Meclis'ten en çok 'Adalet' istendi

Gazete Duvar’da Hacı Bişkin’in haberine göre HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, 24, 25, 26 ve 27’nci dönemlere ait yasama faaliyetleri ile ilgili kurumların çalışmalarını sordu. İnsanların Dilekçe Komisyonu’na hangi konularda şikayet ettiğini, İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu’nun en çok hangi konularda hak ihlalleri konusunu ele aldığını ve Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu’na hangi başvuruların yapıldığını sordu. Gergerlioğlu’na 3 kurumdan da detaylı yanıtlar geldi.

4 döneme ait verilen yanıtlarda ülkemizde hak ihllerininin giderek arttığı cezaevlerinde sorunların yaşandığı, insanların adil yargılanma taleplerinde ısrarcı olduğu ve kadınların ayrımcılığa, ötekileştirmeye maruz kaldığı raporda detaylı anlatıldı.

En çok başvuru adalet için

İnsanların taleplerini doğrudan iletttiği Dilekçe Komisyonu’na en fazla adalet ve güvenlik konularında başvuru yapıldı. Komisyon başkanlığı konuyla ilgili 27’nci dönemde 13 bin 910 başvuru yapıldığını, 86 başvurunun da milletvekillerinden geldiğini açıkladı.

En az başvuru 24’üncü dönemde

Gergerlioğlu, TBMM Başkanı Mustafa Şentop’a 24, 25, 26 ve 27’nci dönemlere ait İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu’nun yaptığı çalışmaları da sordu. Gergerlioğlu, komisyonda hangi işlemler yapıldığını, hangi kurum ve hangi hak ihlalleri konusunda çalışmalar yapıldığı konusunda bilgi istedi. Burada verilen yanıtlarda çarpıcı bilgiler ortaya çıktı.

24’ncü dönemde İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu’na yapılan başvuruların hak ihlallerine göre dağılımı şöyle:

Tutuklu ve hükümlü hakları: 2949

Adil yargılanma hakkı: 1765

Sosyal ve güvenlik hakkı: 280

Kötü muamele: 240

Mülkiyet hakkı: 225

Yaşama hakkı: 187

Ayrımcılık yasağı: 117

Çalışma ve sözleşme özgürlüğü: 116

Eğitim ve öğretim hakkı: 88

24’ncü dönemde en az yapılan başvuruların hak ihlaline göre dağılımı ise bilim ve sanat özgürlüğü, seçme ve seçilme hakkı, kadın hakları, iletişim ve basın özgürlüğü oldu.

Karanlık dönem…

26’ncı dönem,  hak ihlalleri konusunda en çok başvuru yapılan dönemlerden biri oldu. İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu’nunda en çok kayıt altına alınan ihlal konuları pek çok alanı kapsıyor. Bu döneme ait verilen yanıtta konulara göre hak ihlalleri ve başvuru sayıları şöyle:

Çalışma ve sözleşme özgürlüğü: 3955

Tutuklu ve hükümlü hakları: 3861

Adil yargılanma hakkı: 2116

Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı: 464

Kötü muamele: 204

Sağlık ve hasta hakkı: 147

Bilim ve sanat özgürlüğü: 1

Tutuklu ve hükümlülerin hakları: 3363

Adil yargılanma hakkı: 680

Sağlık ve hasta hakkı: 432

İletişim ve basın özgürlüğü: 9

İyileştirilmesi gereken cezaevi sorunları

Cezaevlerinde kalan mahpusların yaşadıkları sorunlar her dönem ilk sırada yer aldı. Gergerlioğlu’na verilen yanıtta, komisyonların raporları ışığında iyileştirilmesi gereken konulara da yer verildi. Buna göre iyileştirilmesi gereken konular şöyle:

1- Kapasitenin üzerine tutuklu ve hükümlü bulunmasından kaynaklı yaşanılan sorunlar

2- Sağlık hizmetine ulaşmada yaşanılan sorunlar

3- Bazı binaların eski olmasından kaynaklı tesisat ve ısınma sorunu

4- Sigara içilmeyen koğuş sayısının az olmasından kaynaklı sorunlar

5- Hükümlü ve tutukluların ceza infaz kurumlarının doluluğu nedeniyle ailelerine yakın ceza infaz kurumlarına nakillerinin gerçekleştirilmemesinden kaynaklı sorunlar

6- Bazı koğuşlarda sıcak ve soğuk suyun kotalı olarak verilmesinden kaynaklı sorunlar

7- Ceza infaz kurumlarında anneleriyle beraber kalan çocukların sosyal hayata adapte edilmelerine yönelik sorunlar

‘Cezaevlerinde işkence yok’

Cezaevlerinin durumuyla ilgili birçok bilgi yer alırken gündemde en çok tartışılan cezaevlerindeki işkence iddiaları oldu. İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanı Hakan Çavuşoğlu, bu konuya dair, “Kurumlarda işkence fiziksel darp şikayeti bulunmadığı memnuniyetle gözlenmekte” dedi.

Ancak cezaevinde bulunan mahpuslar özellikle 15 Temmuz darbe girişiminden sonra süngerli odalarda kendilerine işkence edildiğini söylüyor. Ayrıca mahpuslar kötü muameleden kaynaklı günlerce açlık grevi eylemi başlatmışlardı.

Kadına yönelik şiddet, ayrımcılık…

Gergerlioğlu’nun dönemlere göre çalışmaları ve başvuruları sorduğu diğer kurum ise Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu oldu. Verilen yanıta göre, 24’üncü dönemde 87, 26’ncı dönemde 67 bireysel başvuru yapıldı. 29 Mayıs 2020 tarihi itibarıyla ise 27’nci dönemde 32 bireysel başvuru yapıldı.

En çok ayrımcılık konusu ise verilen yanıta göre şöyle:

Kamu kurumuna girişlerde cinsiyete dayalı ayrımcılık

Kamu kurumunda görev yükselmede cinsiyete dayalı ayrımcılık

Kadına yönelik şiddet

Kadına yönelik cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar

Kadın intiharları ve kadın cinayetleri

Çocukların cinsel istismarı

Erken yaşta zorla evlilik

İş yerinde mobbing, psikolojik taciz

Nafaka mağdurları

Eşleri cinsel dokunulmazlığa karşı suçlardan mahkum, tutuklu olan kadınların başvuruları

TBMM Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç’in imzasının yer aldığı yanıt metninde, “27’nci dönemde komisyonumuza yapılan bireysel başvuruların hiçbirine olumsuz yanıt verilmemiştir. Başvuruların hepsi değerlendirmeye alınarak hem ilgili kamu idareleri ile iletişim kurulmuş hem de hem de başvurucu konuyla ilgili bilgilendirilmiştir” ifadeleri yer aldı.