28 yıl önceydi, 35 canı yakarak katlettiler

TİGRİS HABER - Madımak Oteli’nde yaşanan katliamda, Türkiye’nin ileri değerlerini temsil eden düşün ve yazın insanları, halk ozanları yaşamını yitirdi. Türkiye, 2 Temmuz 1993’te en karanlık günlerinden birini yaşarken, aydınların katledilmesi nedeniyle büyük bir birikimde o gün kayboldu.

1 Temmuz 1993’te Aziz Nesin’in açılış konuşması yapmasıyla Sivas’ta Pir Sultan Abdal etkinlikleri başladı. Aydın ve sanatçılara yönelik tehditlere karşın kolluk kuvvetleri hiçbir önlem almadı. Tarihler 2 Temmuz 1993’ü gösterdiğinde ise cuma namazı çıkışı toplanan gericiler, önce aydınları ve sanatçıları şehre davet eden Sivas Valisi’ni hedef aldı, “Vali İstifa” sloganlarıyla Valiliği taşladı. Dönemin Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü’nün kamu yönetimi ve güvenlik danışmanlığını da yapan Vali Ahmet Karabilgin, takviye birlikler talep etse de kente yardım ulaştırılmadı.

Şenliklerin yapıldığı kültür merkezine doğru ilerleyen kalabalık orayı da taş yağmuruna tuttu. Karşısına ne çıkarsa yakıp yıkanlar, “Sivas laiklere mezar olacak” ve “Cumhuriyet Sivas’ta kuruldu, Sivas’ta yıkılacak” gibi sloganlar atıp tekbir getirerek Madımak Oteli’nin önüne doğru yürümeye başladı. Sayıları 10 binleri bulan yobazlar, aydınlar ile sanatçıların konakladığı Madımak Oteli’nin önüne ulaştı. Ne yaparlarsa yapsınlar kendilerini durduracak hiçbir güç olmadığından iyice emin olan karanlık güruh önce otelin önündeki araçları, ardından da oteli ateşe verdi. Otelin ateşe verilmesiyle birlikte 33 aydın ve sanatçı, iki otel çalışanı, toplam 35 insan yaşamlarını yitirdi.

Yargılama

Olaydan bir gün sonra 35 kişi gözaltına alındı. Daha sonra gözaltına alınanların sayısı 190'a çıktı. Gözaltına alınan 190 kişiden 124'ü hakkında "laik anayasal düzeni değiştirip din devleti kurmaya kalkışma" suçlamasıyla dava açıldı, geri kalanlar serbest bırakıldı. Kamuoyunda Sivas Davası olarak bilinen davanın ilk duruşması, Ankara 1 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde 21 Ekim 1993 günü yapıldı. 26 Aralık 1994'te karara bağlanan dava sonucunda, 22 sanık hakkında on beşer yıl, 3 sanık hakkında onar yıl, 54 sanık hakkında üçer yıl, 6 sanık hakkında ikişer yıl hapis cezası, 37 sanık hakkında da beraat kararı verildi.

Müdahil avukatlar, Devlet Güvenlik Mahkemesi'nin kararını "taraflı, hukuka ve adalete aykırı" olarak niteleyerek, ayrıntılı bir savunmayla temyize gittiler. Yargıtay 9. Ceza Dairesi katliamın "Cumhuriyete, laikliğe ve demokrasiye yönelik olduğunu" belirterek Devlet Güvenlik Mahkemesi'nin kararını esastan bozdu. Ankara 1 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi, Yargıtay'ın bozma kararına uyarak yargılamayı yeniden başlattı.

28 Kasım 1997'de açıklanan kararda, 33 sanık Türk Ceza Yasası'nın 146/1 maddesine göre idamave 14 sanık 15 yıla kadar değişen hapis cezasına mahkûm edildi. Yargıtay 9. Ceza Dairesi 24 Aralık 1998'de hapis cezalarını onadı, 33 idam cezasını ise usul noksanlıkları nedeniyle bozdu. Şubat 1999 tarihinde usul eksikliklerinin giderilmesi için başlayan yargılama sonucunda 16 Haziran 2000'de 33 sanık Devlet Güvenlik Mahkemesi'nce yeniden idam cezasına çarptırıldı. 2002 yılında idam cezasının yürürlükten kaldırılmasıyla idam cezası hükümlülerinin cezaları müebbet ağır hapis cezasına çevrildi

Sanıkların avukatlığını üstlenenler arasında olan Refahyol iktidarının Adalet Bakanı Şevket Kazan, bakanlığı sırasında onları hapishanede ziyaret etti. Geniş avukat listesinde çok sayıda Refah Parti üyesi ve yöneticisi olması eleştiri konusu oldu. Bu avukatlar ilerleyen yıllarda AK Parti ve Saadet Partisi'ne katıldılar ve içlerinden üst yönetim görevlerine yükselenler oldu. 26 kişilik bu listede biri bakan olmak üzere 4 AK Parti milletvekili de bulunuyor.

Geçen bu zaman zarfı içerisinde sanık sayısı tahliyelerle 33'e düştü. Olayın kilit ismi olarak nitelendirilen, dönemin Sivas Belediye Meclisi üyesi Cafer Erçakmak ve Yargıtay'ın 1997'deki bozma kararından sonra firar eden 8 sanık ise hâlen yakalanamamıştır. Davanın firari olan 5 sanık ile ilgili kısmı, 13 Mart 2012 tarihinde zaman aşımından düşürülmüştür.