Ali Abbas YILMAZ /ÖZEL HABER
Kürt tarihi araştırmacısı ve Şey Sait Derneği Sorumlusu Kerem Serhatlı bu hafta Şark İstiklal Mahkemesinin, Şeyh Mehmed Eyyub bin Halit ve Diyarbakır Mebusu Feyzi Beyin Fabrikasında bekçilik yapan, Ali oğlu Hasan hakkında verdiği idam kararlarını konu alıyor.
İstiklal Mahkemesinin vermiş olduğu idam kararlarında herhangi bir ayrım gözetilmediğini vurgulayan Serhatlı, “Bu şark iktital (öldürme) mahkemeleri ister Kürt olsun, ister Bey, şeyh, Bekçi, din adamı, isterse de Hıristiyan olsun yeter ki Kürt olsun potansiyel suçludur. Savunma yok, temyiz yok sorumluluk yok. Bu bir as, kes hareketiydi” şeklinde konuştu.
Şark İstiklal Mahkemesi
Dosya No:2
İlam No: 1
Reis: Mazhar Müfid
Aza: Ali Saib
Aza: Avni
Hülasa-i Karar: Hiyanet-i vataniye fiilinden dolayı maznumunaleh(zanlı) olan Sivirek ahalisinden kırk bir yaşında rençber Şeyh Mehmed Eyyub bin Halit hakkında icra kılınan muhakeme neticesinde: Maznumunaleyh Şeyh Mehmed Eyyubun Şeyh Said ve rüfeka-yı(arkadaşları)mekasid ve mesafisi(gaye ve niyetleri) olan eşhasın Müstakil bir Kürdistan Teşkilini te'min ve Türkiye Devleti Cumhuriyesini inhilal (ortadan kaldırmak)ve inkisamına (bölünmesine)sevk etmek üzere vücuda getirdikleri şark isyanına bilfiil iştirak ile isyanın amil ve faillerinden olduğu kendisinin evvel ve ahir sebk eden müevvel(yorum) ifadeti ve isyanın mürretibleri ile muhabere ve suvar-ı sairefdiğer suretler)ile irtibat te'sis ederek tasmim tasmim ve tasavursergerdeleri olan amil-i iftirakcuyaneyi teshil(kolaylaştırma) ve tesrii eylediği dosya meyanında mevcut mekatib(yasışmalar) ve evrak-i saire-i müteadide (çok aded) münderecatı ve merkumun Şeyh Said avanesiyle teşrik-i mesaide bulunduğu ahval-i hususiye ve ruhiyesine yakinen vakıf ve muhitinde mühim bir mevki-i içtimai sahibi bulunan Belediye reisi Mehmed Emin efendi tarafından keişde edilmiş olan telgrafname müfadı ve zabit varakaları ve evrak-i saire-i dava münderecatı gibi yek diğerini müeyyed delail ve emaret-ı kanuniye ile mertebe-i subuta vasil ve o suretle kanaat-ı vicdaniyeye hasıl olduğundan ber mücib-i talep (mütalaa doğrutusunda) maznumunaleyh(zanlının) Merkum Şeyh Mehmed Eyyub'ün ol vecih ile mücrimiyetine(suçluluğuna) vicahen ve mütefikan karar verildi.
