Tarihi köprü, 'Katliam Köprüsü' oldu

400 yıllık tarihi köprü bölgedeki vatandaşların ihtiyaçlarını karşılamaktan uzak olması bir yana üzerinde meydana gelen onlarca kaza ile ölüm saçmaya devam ediyor.

Diyarbakır’ın Çınar ilçesinden 150’den fazla köyün büyük mağduriyet yaşadığı tarihi Dilaver Köprüsünde yaşanan sorunlardan kaynaklı bölgede yaşayan yurttaşlardan, köy muhtarlarından ve Diyarbakır Tarımsal sanayi ve İş adamları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Atik’ten devlet yetkililerine büyük tepki var.

Tarihi Dilaver Köprüsü üzerinde onlarca köy muhtarı ve vatandaşlarla birlikte basın açıklaması yapan Diyarbakır Tarımsal sanayi ve İş adamları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Atik, “Bugün burada Dilaver Köprüsünde haftanın an az üç beş günü ölümlere ve ağır yaralanmalara yol açan kazalar yaşanmaktadır. Burası Dilaver köprüsü değil, burası katliam köprüsü olmuştur, bu halk biliyor bunu. Biz devletimizden bir an evvel buraya yeni bir köprü yapmasını istiyoruz. Baraj yapılıyorsa yapılsın ama yapılmıyorsa da köprümüz yapılsın” şeklinde konuştu.

Bugünkü Diyarbakır-Viranşehir karayolunun üzerinde bulunan tarihi Dilaver Köprüsü, Şeyh Çoban köyü sınırında,  Karababa (Geli) ile Şeyh Çoban köyleri arasındadır. Dilaver Köprüsü, Diyarbakır’ın güneybatısında, eski Diyarbakır-Viranşehir Kervan yolunda Pamuklu Kuruçay Deresi üzerindedir. Bu tarihî kervan yolu, Diyarbakır’dan Derik’e, oradan Viranşehir’e ve oradan da bir kol Ceylanpınar üzerinden Suriye’ye, diğer kol da Urfa üzerinden Akdeniz ve Halep’e kadar devam etmektedir.

Adını 1615-1620 yılları arasında Diyarbakır’da Valilik yapmış Dilaver Paşa’dan alan Dilaver Köprüsü, Diyarbakır merkeze 31 Çınar ilçesine ise, 17 km uzaklıktadır. Diyarbakır’ın Çınar İlçesi sınırları içerisindeki, Pamuklu Kuruçay Deresi üzerinde bulunan tarihi Dilaver köprüsü, son 30 yıldır tarihi özelliğinden çok üzerinde meydana gelen kazalarla anılmaktadır. Tarihi Dilaver köprüsünün üzerine kurulu olduğu Pamuklu Kuruçay deresi bölge halkı tarafından Pıra Xane olarak da bilinmektedir. Yine Diyarbakır Valisi Dilaver paşa tarafından köprünün yanında aynı zamanlarda yaptırılan Han’dan bugüne birkaç kalıntı ancak kalabilmişken Dilaver köprüsü ise son otuz yılda üzerinde meydana gelen çok sayıda kaza ile adından sıkça bahsettirmektedir.

Tarihi Dilaver Köprüsü 33,86 m uzunluğu ve 4,85 m genişliği ile 4 asırdır bölge insanına hizmet verirken, sanayinin ve teknolojinin gelişimiyle birlikte artık bölge insanının ihtiyacını karşılamaktan çok bölge insanı üzerinde acı hatıraları çoğaltan kara bir buluta dönüşmüştür. Son otuz yılda meydana gelen kazalarla adı bölge insanı tarafından ‘Katliam Köprüsü’ olarak konulan Dilaver Köprüsünün her ne kadar genişliği 4.85 m ise de bu ölçüm köprünün dıştan dışa ölçümüdür. Günümüz koşullarında bir aracın ancak geçebildiği Dilaver köprüsünde geniş bir aracın ya da bir Biçerdöverin geçmesinin imkânı yoktur. Dört yüzyıl öncesinin tarım toplumu ve ilkel zirai donatım ihtiyaçlarına göre düşünülen köprünün bugünün endüstriyel tarımına ve sanayi üretimine cevap vermesi mümkün değilken, devlet bürokrasisinin ağır işleyişi ise, bölge insanına ağır bir fatura ödetiyor. Son otuz yıldır onlarca kazanın meydana geldiği Dilaver Köprüsü hala can almaya devam ediyor.

