşık 3 ay önce Diyarbakır’a geldiklerini söyledi. Burada eylem planını açıkladıklarını hatırlatan Bakan Özhaseki, birçok yerde işe başladıklarını, söyledi. Yetiştiremedikleri 3 iş için bugün temel atma töreni düzenlediklerini ifade eden Bakan Özhaseki, “Biri Hz. Süleyman Cami etrafının düzenlenmesi. Buradaki kardeşlerimizin hakkını verdik, onlarla helalleştik, şimdi burayı düzenliyoruz. İkincisi Dicle Vadisi projesi, ilk etapta projeyi hazırladığımız bölüm 320 bin metrekare. Onun da temelini atıyoruz. Ayrıca önemli olan bir şey Sur’un klasik Diyarbakır evleri. Sur’da hiç değilse bundan sonra çirkin yapılar olmasın. Diyarbakır’ın kendine has evleri taş evlerdir. Geleneksel taş evlerimize, yaklaşık 50 kadar evin yapımına bugün başlıyoruz. Bundan sonra yapılacak bütün evler geleneksel Diyarbakır evleri olarak yapılacak. Sur içinde artık briketten, tenekeden çirkin yapılar olmasın. Geleneksel taş evlerimizin yapımına bugün başlıyoruz. Bunu da İstanbul’dan Büyükşehir belediyemizin bir yan kuruluşu olan KİPTAŞ üstlendi. Bundan sonra yapılan bütün evler KİPTAŞ’ın yapacağı o klasik, geleneksel Diyarbakır evleri olarak yapılacak.  Sur’un içerisi turizm bölgesi olacak, herkes buraya gelmek isteyecek. İnşallah burası bir merkez oluyor, milyonlarca insan buraya gelmek isteyecek.  Bunları yaparsak Sur, dünyanın birçok yerinde olduğu gibi turizmin bir destinasyon merkezi olacak, herkes burayı görmeye gelecek. Eğer kendi halinde bırakırsak, rastgele yapılaşırsa, çirkin yapılar alır yürür giderse emin olun buralara kimse gelmez. Kimse gelmeyince esnaf da iş yapamaz, Taksici de iş yapamaz, lokanta da iş yapamaz ve kimsenin burada geçimi olmaz. Amabütün bu projelerimizi gerçekleştirirsek inşallah burası bir merkez oluyor. Türkiye’nin en güzel yerlerinden birisi burası oluyor ve milyonlarca insan burayı görmeye geliyor. Bugün başlıyoruz, hayırlı uğurlu olsun Allah utandırmasın” dedi.

“Allah kimseyi vatansız etmesin”

Son dönemde içinde bulundukları coğrafyanın, aslında mazlumların sığınma coğrafyası olduğunu vurgulayan Bakan Özhaseki, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Birkaç sene öncesine kadar şer odakları yerinde durmamaya başladı. Gezi olayları ile başladılar, gezi olayları başladığında biz IMF’e borcu bitirmiştik. Büyümede Avrupa birincisiydik, döviz baskılanmıştı, dört bir tarafta yatırımlar yapıyorduk. Arkasından 17-25 Aralık, arkasından başka denemeler, en sonunda 15 Temmuz gibi senelerce içimizde bulunan, o yumuşak kibar yüzleri ile bizleri kandırarak haince planlarını son anda ortaya çıkaran o lanet Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ)'nün darbe teşebbüsü ile karşı karşıya kaldık. Bir taraftan, bölücü PKK terör örgütü, bir taraftan FETÖ terör örgütü, bir taraftan bir proje olan DEAŞ denilen güya dindar olduğunu söyleyen cani vahşi bir örgüt, bir taraftan DHKP-C örgütü, bu memleket ne kadar kötü insan çıkarmış, ne kadar hain varmış. Dışarıdan destekli olarak bunların hepsi birden saldırıya geçtiler, ne istiyorlar bu ülke kalkınmasın istiyorlar, bu ülke büyümesin, bayrak böyle sallanmasın, ezanlar okunmasın istiyorlar, paramparça olalım istiyorlar. Kürt bir tarafta, Türk bir tarafta, Laz bir tarafta Çerkez bir tarafta olsun istiyorlar. Böyle olunca ne olacak, parçalanacağız, zayıf düşeceğiz, küçük devletçikler çıkacak, sonra oyuncak gibi oynayacaklar paçavra gibi oynayacaklar kaldırıp atacaklar. Allah beraberliğimiz bozmak isteyenlere fırsat vermesin. Allah kimseyi vatansız etmesin.”

