Mümin AĞCAKAYA
TİGRİS HABER - Dicle Üniversitesinde Diyarbakır’ın unutulmaya yüz tutmuş geleneklerinden toy (kına gecesi) geleneği izleyenlere yeniden yaşatıldı. Etkinlik çok renkli görüntülere sahne oldu.
Toy etkinliği; DÜ Diyarbakır Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu, Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi (ZGEF), DÜ Kadın ve Aile Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (DÜKAM) ve DİTAV tarafından ortaklaşa düzenlendi. 15 Temmuz Kültür ve Kongre Merkezinde düzenlenen etkinliğe, DÜ Rektörü Prof. Dr. Kamuran Eronat, dekanlar, öğretim görevlileri, DİTAV yönetimi, öğrenciler ve ailelerin de yer aldığı çok sayıda kişi katıldı.
Diyarbakır türküleri eşliğinde ritüeller
Toy geleneğine sanatçılardan İbrahim ve Meltem Macit de Diyarbakır türküleriyle katıldı. Toy etkinliğinde söylenen türküler eşliğinde folklor gösterisi yapıldı, ritüeller eşliğinde toy (kına gecesi) canlandırıldı. Yazdıklarına ve anlatımlarına göre etkinliğin düzenlenmesine katkı sunan yazar Birsel İnal, kına gecesinin nasıl yapıldığını Tigris Habere anlattı.
İnal şunları söyledi;“Geleneksel evlilik süreci ailenin beğendiği kızı istemeye gitmesiyle başlar. Daha sonra özel olarak hazırlanmış şeker ve şerbetler, pazartesi veya perşembe günü kız evine gönderilir, sonraki günlerde iki aile arasında karşılıklı yemek davetleri yapılır. Çeyiz hazırlıkları yapılırdı.
Erkek tarafının kına gecesi için hazırlıkları yapılan malzemeleri düğünden bir hafta önceki perşembe günü, kız evine törenle gönderilirdi. Kızın çeyizi bir odada üç gün boyunca sergilenirdi. Düğünden bir gün önce “kına gecesi” düzenlenir. Gelinin el ve ayakları kınalanır, çalgılar çalınır, maniler ve şarkılar söylenir. Çeyizin erkek evine gidişinden sonra da düğün töreni başlardı. Düğün töreninden sonra oğlan evine götürülen gelin, kapıdan içeri girmeden içi su dolu bir testiyi yere çalıp kırarak içeri girerdi. Son zamanlarda bu geleneğin sadece belli bir kısmı uygulanmakta ve yaşatılmaktadır.”
Etkinlik için konuşan; DÜ Kadın ve Aile Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü (DÜKAM) ve aynı zamanda Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dekanı olan Prof. Dr.Şengül Kocaman ise şunkları söyledi;
‘Amacımız Diyarbakır’a özgü gelenekleri yaşatmaktır’
“ Merkez olarak bugüne kadar birçok soruna el atmaya çalıştık. ‘Kadına şiddetle mücadele’, ‘İslam’da Kadın’, ‘Kadının Hukuki Hakları’, ‘Erken Yaşta Evlilik’ gibi birçok konuya yönelik etkinliklerimiz oldu. Ancak biraz daha farklı etkinliklerde de bulunmak istedik. Bölgemizin, ilimizin kültürel değerlerine, geleneklerine ve göreneklerine de dokunarak; kadının da içinde olduğu birçok temayı işlemeye çalışıyoruz. Bunlardan biri de Diyarbakır’ımızda eskiden yapılan geleneksel kadın kına geceleriydi. Dolayısıyla yazar Birsen İnal’ın kitabından yola çıkarak yine üniversitemiz öğretim elemanlarından Dr. Ender Özbek’in sahneye koyduğu ve değerli arkadaşlarımızın katılımıyla güzel bir etkinlik yapmaya çalıştık. Amacımız Diyarbakır’ımıza özgü, kadınında içinde yer aldığı geleneklerimiz ve göreneklerimizi hatırlatarak yaşatmaya çalışmaktır.”