“2021 Ahilik kurallarına dönüş yılı olmalı”

Ali Abbas Yılmaz / Özel

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2021 yılını “Ahi Evran Yılı” olarak ilan eden bir genelge yayımladı. Tigris Haber yazarı Adil Kılıçasalan ise Ahilik kültürü üzerine gazetemizin sorularını yanıtladı.

Tigris Haber yazarlarından Adil Kılıçaslan ile Ahilik ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2021 yılını “Ahi Evran Yılı” olarak kutlanmasına dair yayınladığı genelge üzerine konuştuk.

Tigris Haber’in Ahilik üzerine sorularını yanıtlayan Kılıçaslan, “Pabucu dama atılmak” deyiminin Ahilik kültüründen kaynaklandığını söyledi.

Tigris Haber: Ahi Evran kimdir, esnaflık kültürü açısından önemi nedir?

Adil Kılıçaslan: Ahilik veya Kardeşlik, XIII. yüzyılda Anadolu'da ortaya çıkmış ve Ahi Evran’la toplumca sevilen, saygı duyulan kültürel, eğitsel, dini, idari, askeri ve ekonomik bir teşkilattır. Ahilik teşkilatı ekonomik anlamda mesleki birliktelikti. Ahi Evran’da bu birlikteliğin toplumca tanınan lideridir (Şeyhidir). “Pabucu dama atıldı” deyiminin anlamı nedir bilir misiniz? Ahi Evran Kayseri’ de ayakkabı ahi dükkânlarını gezerken hatalı ayakkabı ürettiğinden dolayı Ahi’yi uyarır. Tekrar denetlerken aynı Ahi’de hatalı ürün görünce ayakkabıyı dükkânın çatısına atar. Bunun anlamı bu Ahi’den ayakkabı almayın demektir. Ahi satamadığı için dükkânı kapatır.

Tigris Haber: Ahi Evran’dan günümüze taşınan değerler nelerdir, kapitalist kültür altında eski esnaflık kültürünü yaşatmak mümkün mü?

Adil Kılıçaslan: Çocukluğumda alış-veriş işin dükkâna girdiğimde, ilk önce “Müşteri Velinimetimizdir” tabelası ile karşılaşırdım. Anlamını merak ederdim. Gençliğimde anladım ki, “ben ahilik felsefesi ile çalışıyorum, yalan konuşmam, kalitesiz ürün bulundurmam ve satmam, sattığım ürünün arkasındayım, kibirlenmem, talep ettiğin ürünü çabuk anlar ve en iyisini yaparım” demekmiş.

Mevcut siyasi ve entelektüel kargaşa içinde pek çok dini ve kültürel gelenek esaslı bir hafıza kaybına uğramıştır. Çağımızda kendine özgü gelenekleri kaybolmuştur. Kültürümüz ve ekonomimizde “para kazanmanın yoluna baban bile çıksa acıma” anlayışı ekonomik sistemimizi çökertmektedir. Sistemi çöküş sebebi devlet yönetiminin AB üyeliği için, kopyala yapıştır kanunlarla sistemin frankeştayn modele dönüşmesidir. Ahilik kurallarını uygulayan üreticimiz nadir olsa da, devlet kanunlarla, ahilik ekonomi kurallarını ezmekte.

Tigris Haber: 2021’in Ahi Evran yılı ilan edilmesinin anlamı ve önemi nedir?

Adil Kılıçaslan: Ahi Evran yılı tanımı bence eksik. Ahilik yani kültür ve mesleki bilginin birleştiği ve ödüllendirileceğinin açıklandığı, devlet kurallarının yani kanun, yönetmelik ve tebliğlerle ahilik kurallarından kopya çeken batının kuralları yerine asıl kurallara sahip olan biziz, kuralları güncel dile çevireceğiz. Bu yıl unuttuğumuz ve ezdiğimiz AHİLİK KURALLARINA DÖNÜŞ YILI olmalı.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk devletimizin kuruluşunda ahilik kurallarını esas almıştı. Menderes ve sonrasında bu sistemin emperyal kültüre dönmesi için siyasiler var güçle çalıştılar. İçi doldurulmayan yıl, anma yılı değil dönüş yılı olmalı.

Tigris Haber: Ahilik geleneği nedir günümüzde uygulanabilmesinin koşulları var mıdır?

Adil Kılıçaslan: Örnek vereyim; Askerlik sisteminde Kuleli Askeri Lisesi vardı. Bunun ahilikteki karşılığı yamaklıktır. Yamak yapılan işin teknik bilgisini, kültür bilgisini öğrenmek için iki yıl sürekli iş yerine gider gelir, hiçbir işte çalışmaz sadece öğrenir. Kuleli Askeri Lisesi de ortaokul mezununu alır hem askeri bilgi hem kültür eğitimi verirdi.

Kulelide eğitim bitince harp okulu başlardı. Bunun ahilikte karşılığı çıraklıktır. Hem eğitim hem de yazları kamp yaparak pratik askerlik uygulamaları yaparlardı.

Harp okulu bitince teğmen olarak resmi askerlik başlardı. Bunun karşılığı da kalfalıktır.

Binbaşıdan Albaylığa kadar ustalık kademeleridir.

Yüksek Askeri Şûra yani Pirler Meclisi toplanır ve Albayların içinden generalliğe ahilikteki yiğitbaşı’ lığa yükselecekleri seçer.

Bu böylelikle Genel Kurmay Başkanlığı yani kahtûda’ lığa kadar çıkar.

Bu sistem tabiplikte de aynı şekildir. Öğrenci (Yamak) - İntörn (Çırak)- Pratisyen (Kalfa) - Uzman Doktor (Usta) – Doçent (Yiğitbaşı) – Profesör (Pir). Ticarette ise böyle bir sistem yoktur. Sermaye koyan kim olursa olsun ticaret sektörüne girer. Her türlü yanlışı gerçekleştirebilir. İşte uygulanması gereken ticaret sektörü ve mühendisliktir.