“Şimdi devletin şefkat kanatlarını açarak iş yapma vakti”

Türkiye Cumhuriyeti devleti ve hükümeti olarak bu bölgelerde güvenliğin sonuna kadar sağlandığını dile getiren Bakan Özhaseki, şu ifadeleri kullandı: “Bundan sonrada asla içimizde fitne çıkarmak isteyenlere, terör örgütlerine yüz verilmeyecek. Huzur sağlandığı gibi, bundan sonra da aynı huzur devam ettirilecek. Buralarda herkes evine rahatça gidecek. Ekonomiyi de düzelteceğiz, herkes mutlu olacak. Sur’da bir çatışma yaşandı, Allah bir daha bu acıyı yaşatmasın bize. Bütün vatandaşlarımızın zararını tespit ediyoruz, neden; devlet teröriste kudretli elini vururken vatandaşla da şefkat elini açmak zorunda. Şimdi devletin şefkat kanatlarını açarak iş yapma zamanı. Zarar tespitinden sonra işleme başladık. Sur ilçesinde 50 kilometreden fazla kanal su işine başladık. Sonra çarşı içerisinde ticaret sürsün diye sokak sağlıklaştırma projesi yaptık. Sonra bütün tarihi eserlerimizi restore ediyoruz. Evleri bitirdik, isteyen kardeşlerimize evlerini teslim edebiliriz, çevre düzenlemesi yapıldığında oturulabilir yerlere dönüşüyor. Biz bütün bunları yaparken, bir taraftan yalanlar da dinmek bilmiyor.”

“Sur’a 1 milyar 950 milyon pay ayırdık”

Kendilerinin hükümet olarak buraya 1 milyar 950 milyon lira pay ayırdıklarını belirten Bakan Özhaseki, şöyle dedi: “Biz yaptığımız çalışmalarla kardeşlerimizin zararını tazmin ederek onlarını gönüllerini kazanarak onların yaralarını sararak, inşallah bir olacağız, inşallah beraber olacağız ve bu vatanı böldürmeyeceğiz, bu bayrağı indirmeyeceğiz bu ezanı susturmak isteyenlere de gereken dersi vereceğiz. Sur’daki vatandaşlarımıza tekliflerimiz çok açıktır. Nedir tekliflerimiz; diyoruz ki, eğer istiyorsanarsa bedelinin parasını ödeyelim. Evin yıkıldıysa neyse bedeli parasını verelim. Bunu istemiyorsanız ikinci bir teklif; TOKİ ev yaptırdı; iki artı bir üç artı birçok güzel evler, oradan ev istiyorsanız, ev hazır gelin oradan ev verelim. Onu da istemiyorsanız, babadan kalma arsamın üzerinde ev yapmak istiyorum diyorsanız on ada tamam. Gelin projenize yardımcı olalım, koruma amaçlı imar planına uygun olarak evinizi yaptırın. Yıkılan evinizin bedeli ne ise onu da size verelim. Bunun dışında aklınıza gelen ne teklif var ise söyleyin onu teklif edelim. İsteyene para, isteyene yerinde ev, isteyene TOKİ’den ev. Buradaki vatandaşlarımız mağdur olmasın diye ne gerekiyorsa yapıyoruz. Burada koruma amaçlı bir imar planı var. Buradaki vatandaşlarımızın bütün mağduriyetlerini gidereceğiz. Evi yıkılan her kardeşimiz istiyorsa ev vereceğiz, yoksa parasını vereceğiz. Sur yaşayacak, boşalmayacak, Sur’da ticaret canlı olacak. İnşallah Sur’u baştan sona ihya edeceğiz.”

Konuşmaların ardından Bakan Özhaseki ve beraberindekiler, önlerindeki butonlara basarak 60 milyon liralık 3 projenin temelini attı.

Ulu Cami’de ikindi namazı

Bakan Özhaseki daha sonra restorasyon çalışmaları devam eden Kurşunlu Cami’ni ziyaret etti. Bakan Özhaseki, Kurşunlu Camii’ni ziyaretinde Diyarbakır Vakıflar Bölge Müdürü Metin Evsen’den restorasyon çalışmaları hakkında bilgi aldı. Daha sonra Diyarbakır Ulu Cami’yi ziyaret eden Bakan Özhaseki burada ikindi namazı kıldı. Ulu Camideki namazdan sonra ise Bakan Haseki Gazi caddesindeki sağlıklaştırma çalışmalarını yerinde inceledi ve Gazi Caddesi esnafı ile sohbet etti.

Çevre ve Şehircilik Bakan Mehmet Özhaseki, daha sonra ise Üç kuyu TOKİ mevkiinde yapımı tamamlanan TOKİ konutlarında incelemelerde bulundu. Son olarak, Bağlar TOBB Şehit Ferdi Yiğit İmam Hatip Lisesini ziyaret eden Özhaseki, programını tamamladı.

Haber: Ali ABBAS YILMAZ