VİDEO - Diyarbakır Dağkapı Meydanındaki Vedat Dalokay çarşısı mahkeme yolunda!

Yılmaz Yigitler / Özel

Diyarbakır’ın en işlek bölgesi olan Dağkapı meydanındaki Vedat Dalokay çarşısı  “Dağkapı Meydanı Kentsel Yenileme Projesi” kapsamında kamulaştırılıyor. Çarşı esnafı, kamulaştırmaya kamu yararı nedeniyle karşı olmadıklarını, ancak, mağduriyetlerinin söz konusu olduğunu, bunun giderilmesi için çözüm bulunmasını istiyor.

Belirlenen bedel çok düşük

Vedat Dalokay yer altı çarşısındaki 50 dükkân için kamulaştırma çalışmaları devam ederken, dükkânların metrekare bedeli 800 TL olarak belirlendi. Çarşıda bulunan 35 esnafın bir kısmı mülk sahibi, bir kısmı ise kiracı. Dükkân sahipleri, belirlenen bedelin çok düşük olduğunu, yaptıkları yatırımın karşılığı olmadığını belirtiyorlar. Dönüşüm projesine karşı olmadıklarını anlatan çarşı esnafı, büyük mağduriyet yaşadıklarını, belirlenen bedel miktarının bir kez daha gözden geçirilerek makul seviyeye çıkarılmasını istiyor.

 ‘Dava hakkımızı kullanacağız’

Kamulaştırma bedeli olarak belirlenen her dükkân için 50 bin TL ile Diyarbakır’ın hiçbir yerinde ticaret yapılamayacağını belirten dükkân sahiplerinden Mehmet Özyazıcı şunları söyledi:  “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bize 80 metrekare için 50 bin TL para veriyor. Metrekareye 800 TL çok komik bir rakam. Şimdi bu 50 bin lira ile ben nerede esnaflık yapayım. Bu parayla hangi ticareti yapayım? Bu dükkâna 30 yıl emek vermişim. Bugünün parasıyla 5 milyon TL para vermişim. Bu konu araştırılabilir, belediyenin de arşivinde mevcuttur bu dükkânları hangi paraya aldığımız. Bunun üzerine enflasyon farkını da hesaplasınlar. Bugün 50 bin TL’ye Gazi Caddesi’nde 1 metrekare dahi yer alamam. Diyarbakır’ın hiçbir yerinde 50 bin TL ile ticaret yapamam. Bize 50 bin TL veriyorlar ve gidin evinizde oturun diyorlar. Zaten Doğuda işsizlik var, biraz daha artsın istiyorlar. Bizden istedikleri bu. 50 esnafı 10 ila çarptığınızda 500 insan yapar. Diyarbakır’da bir kişi çalışır 10 kişi yer, bunu kamu da, halk da bilir. Bu 500 kişi ne yapacak, ne yiyecek ne içecek? Biraz ellerini vicdanlarına koysunlar.”

“Hangi vicdan bunu kabul eder?”

Yetkililerin esnafın fikirlerini almadan kamulaştırma kararı aldığını belirten Özyazıcı sözlerine şöyle devam etti:

“Kamu yararı var ise buyursunlar yıksınlar, ama burayı ne yapacaklar? Otopark mı yapacaklar, Yeşil alan mı yapacaklar, bu konuda hiçbir bilgimiz yok. Kimileri diyor ki, burası belediyenin otoparkı olacak.  Eğer öyle ise esnafa versinler, esnaf işletsin. Üstte yeşil alan yapılacaksa altta bir düzenleme yapsınlar ama esnafı çıkarmasınlar. Devletin amacı iş imkânı yaratmaktır, esnafı kapatmak değil. Zaten kriz var,  esnaf zaten para kazanmıyor. Gelin esnafa yardımcı olun, esnafın görüşünü alın. Esnafı kale alın. Muhatap belediye mi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı mı, kimse gelip esnafı muhatap alsın, derdimizi dinlesin.  Bu 800 TL neye göre belirlenmiş bilelim. Hangi vicdan bunu kabul eder? Odalarında oturup yazıp çizmişler ve biz de esnaflar olarak buna hayır demişiz. Ne belediye ile ne de Çevre ve Şehircilik ile yüz yüze bir görüşme yapmadık. Bize sadece bir tebligat gelmiş ve çarşının kamulaştırıldığı belirtiliyor. Bu kamulaştırmayı kabul edip etmediğimiz soruluyor. Metrekaresi 800 TL diye tebligat geldi ve biz de 35 esnaf olarak kabul etmediğimizi söyledik, imzaladık. Sonrasında ise ikinci tebligatı bekliyoruz. İkinci tebligat yapıldığında 15 gün içinde dava hakkımızı kullanacağız. Bir başka husus Vali Bey kısıtlama gününde çarşı ziyareti yapıyor. Esnaf olmadan çarşı  ziyaret mi olur? Yetkililerin esnafı muhatap almasını ve görüşlerini dinlemesini bekliyoruz.”