Cihat-i cezaiyesi hakkında dahi müzakerey-i keyfiyet olundukta: Mücrim Merkum Şeyh Mehmet Eyyub bin Halit'ın hareketi vakiasına tevafuk eden kanunu cezanın 45.nci maddesi delaletiyle kanunu mezkurun l.nci babının l.nci faslına müzeyyel madde-i kanuniye hükmüne tefikan İDAMINA kezalik vicahen ve mütefikan karar verildi.16 nisan 1925
Aza Aza Reis
Ali Saib Avni Mazhar Müfid
Şark İstiklal Mahkemesi
Dosya No:9
İlam No:6
Dosya No: l/6
Reis Vekili: Ali Saib
Aza: Lütfi Müfid
Aza: Avni
Hülasa-i Karar:
İhanet-i vataniye maddesinden dolayı maznumunaleyh olup mevkuf bulunan ve aslen Mübareki Karyesinden olup elyevm Diyarbakır Mebusu Feyzi Beyin Fabrikasında bekçilikle iştigal eden 50 yaşında Ali oğlu Hasan hakkında icra kılınan muhakeme neticesinde: Maznununaleyh merkum Hüseyin bin Ali'nin Müstakil bir Kürdistan teşkili ve vatanı parçalamak amel-i hainiyesiyle vukua getirilen isyana karşı hareket eden Türk askerinin mevcudiyetini usata(asilere) ihbar ile ve Türk müfrezesini esvar ve harekâtını tecessüs(ihbar) ederek bir kısım efradın şahadetine ve bazılarının da usata yed-i esaretine geçmelerine sebebiyet verdiği ve o esnada usatın yed-i gasbına geçmemek için müfreze komutanını tarafından hıfz ve ihfaz edilen esliha ve cephanesinin bulundukları mahalli usata irae ile mezkûr silah ve cephanelerin dashi asilerin ellerine geçmesine sebebiyet verdiği gibi usata iltihak ve tasarufat-i fiiliyelerinemadeten iştirak eylediği kendisinin evvel ve ahir sebk eden suret-i ifadatı ve müevvel itirafatı ve akabe-i vakada tutulan ve cereyan hadisatı ihtiva eden zabita varakası ve evrak-ı tahkikiye münderecatı ve maalkasem (yeminli) vuku bulan ihbar ve şahadet gibi yekdiğerini müeyyed delail ve emaret-i kanuniye ile mertebe-i sübuta vasi ve ol suretle kanaat-i vicdaniye hasıl olduğundan maznunaleyh merkum Hasan bin Ali'nin ol vecile efrad-i askeriye ve cephaneyi düşmana teslim ve üsatın amel ve efal-i cinayetin husulünü teshil ve te'min etmek efalinin mürtekibi olmak üzere mücrimiyetine vicahen ve mütefikan karar verildi.
Cihet-i cezaiyesi hakkında dahi müzakere-i keyfiyet olundukta: mücrim-i merkum Hasan bin Ali'nin azam-ı cürüm itibariyle hareketi vakası Kanunu cezanın 50'inci maddesi hükmüne tevafuk etmekle made-i mezkure hükmüne tefikan idamına kezalik vicahen ve mütefikan karar verildi.22 Nisan 1925.
İmza imza imza
“Bu bir as, kes hareketiydi”
Bu şark iktital (öldürme) mahkemeleri Kürt olsun ister Bey ister şeyh ister Bekçi, ister din adamı, isterse de Hıristiyan olsun yeter ki Kürt olsun potansiyel suçludur. Savunma yok, temyiz yok sorumluluk yok. Bu bir as, kes hareketiydi.
“Şark istiklal mahkemesi kararları kesindir ve temyizi mümkün değildir”
İstiklal mahkemesi seri bir şekilde kararlar vermeye devam ediyor. 16 Nisan 1925’te karar veriyor bir gün sonra yani, 17 Nisan 1925’te idam ediyor. Şark istiklal mahkemesi kararları kesindir ve temyizi mümkün değildir. Hemen infaz edilir fakat diğer mahkemelerin kararları meclisin onayına bağlıdır. Kürtler ile Türklerin kanun önünde de eşit olmadığı açıkça görülmektedir. Delil olarak da Şeyh Eyyub’a Muhalif olan CHP’li Belediye başkanının ihbarı kabul edilmiştir. Şeyh Mehmet Eyyub Siverek’in köyünde ikamet etmekte idi. Eyyüp, Aslen Botanlıdır ve Bazuki aşiretine mensubdurlar. Bazuki Aşireti, Bazı Kurı Dostuk’tan (Dostuk’un oğlu Baz ) yanı Mervani devletinin ilk kurucusu olan Baz’dan gelir. Bu aile soyadı kanunu çıkınca Gürpınar soyadını almışlardır. Bu aileden çok dönemlerde siyasetçi ve milletvekili çıkmıştır.