VİDEO - Diyarbakır'dan Batı’ya ‘Banka göçü’ başladı

Gönül Morkoç

TİGRİS HABER - DTSO Başkanı Mehmet Kaya, her yıl ortalama 120 firmanın merkezini İzmir, Ankara, İstanbul gibi illere taşıdığı söyledi. Kaya, “Bu illere gidenler burada alamadıkları krediyi alabiliyorlar” dedi.

Diyarbakır’da Organize Sanayi Bölgesi’ndeki yatırımların artması ile kentteki sanayi istihdamı son yıllarda 13 bin kişiye kadar yükseldi. Tekstil Organize Sanayi Bölgesi’nin açılması da kentteki işsizliğe adeta can suyu oldu. Ancak yükselen enflasyon, işvereni vurdu. Bunun yanında Nusaybin Sınır Kapısı’nın açılmaması, Diyarbakır-Erbil uçak seferlerinin olmaması, Habur Sınır Kapısı’nda uzun kuyrukların olması, bölgede ihracatı düşürdü. Diyarbakır’da işverenin belini büken en önemli sıkıntılardan biri de nakit krediye, yani finansa erişim.  Özel bankalar yüzde 25 faiz ile kredi kullandırdıkları için, sanayiciler, kamu bankalarına mecbur bırakıldı. Kamu bankaları ise, “nakit sıkıntısını” gerekçe göstererek, bölgede sanayiciye ihtiyacı kadar kredi kullandırmıyor.

‘70 ile 120 firma merkezini taşıdı’

Tigris Haber’e konuşan Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Kaya, bölgede üretim yapan büyük firmaların neredeyse tamamının kamu bankalarından ümidini kestiğini söyledi. Bankaların “nakit yetersizliğini” gerekçe göstererek, sanayiciye bir milyonun üstünde nakit kredi kullandırmadığına dikkat çeken Kaya,  DTSO’nun yaptığı taramalara dikkat çekerek şunları söyledi: “Normalde 10 yıllık taramalarımızda büyüme endeksli firmalarda yılda 8-10 arası firma merkezini taşır. Bu firmanın ölçeği ile alakalıdır ve Anadolu kentlerinin kabul edilebilir rakamdır. Ama son 5 yıl içerisinde bölgeden, yıllık 70 ile 120 arası firma merkezini Batı illerine taşıdı.”

‘Çifte standart’

Diyarbakır’dan nakit kredi başvurusu yapan firmanın merkezini Batı illerinden birine taşıdığında istediği krediyi alabildiğini belirten Kaya, şöyle devam etti: “Diyarbakır’dan başvurduğunda iki milyon kredi alamayan bir firmamız, merkezini İzmir’e taşıdı,  İzmir’den başvurup krediyi aldı. Bankaların aynı nakit sıkıntısı neden batıda yaşanmıyor?

Özel bankaların faiz oranları yüksek. O yüksek faizlerle insanların kredi kullanarak yatırım yapma şansı yok. Bankalar, 1 milyon TL’nin üstünde kredi vermiyor. Bir milyonla ihtiyacını gidermeyen, istihdam yoğunluğu olan firmalarımız  da fazla. Bu firmaların ihtiyacını karşılamazsanız bu firmalar gider.”

‘Diyarbakır firması algısı’

Kaya, bölge firmalarının ayrımcılık nedeniyle de merkezlerini Batı illerine taşımak zorunda kaldığını söyledi. Kaya, “Bölge şirketi olmak hem bölgede hem de Batı’da kaybettiriyor. Bölgede kayyumlardan iş alamaz haldeler. Herkes kendine göre bir güvenlik bariyeri oluşturmuş yerel firmalara ihale vermiyor. Firmalar da çekiniyor, bugün kayyuma mal veren yarın normalleşme olduğunda parasını tahsil edemeyecek. Halen büyükşehirde parasını alamayan üyelerimiz var. Aynı şekilde, bölge firması batıda iş aldığı zaman Diyarbakır firmasıdır diye güvenlik bariyerine takılıyor. Bu bariyeri aşmak için firmalar merkezlerini batıya taşıyarak, batı illerinde batı şirketiymiş gibi bir algı yaratıyorlar.”

Ekonomi Koordinasyon Kurulu toplanmıyor

AK Parti Diyarbakır Milletvekili Mehdi Eker’in Tarım Bakanı olduğu dönemde Diyarbakır’da oluşturulan Ekonomi Koordinasyon Masası’nın bir yıldır toplanmadığını söyleyen Mehmet Kaya, bu toplantıların ivedilikle başlaması gerektiğini söyledi. Yapılan toplantılar ile hızlı koordinasyon ve yatırımın geliştiğine dikkat çeken Kaya,  “Kentteki yöneticilerin bu toplantıları yapması gerekiyor. Bu kentin bir değil, birden çok akılla yönetilmesidir. Diyarbakır büyük bir kenttir. Diyarbakır tek akılla yönetilemez. Finansa erişim, yeni yatırımlar, sürdürülebilir hale gelir. Bir yıldır biz bunları konuşmuyoruz. Eski çalışmaların yarattığı değerlerle yetinirsek, gördüğümüz güzel manzara yarın kaybolur. Biz bu toplantıların yeniden başlamasını istiyoruz. Kentin yatırım ve ekonomi hafızası önemlidir. Gelen validen de bu ortak aklın yeniden başlaması için taleplerimiz olacak.”