Bir çoğumuz evimizden, ikamet ettiğimiz, veya misafir olduğunuz yerden başka bir yere gideriz.
Allah kazasız belasız yolculuklar nasip etsin.
İş amaçlı, iç ve dış turizm için yaptığımız dinen meşru sayılan bu yolculuğunuzda ibadetlerimizi özellikle namazları nasıl yerine getirmeliyiz?
SEFER denilen bu yolculuğa yolcuya da seferi denilir.
Kişinin seferi sayılması için;
Meşru yani helâl sayılan (hırsızlık, adam öldürmek için, içki, kumar oynama... haram bir iş için olmayacak) bir yolculuk olmalıdır.
İkincisi ise belli mesafedir.
Üçüncüsü ise kalınacak süre ve niyetidir.
Seferle; Namazların kısaltılması, iki namazın birleştirilmesi(cemî), üç gün mestler üzerine mesh edilmesi, Ramazanda iftar (sefer esnasında oruç tutmama) edilmesini mübah kılınmıştır.(İs. fik. Zuhaylı)
Şartları uygun olan kişi DÖRT rekaatlı öğle, ikindi ve yatsı namazları kısaltarak İKİ rekaat olarak (kesır) kılabildiği gibi iki vakti da birleştirerek cemi'de edebilir.
Namazları kısaltma Kur'an, Sünnet ve İcma ile sabittir.
İbni Ömer(ra): "Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem ile arkadaşlık ettim. O (sas) seferlerde iki rekaattan fazla farz namaz kılmazdı. Hz Ebubekir(ra), Hz. Ömer(ra) ve Hz. Osman(ra) da böyle yapardı."(Buhari, Müslim)
Hanifilere göre Seferi için mesafe; bulunduğu beldenin son evinden başlayarak yılın en kısa günleri hesabıyla, deve veya yürüyüşle üç gün üç gecelik yoldur. Tahminen 85-96 km. dir.
Uçak, taksi vb. araçlarla gideceği yere süratli biçimde gitmek seferi hükmünü kaldırmaz.
Hanefi mezhebi Seferi kimsenin bulunduğu yer ile arasında üç günlük yol bulunan başka bir yere kadar yolculuğa niyet eder ve yolculuğa çıkarsa namazlarını kısaltarak (kesir) kılması VACİP tir.
Şayet gideceği yerde 15 günden fazla kalacağına niyet etmiş ise oraya vardığında seferi olmaktan çıkar ve ibadetlerini tam kılar.
Yine 15 günden az niyet eder gittigi yerde bugün yarın işim biter ümidiyle kalmaya devam ettiği müddetçe seferliği devam eder ve namazlari kasır yapabilir.
Şafii ve hanbelilere göre; mesafe üc konak kabul edilmiş ve 96 km. olarak değerlendirmiş ve seferde namazları kısaltarak kılmak muhayyer olmak üzere ruhsattır.
Yine Şafiî ve maliki mezhebine göre giriş ve çıkış günleri hariç kişi bir yerde dört günden fazla kalmaya niyet ederse seferi olmaktan çıkar.
Dört günden az niyet eder ve işler uzarsa giriş ve çıkış günleri hariç 18 gün namazını kesir edebilir. 18 günü geçtikten sonra seferliği biter.
Yolculuk mesafesi 216 km. az olursa tam kılmak fazla olursa kasır etmek daha efdaldir.
Namazları cem etmek yani cemi sala hanefiler muhalefet etsede diğer mezgeplerde cemi caizdir.
Hanefilerin de diğer imamların görüşüne uyarak namazları cemi etmelerinde sıkıntı yoktur.
Şafii mezhebine göre seferi kimse;
Ögle namazını ikindiye, akşam namazını yatsıya tehir etmek (cemi ta'hir) veya ikindiyi öğle vaktinde, yatsıyı da akşam vaktinde alarak (Cemi takdim) namnamazlarını kılmaları cizdir.
Yani seferi kimse öğle ve ikindiyi bir vakitte ve ikişer rekaat olarak, akşam ve yatsıyı da akşamı tam yatsıyıda iki rekaat olarak kılabilir.
Otobüslerin mola verdiği yerlerde veya arabamızla seyahat ettiğimiz esnada bize uygun olan vakitte cemi yapmak daha iyi ve doğru olanıdır. Selam ve dua ile.
Kaynak:
Safii ilmihali
Hidayetul habib.
Mugnî
Mezh ervaa.
Islam fikhi
O Nasuhi.
...