Diyarbakır Tarımsal sanayi ve İş adamları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Atik ve Çınar İlçesinden onlarca muhtar bir araya gelerek Dilaver Köprüsünün bölge insanına yaşattığı sorunlara ve köprü üzerinde meydana gelen kazalardan yaşanan can kayıplarına dikkat çekmek üzere bir basın açıklaması düzenlediler.

Dilaver Köprüsü üzerinde önceki gün gerçekleşen basın açıklamasına, Diyarbakır Tarımsal sanayi ve İş adamları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Atik, Çınar Ziraat Odası Başkanı M. Cevat Delil ve Onlarca köy muhtarı ile çok sayıda vatandaş katıldı.

Basın açıklamasını Diyarbakır Tarımsal sanayi ve İş adamları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Atik okurken, Çınar Ziraat Odası Başkanı M. Cevat Delil de kısa bir konuşma yaptı.

“Çok sayıda ölümlü ve yaralanmalı trafik kazalarına neden olmaktadır”

İki yıldır Dilaver Köprüsünün bölge inansına yaşattığı sorunlara ve köprü üzerinde meydana gelen kazalarda yaşanan can kayıplarına karşı devlet kurumlarının kapısını aşındırdığını ve bu sorunun bir an önce çözülmesi için yoğun bir çaba harcadığını belirten Atik, ‘ O köprü katliam köprüsüdür dedi. Atik, “ Bugün burada bulunmamızın nedeni Dilaver Köprüsü ve komşu köprülerinde yaşadığımız sıkıntıları paylaşmaktır. Bildiğiniz gibi köprülerin eski, tarihi ve dar olması, eğimlerinin ve kavislerinin tehlikeli olması, ulaşımlarını sağlayan yüzlerce köyün ve beldenin trafik yoğunluğu, istenmeyen çok sayıda ölümlü ve yaralanmalı trafik kazalarına neden olmaktadır.

“Mevzuatın karışıklığı ve yöneticilerin basiretsizliği problemin devam etmesine neden olmaktadır”

Sorunun çözümünün kolay olmasına rağmen, mevzuatın karışıklığı ve yöneticilerin basiretsizliği problemin devam etmesine neden olmaktadır. Karayolları, Dilaver Barajı yapımını mazeret göstererek topu DSİ’ye atmakta, DSİ de sorun Karayollarının sorunudur diye diretmekte hatta çoğu kez her iki kurum ve Kaymakamlık ‘Burası Büyükşehir’e bağlıdır Büyükşehir Belediyesi yapmalıdır’ demektedirler.

“Tüm müracaatlarımıza ve uğraşlarımıza rağmen bir arpa boyu yol alamadık”

Yörede yaşayan insanlar, yolu kullananlar, gelen misafirler, büyük tarım makinelerinin köprüleri kullanırken yaşadığı zorluklar bize hayatı zehir etmiştir. İki yıldan beri DSİ, Karayolları ve Kültür varlıklarını koruma Müdürlüğüne yüzlerce kez müracaatta bulunduk. DSİ’ye gidiyoruz diyorlar ki köprüyü Karayolları yapacak. Karayollarına gittiğimizde onların söylediği ise,  köprü Dilaver Barajı havzasında bulunduğundan DSİ’nin sorumluluğundadır. DSİ’ye defalarca gittik onlar da Kültür Varlıkları Koruma Müdürlüğünü adres gösteriyorlar. Vesselam iki yıldan beri yaptığımız tüm müracaatlarımıza ve uğraşlarımıza rağmen bir arpa boyu yol alamadık. Çınar Kaymakamımızla birlikte defalarca ilgili kurumlara defalarca gitmemize rağmen bir sonuç alamadık.

“Burası Dilaver köprüsü değil, burası katliam köprüsü olmuştur”

Bugün burada Dilaver Köprüsünde haftanın an az üç beş günü ölümlere ve ağır yaralanmalara yol açan kazalar yaşanmaktadır. Burası Dilaver köprüsü değil, burası katliam köprüsü olmuştur, bu halk biliyor bunu. Biz devletimizden bir an evvel buraya yeni bir köprü yapmasını istiyoruz. Baraj yapılıyorsa yapılsın ama yapılmıyorsa da köprümüz yapılsın. Bu köprüden ulaşım sağlayan 150’den fazla köy vardır. Bugün burada onlarca köy muhtarı bulunmaktadır. Burada olan kazaların raporları devletin ilgili kurumlarında mevcuttur. İki yıl önce burada üç tane gencecik öğretmen kardeşimiz vefat etti. Üç gün önce bir veteriner kardeşimiz köprüden aşağıya düştü.

