Bölgede 'ölüm - kısırlık' ikilemi

Gönül Morkoç - Özel

TİGRİS HABER - Diyarbakır, Muş, Bitlis, Mardin ve Şanlıurfa aşılama oranında sondan beş il arasındaki yerini koruyor. Aşı gerekçesi genellikle “kısırlık” olarak ön plana çıkıyor. Kamu kurumları, meslek odaları ve STK’ları çalışmalarına dahil etmediği için aşıya ikna çalışmalarında istenen sonuç alınamıyor.

Sağlık Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre Diyarbakır, Mardin, Bitlis, Muş ve Şanlıurfa günlük vaka sayısının yüksekliği ve aşılama oranının düşüklüğü ile ilk 5 il arasında. Kamu kurumları, meslek odaları ve sivil toplum kuruluşlarının çalışmalarına rağmen “aşıya direnç” bir türlü kırılamıyor. Aşıya direncin en ciddi gerekçesi kısırlık olsa da, ölüm, çip takma, aşıların insan DNA’sını değiştirebileceği gibi kulaktan dolma bilgiler de aşı olmanın önünde engel teşkil ediyor. Tabip odaları ve sivil toplum örgütleri, aşılamada daha çok kişiye ulaşamamasının nedenini, bakanlığın şeffaf bir aşı politikası yürütememesi, sivil toplum örgütlerini ve meslek odalarına çalışmalara dahil etmemesi, anadilde sağlık hizmetlerini ötelemesi olarak değerlendiriyor. İl il vaka sayısı, aşılama oranları ve meslek odalarının görüşleri şöyle:

Şanlıurfa Tabip Odası Osman Yüksekyayla:

Şanlıurfa’da 3 tane kamu hastanesi var. 200’ün üzerinde yatan hastamız var. 100’ün üzerinde yoğun bakım hastası var. Vaka sayıları giderek arttığı için Viranşehir, Siverek gibi nüfusu büyük olan ilçelerde artık hasta yatırmaya başladı. Yoğun bakım servislerini de mecburen açtılar. Urfa’daki en önemli sorunlardan biri gebelik oranlarının çok yüksek olması. Bu oran yüksek olduğu için gebe popülasyonda hastalığa maruz kalan çok hastamız var. Mevsimlik tarım işçisi binlerce insan şuan il dışında. Bunlar buradan aşılanmadan gitti. Bulundukları yerde de aşı olmadılar. Bu da ilimiz için ciddi bir sıkıntı teşkil ediyor. Şuan aşılamada en son sıradayız. Aşıya direncin nedeni genellikle dedikodu ve kulaktan dolma bilgiler. Kısırlık öne çıkan bir gerekçe, diğeri de “eğer gerekli olsaydı, devlet mecburi yapardı.” Bu iki gerekçe ön plana çıkıyor. Anadilde sağlık hizmeti aşılama çalışmalarının artmasında önemli. Biz Kürtçe ve Arapça hazırladığımız broşürlerle bu kitleye ulaşmaya çalışıyoruz. Valilik bünyesinde 80’den fazla ikna ekibi kuruldu. 18-25 yaş arasında aşı olanlara çekilişle tablet, Halfeti turu bisiklet gibi hediyeler veriliyor. Ancak henüz istenen düzeyde değiliz.

Mardin SES Şube Başkanı Dr Özgür Bilek:

Mardin aşılama oranında sondan ikinci sırada. Nusaybin, Kızıltepe, Midyat’taki ilçe hastaneleri de kovid hastası almaya başladı. Günlük 600-700 vaka var. Bunlardan 70-80’i yoğun bakımda, 20’si entübe durumda. Yatanların yüzde 92’si, yoğun bakımdakilerin yüzde 99’u aşısız ya da eksik aşı olanlardan oluşuyor. Aşılamanın ilk dozu yüzde 50’lerde. Yani Mardin’de iki kişiden bir aşısız. Kamu kurumlarının, stklarla ortak çalışmaması ciddi bir sıkıntı. İl Pandemi Kurulları’na kabul edilmiyoruz. Ortak çalışma yürütemiyoruz. Biz üç dilde broşür hazırladık. Çalışmalarımız devam ediyor. Aşı olmayanlar genellikle, kısırlık, çip takılması, DNA’ların değiştirilmesi gibi gerekçeler öne sürüyor.

Bitlis Tabip Odası Sekreteri Şükrü Doğan:

Aşılamada sondan üçüncü sıradayız. İlimizde son iki haftada hastalık adeta pik yaptı. Günlük 700-750 başvuru var. Bunlardan 250-300’ü pozitif çıkıyor. Hastanelerde yer kalmadığı için Güroymak Devlet Hastanesi de kovidli hasta için açıldı. 3 yoğun bakımımız var. Her biri 9 hasta alıyor. Şuan 27 yoğun bakım hastası var. Tümü de kovidli. Günde ortalama 6-7 kişi hayatını kaybediyor. Aşı olmamada, kısırlık yaygın bir gerekçe olarak öne çıkıyor. Kırsal bölgelerde aşıya erişim sıkıntı. Genç nüfus şuan il dışında çalışıyor. Yaşlı nüfus, ilçelerdeki sağlık ocaklarına erişebilmek için, gençleri bekliyor. Anadilde aşılama çalışmalarının yapılması kesinlikle çok önemli. Kamu kurumlarının çalışmalarına dahil olamama sorununu biz de yaşıyoruz.

Muş Tabip Odası Fatma Rojin Öngün:

Günde ortalama 300-350 kişi test için başvuruyor. Yatan hasta sayısı 70. Bunlardan 20’si yoğun bakımda. Yoğun bakımdakiler ya aşısız ya da eksik doz aşılı. Aşılama oranı oldukça düşük, yüzde 50’nin altında seyrediyor. Bakanlık başından itibaren şeffaf bir aşı politikası yürütmedi. Sosyal medyadaki bilgi kirliliği de buna eklenince aşıya direnç arttı. Muş küçük bir il olduğu için sivil toplum örgütü sayısı az. Beklenen düzeyde bir aşıya ikna çalışması yürütülemiyor.  Gençler sosyal medya üzerinden oluşturulan bilgi kirliliğine rahat ulaştığı için yaşlıları da aşı olmamaya ikna ediyor.  

Diyarbakır Tabip Odası Başkanı Elif Turan:

Yatan hasta sayımız 650-700 civarında. Bunların 160’a yakını yoğun bakımda tedavi görüyor. Aşılama birinci dozda yüzde 53 ikinci dozda henüz yüzde 30’larda. Bizim için önemli olan ikinci doz aşı oranlarının yükselmesidir. Çağrılarımız, çalışmalarımız devam ediyor. Broşür dağıtıyoruz. Aşılama oranının daha da artmasını bekliyoruz.