“Hakkımızı versinler kamulaştırsınlar”

25 yıldır tapularının verilmediğini söyleyen Vedat Dalokay Çarşısı esnaflarından Sadun Özdemir ise, “kamulaştırma hangi amaçla yapılıyor?” Sorusunu sorarak şöyle konuştu:

“Ben 1995 yılından beri resmi olarak buradayım. 25 yıldır bizi tapu işleriyle oyaladılar, tapumuzu vermediler. Vermeyince de sıkıştılar bundan dolayı da kamulaştırılacağını söylüyorlar. Hangi amaçla kamulaştırılacak. Bize herhangi bir şey söylemiyorlar. Bizim hakkımızı verirlerse kamulaştırsınlar vermezlerse niye kamulaştırıyorlar. Biz mağduruz. Bizimle pazarlık edilmeden emri vaki ile yapıyorlar. Bayındırlık birim fiyatı metre küp beton fiyatı ne kadar, bin 100 TL. Bunun yıpranma payını düşmüşler 800 TL bize bu şekilde bir teklifte bulundular. Bizde kabul etmediğimizi söyledik. Şu an mahkemelik durumdayız. Bizi mahkemeye verdiler. Sıkıntı yok, sorunumuz mahkeme yoluyla, adalet ile çözülsün.”

“Valimiz gelip burada esnafla hiçbir konuşma yapmıyor”

Dalokay çarşısında 17 yıldır esnaflık yapan Erdal Hasan da, Valinin, çarşı esnafını muhatap alması gerektiğini söyleyerek, “Esnafın toplu kararı, çarşının kamulaştırılmaması yönünde. Buradan esnaf olarak çıkmak istemiyoruz. Şimdiye kadar belediye hizmet yapmamış. Şu an komik rakamlarla bir değer biçmişler, zaten esnaf bu durumdan razı değil. Yukarıdaki meydana çevre düzenlemesi, yeşil alan ne yapılacaksa, belki çarşımızın yarana olur. İş yapmadığımız dönemlerin acısını çıkarabiliriz. Aşağıdaki esnaf çıkmak istemiyor. Biz esnaf olarak buradan çıktığımızda komik rakamlar verilecek, yukarda biz nasıl gidip başka bir dükkân kiralayalım? Nasıl ikamet edelim? Nasıl dükkân bulalım?

  “Kamu yararı, insanların mağdur edilmemesidir”

Dalokay Çarşısında mülk sahibi olan Murat Kılıç ise, kamulaştırmaya karşı olmadıklarını ifade ederek, mülklerinin gerçek değerinin altında fiyat biçildiğinin altını çizerek şöyle konuştu, “1990 yılından beri bu çarşıdayız. Belediye burayı bize sattı. Buranın bir tapusu yoktu, uzun süre tapusunu almak için girişimlerimiz oldu. Fakat bir türlü olumlu cevap verilmedi. “Buranın dere yatağı olduğu, burayla ilgili bize tapu verilmeyeceği” söylendi. Bizde “madem dere yatağıydı neden o zaman bize belediye aracılığıyla dükkânları sattınız?” diye sorduğumuzda, “biz hata yaptık” diyorlar.  20 yıldır bu sorun devam ediyor.”

‘Metrekaresini 22 bin TL’ye aldık’

Esnaflar son olarak şöyle konuştu;

 “Çarşının üstünün millet bahçesi, altı komple otopark olarak dizayn edileceği söylendi. Sokağa çıkma yasağının olduğu bir günde Vali Bey, yanındaki heyetiyle burayı gezmiş ama kapalı kimse yok. Atıl bir yer olarak gördü. Burası 30 yıllık bir iş merkezi, belli bir hedef kitlesi var. Nihayetinde buradaki esnaf bir düzen kurmuş. Bir kişi geldi metre kareye bin 200 TL verdiler artı kullanma bedeliyle beraber 800 TL’ye düşürdüler, yani 100 metre karelik dükkâna 80 bin TL verecekler. Biz geçmiş dönem de burayı alırken metre kareye 22 bin TL ödedik. 1990’lı yılarda metre kare 22 bin TL  ‘ye tekabül eden bir rakamla aldık.  Elimizden sıfır parayla alıp, burayı kamu yararı adına belli bir projeye dönüştürmek istiyorlar. Kamu yararı yaparken de burada ki insanları mağdur edilmeden yapılması lazım, insanlara daha çok çözüm odaklı gelmeleri gerekir.”