Yenişehir Pazarı esnafları: ARACI ÇOK, BENZİN PAHALLI, FİYATLAR DÜŞMEZ!

Geçtiğimiz haftalarda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da eleştirilerine konu olan sebze ve meyve fiyatlarının yüksek oluşunu Diyarbakır’ın Yenişehir İlçesindeki Pazar esnafına sorduk.

Yenişehir ilçesi semt pazarında görüşlerine başvurduğumuz pazar esnafı, sebze ve meyve fiyatlarının yüksekliğini, akaryakıt fiyatlarının yüksekliğine, ürünün tarladan pazara gelinceye kadar çok el değiştirmesine bağlarken, kimi esnaf ise komisyoncuların mal stoklamasına ve fiyatların karaborsa olarak yükseltilmesine bağladı.

Üretici kendisi getirsin

Sebze meyve fiyatları konusunda görüşlerini aldığımız Yenişehir pazarı esnaflarından Süleyman Orhan, “ Evet, fiyatlar yüksek çünkü hiçbir zaman bir ürün üreticiden direkt olarak vatandaşa sunulmuyor. Bir ürün tarladan, pazara gelinceye kadar en az 3 - 4 el değiştiriyor. Her el değişikliğinde ürüne bir masraf ekleniyor. Pazara gelen ürün üreticiden tüketiciye direkt gelmedikçe bu fiyatların düşmez. Üreticinin ürettiği malı getirip pazara kendi sunması şart. Bu başarılamadığı sürece, üreticinin ürününü pazara getirmesinin koşulları sağlanmadığı sürece fiyatların düşebileceğine ihtimal vermiyorum” diye konuştu.

Fiyatlar düşmez

Çocukluğundan beri pazarcılık yaptığını belirten Süleyman Orhan, pazardaki sebze meyve fiyatlarının yüksek oluşuna ilişkin şunları söyledi: “ 38 yaşındayım ve 7 yaşımdan beri pazarın içindeyim. Evet, fiyatlar yüksek çünkü hiçbir zaman bir ürün üreticiden direkt olarak vatandaşa sunulmuyor. Bir ürün tarladan, pazara gelinceye kadar en az 3 - 4 el değiştiriyor. Her el değişikliğinde ürüne bir masraf ekleniyor. Pazara gelen ürün üreticiden tüketiciye direkt gelmedikçe bu fiyatların düşmez. Üreticinin ürettiği malı getirip pazara kendi sunması şart. Bu başarılamadığı sürece, üreticinin ürününü pazara getirmesinin koşulları sağlanmadığı sürece fiyatların düşebileceğine ihtimal vermiyorum. Tabii ki sadece bu da yeterli değil, aynı zamanda mazot, benzin fiyatlarının da düşmesi gerekiyor. Mazot düşerse nakliye maliyeti düşer ve bu da fiyatlara yansır.

Tarladan vatandaşa

Misal, bugün pazardaki bir ürün Adana’dan, Antalya’dan, Mersin’de buraya gelinceye adar kaç el değiştiriyor. Adana’daki komisyoncu ürünü çiftçiden alıyor ve satarken kendi masrafını karını ekliyor. Diyarbakır’daki komisyoncu Adana’dan alıp ürünü hale getiriyor. Tabii Diyarbakır’daki aracı da kendi karını ekleyerek pazarcıya devrediyor. Pazarcı da kendi masraflarını ve karını ekleyerek vatandaşa satıyor. Şimdi bir ürün tarladan vatandaşa gelinceye kadar ürünün fiyatı katlandıkça katlanıyor ve haliyle vatandaş sebze meyveyi pahallıya alıyor. Hal bu ki, bir ürün ne kadar az el değiştirirse maliyet de fiyat da o kadar düşecek.”

Benzin fiyatlarının düşmesi lazım

Fiyatların yüksekliğinin birinci nedeni olarak benzin fiyatlarını gösteren Mehmet Girici’nin görüşleri ise şöyle: “ Benzin fiyatları düşerse herkes kazanır. Çiftçi de kazanır, vatandaş da kazanır. Vatandaşın sebzeyi, meyveyi ucuza yemesinin yolu nakliye maliyetlerinin düşürülmesinden geçiyor. Tabii ki, sadece bu da değil aynı zamanda aracıların da azalması lazım. Ürün pazara ulaşıncaya kadar ne kadar çok el değiştirirse o kadar fiyatlara yansır. Tarladan pazara gelen ürünün aracısı çoğaldıkça bu fiyatlar düşmez.”

Komisyoncular kazanıyor

Sebze meyve fiyatlarının yüksek oluşunu komisyonculara bağlayan Pazar esnaflarından Murat Akkoç ise şunları söyledi: “ Fiyatların yüksek olması ürünün pazara gelinceye kadar çok el değiştirmesine bağlı ama sadece bu değil. Kimileri ürünü direkt tarladan alıp pazara getiriyor, peki fiyat neden düşmüyor? Üreticiden tüketiciye tek aracı ama fiyat yine yüksek. Demek ki, tek neden aracıların çok olması, ürünün çok el değiştirmesi değil. Nakliye pahallı, evet pahallı çünkü benzin yüksek ama aracı maliyetini düşüren şeyler de var. Mesela bir komisyoncu çiftçiden ürünü aldığında kasanın darası olarak 5 kg. düşüyor ama aynı komisyoncu pazarcıya aynı malı verirken kasanın darasını 2 kg. olarak düşüyor. Komisyoncu burada 3 kg. kazanmış oluyor ve zaten bu kazandığı nakliye maliyetini karşılar.  Bir başka şey, birkaç hafta önce patates kilosu 75 kuruştan satılıyordu, şimdi ise 1.500 TL ne oldu da patates fiyatı katlandı. Fiyatların yükselmesinin bir nedeni de stokçulardır. Ürün stoklanınca, piyasada ürün azalınca ister istemez fiyatlar yükseliyor.”

Çiftçi kazanmıyor

Yenişehir Pazarının 25 yıllık emektarı 69 yaşındaki Ahmet Oğuz’un sebze meyve fiyatlarının yüksekliğine ilişkin görüşleri ise şöyle: “ Diyarbakır’da sebze meyve fiyatlarının yüksek olduğunu düşünmüyorum. Burada fiyatlar çok yüksek değil, fiyatlar daha da yükselmesin de düşmez. Doğrudur çiftçi kazanmıyor, çiftçinin emeği boşunadır. Mal sahipleri her zaman zarardadır, kazanan hep aracılardır. Aracı çok, evet ama ne yapalım durum bu.”

Esnaf kazanır

Fiyat yüksekliğini iki nedene bağlayan esnaflardan Mehmet Emin Köse, “Fiyatlar yüksek, çünkü komisyoncular, büyük tüccarlar malı stokluyor. Mal piyasada azalınca tabii ki fiyatlar yükselir. Fiyatların yükselmesinin bir nedeni de benzin fiyatlarındaki sürekli artıştır. Benzin fiyatları düşerse her şeyin fiyatı otomatikman düşer. Benzin ucuzlarsa çiftçi de kazanır, Pazar esnafı da kazanır, vatandaş da sebze meyveyi ucuza yer.”

Ali Abbas YILMAZ/Özel haber