“Dilaver Köprüsünden gece saat 10.00’dan sonra hiç kimse geçememektedir”

Burası tarım bölgesidir ve Biçerdöverler bu köprüden geçememektedir. Mahsul taşıyan Tırlar büyük araçlar köprüden geçememektedir. Çiftçi Mibzeriyle tarlaya gidecek, köprüden geçemiyor. Dilaver Köprüsünden geçemeyen araçlar 20 km’lik yolu 80 km yapıp öyle ulaşıyorlar gidecekleri yere, yazıktır bu insanlara. Geçen yıl 800 Milyar harcanarak onarılan köprü meydana gelen kazalardan dolayı bugün harabe haldedir. Dilaver Köprüsünden gece saat 10.00’dan sonra hiç kimse geçememektedir.

Ulaştırma Bakanımızdan, Tarım Bakanımızdan, Kültür Bakanımızdan, Milletvekillerimizden biran önce bize yardımcı olmalarını, milletin yaşadığı mağduriyeti gidermelerini ve köprü üzerinde meydana gelen kazalardan yaşanan can kayıplarına bir son vermelerini istiyoruz” ifadelerini kullandı.

“Bu köprüden Biçerdöver, Mibzer ve tarım aletleri geçmiyor”

Çınar Ziraat Odası Başkanı M. Cevat Delil ise, “ Bildiğiniz gibi bu yol aynı zamanda Mazıdağ ve Derik’e de gidiyor. Bu köprüden yararlanan 150 köyümüz var ve bu köylerde yaşayan vatandaşlarımız tarımla iştigal etmekteler. Bu köprüden Biçerdöver, Mibzer ve tarım aletleri geçmiyor. Yaşadığımız bu sorunun giderilmesi için devlet yetkililerinin bir an önce bu konuya el atmasını istiyoruz. Buradan Sayın Valimize, Diyarbakır Milletvekillerimize, Ulaştırma Bakanımıza sesleniyoruz: gerçekten burada yaşayan halk büyük sıkıntı yaşıyor ve Dilaver Köprüsünde her gün ölümlü kazalarla karşı karşıya kalıyoruz” şeklinde konuştu.

“20 sene önce baraj yapılacak dediler ama hala bir tek çivi çakılmış değil”

Yıllarca aynı sorunları yaşadıklarını ve sorunlarının çözümüne dair hiçbir gelişme yaşanmadığının altını çizen Halkapınar Köy Muhtarı Mehmet Sarıçakar, “Bu yol ve üzerindeki Dilaver Köprüsü Derik’i Diyarbakır’a, Çınar ilçesini Derik ve Mazıdağ’a bağlıyor. Günde binlerce araç bu yoldan geçiyor ve bu yolu kullanan insanlar hep mağdur oluyorlar. 20 sene önce baraj yapılacak dediler ama hala bir tek çivi çakılmış değil.  Eğer devlet bize yeni bir köprü yapmıyorsa izin versin biz halk olarak köprümüzü kendimiz yapalım. Çünkü o köprüde insanlar ölüyor ve biran önce bu ölümlerin önüne geçmeliyiz. İki yıldır uğraşıyoruz hiçbir sonuç yok. Her şey Kültür Bakanlığında düğümlenmiş kalmış. Üç bölge müdürü değişti ama bizim köprüde hala bir değişiklik yok. Bir an önce yetkililerimizin bu soruna el atmasını ve mağduriyetimizin giderilmesini istiyoruz” dedi.

“Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun onayı bekleniyor”

Bugün Dilaver Köprüsü olarak bilinen fakat üzerinde yaşanan onlarca ölümlü kazanın ardından bölgedeki vatandaşlarca adı ‘ Katliam Köprüsü’ olarak anılan bölge DSİ Genel Müdürlüğü tarafından ‘Çınar-Dilaver Barajı Projesi’ olarak planlansa da Baraj aksı içerisinde kalan Dilaver Köprüsü ve sulama alanı içerisinde kalan Tilver Höyüğü, Hasanviran Höyüğü ve Karabudak Höyük bulunmaktadır. Çınar Kaymakamı İsmail Şanlı’nın verdiği bilgiye göre, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun onayı bekleniyor.

Haber: ALİ Abbas Yılmaz