Gönül Morkoç
TİGRİS HABER - Dolar kurundaki saniyelik yükselişin, gıdada neden olduğu sıkıntı devam ediyor. Yağ ve şekerden sonra un ve ekmek fiyatları da hızla yükselişe geçti. Temmuz ayında 2 lira 70 kuruş olan buğdayı fiyatı, 4 lira 40 kuruşa yükselince un fiyatları da paralel olarak arttı. Diyarbakır’da pastalık, böreklik unun torbası 270 liraya, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) önümüzdeki günlerde piyasaya satacağı ekmeklik unun torbası 185 ile 190 lira arasında satılacak.
TMO kotayla buğday veriyor
Birler Un Fabrikası Sahibi Ahmet Baran, buğday ithalatından dolayı doların yükselmesinin un fiyatlarını da yükselttiğini söyledi. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) un üreticilerine kota ile buğday verdiği için üreticilerin buğday ihtiyacını serbest piyasadan karşıladığını belirten Baran, “Şuan piyasada buğday 4 bin 500 dolayında satılmaktadır. O yüzden de unlar, 270 liradan aşağı kurtarmamaktadır. Ofis de kotalı verdiği için kurtarmıyor bizi” dedi.
‘Kotanın kalkması lazım’
Piyasanın rahatlaması için kotanın kaldırılması gerektiğine dikkat çeken Baran, TMO’nun her fabrikanın fiili tüketimi kadar buğday satması gerektiğini ifade etti. Baran, “Fabrikaların fiili tüketimi ne kadarsa tümünü TMO’nun karşılaması gerekiyor. İstediği fiyatı belirleyip o fiyata sattırması lazım. Ama kotalı çalıştığı zaman piyasadan fabrika 4 bin 500 liradan buğday alıyoruz. Biz de onu hesaplayarak, ona göre satıyoruz” dedi.
‘İhtiyaç fazlası talep ediliyor’
Dolar kurunun artmaması, Rusya ve diğer ülkelerin de dolar bazında fiyat yükseltmemesi durumunda un fiyatlarının 270 lirada kalacağına dikkat çeken Baran, fırıncıların “un stokluyorlar” iddiasını da yalanladı. Fiyatların artmasının yarattığı panikten dolayı, ihtiyaç fazlası un talep edildiğini belirten Baran, “Bazı fırıncılar, 50 torba alanlar, 150-200 torba istiyorlar. Biz de diyoruz ki, siz daha önce aldığınız kadar alın. Piyasayı sıkıntıya sokmayın. Bazı arkadaşlar 100 torba ihtiyacı var. 200 torba istiyor. 200 torba ihtiyacı var 400 torba istiyor. Biz de diyoruz, 50 torba, 100 torba ihtiyacın varsa o kadar al. Aynı şekilde köylerden bile gelip fabrikadan 20-30 torba alıp, evinde stok edenler var. Buna hiç gerek yok. Şuanda çalışıyoruz. Buğdayımız da var. Bütün fabrikalar çalışıyor.”
‘Peşine döndük’
Buğday ve un stoklarında sıkıntı olmadığını belirten Baran şunları söyledi: “Paniğe gerek yok. Fiyat garantisi veremiyoruz. Devlet bize garanti verirse, biz de veririz. Mal garantisi veriyoruz. Mal her zaman var, piyasada vadeli çalıştığımız arkadaşlarla vadeyi kısıtladık. Bazılarına da peşine dönmüş durumdayız.
Tarım ülkesi olan Türkiye’de 2020 yılında 9.7 milyon ton buğday ithalatı yapıldı. Bu yılın sonuna kadar bu rakamın, 11 milyon ton olacağı tahmin ediliyor. Daha önce 240 dolara alınabilen ithal buğdayda fiyat şuan 385 dolara yükselmiş durumda. Buğday fiyatlarının yükselmesi nedeniyle Diyarbakır’da geçen hafta ekmek fiyatlarına 50 kuruş zam gelmiş, fırıncılar, un fabrikalarını “un stoklamakla” suçlamış ve 50 torbadan fazla un alamadıklarını belirtmişti.