Ölümüne birkaç saniye kala ve öleceğini bile bile, uçağı düşerken, Wagner grubu lideri Yevgeniy Prigojin'in, telefon açıp, kime veya kimlere küfür ettiğini bilmek isterdim. Birilerinin bunu bildiğini, bilmeyenlerin de zaman içinde bunu öğreneceğini kamuoyu zamanla görecektir.
Belki de uzun zaman beklemeksizin, bu yazının sonuna geldiğinizde, bunu kendiniz tahmin edebileceksiniz.
Öncelikle, 23 Ağustos 2023 günü uçağı düşürülmek sureti ile öldürülen, Rus paralı asker grubu Wagner’in lideri Yevgeniy Prigojin kimdir, ona bakalım.
1981 yılında ve yirmi yaşında iken, hırsızlık ve saldırı suçlarından 12 yıl hapis cezası alan Prigojin, dokuz yıl yattıktan sonra, 1990 yılında hapisten çıkar.
Prigojin, St. Petersburg’da açtığı lokanta vasıtası ile o dönem şehrin belediye başkan yardımcısı olan ve sonraki yıllarda Rusya Devlet Başkanı olacak Valadimir Putin ile tanışır.
Lokantasında, Putin’in devlet adamları ve yabancı ülke misafirlerini ağırlar, hükümetin Catering dediğimiz yemek işlerini alır ve işini büyütürken, bu özellikleri dolayısı ile “Putin’in Şefi” olarak tanınır.
Prigojin, Rus Ordusu’nun desteği ile 2014 yılında, paralı asker grubu Wagner’i kurar.
Wagner grubu, Rusya Devleti’nin desteği ile Ukrayna, Suriye, Libya ve Afrika’nın birçok ülkesinde, Rusya’nın menfaatleri doğrultusunda, savaşır, darbeler yapar, meşru veya gayri meşru işlere karışır.
Rus ordusu ve istihbaratından aldığı destekle, 25 bin kişilik profesyonel bir orduya komuta eden Prigojin, Ukrayna savaşında Rus Ordusu ile ters düşer. Bu nedenle, 23 Haziran 2023 günü, kendisine bağlı silahlı güçlerle, güya Rusya Milli Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı’nı cezalandırmak amacı ile Moskova’ya doğru yürür. Olay, Belarus Devlet Başkanı’nın araya girmesi ile sulha bağlanır.
Bu olay, Rusya Devlet Başkanı tarafından isyan olarak değerlendirilir, İsyanın başındaki Prigojin de hainlikle suçlanır.
Dünya kamuoyu, daha önce verdiği “İhaneti affetmem” söylemi dolayısı ile Putin’in, Wagner Lideri Prigojin’i ne zaman cezalandıracağını beklerken, Prigojin; Nijer’deki darbeyi yaptırır, yayınladığı video ile Afrika’da varız mesajı verir ve Moskova’da Putin’in düzenlediği Afrika Ülkesi Liderler toplantısına katılır.
23 Ağustos 2023 günü, Wagner Lideri Yevgeni Prigojin’in içinde bulunduğu uçak, Moskova’dan kalkıp St Petersburg’a giderken içinde bulunan on kişi ile düşürülür ve kurtulan olmaz.
Hava Savunma uzmanları, uçağın düşüş şeklinden, yüksek bir ihtimalle, içine konan bir bomba veya bir Silahlı inansız hava aracından (Siha) atılan füze ile uçağın düşürüldüğü kanaatini dile getirmişlerdir.
Uçak düştükten ve Wagner lideri ile beraberindekilerin öldüğüne ilişkin haberler alınınca kim ne dedi ve bu olaydan nasıl etkilenecek, buna bakalım.
Rusya:
- Rusya Devlet Başkanı Putin, Prigojin için; “90'lı yıllardan beri tanırım. İyi bir iş insanıydı. Prigojin kaderi karmaşık ama yetenekli bir adamdı ve hayatında ciddi hataları vardı.” İfadesini kullandı, sonraki günlerde ailesine baş sağlığı diledi. Ordu adına faaliyet gösterecek paralı asker gruplarında yer alacak kişilerin, devlete bağlılık yemini etmeleri konusunda kararname çıkardı. Uçağın düşmesi konusunun araştırıldığını ifade etti.
- Putin, 23 Haziran’daki kalkışma sebebi ile isyankar ve hain olarak değerlendirdiği Prigojin ve ekibinden kolaylıkla kurtulmuştur.
- Rusya, Wagner grubunun kontrol altına alınması ve kullanılması konusunda daha rahat olacaktır. Wagner grubu ve Rusya adına çalışan diğer paralı asker gruplarına gözdağı verilmiştir.
- Prigojin, Rusya’ya hizmetlerinden dolayı halkın nazarında bir kahraman olarak ölmüştür. Rusya Devleti ise Prigojin’den kurtulmuş olmaktan mutludur.
Avrupa Birliği:
- Birlik komisyon sözcüsü uçağın düşmesi ile ilgili "Umuyoruz ki, Wagner'in dünyanın pek çok yerindeki eylemleri sona erer. Ancak biliyoruz ki, Wagner yalnızca kurucusuyla bağlantılı değil. Wagner'in Kremlin tarafından organize, kontrol ve finanse edildiğini biliyoruz" demiştir.
ABD:
- Prigojin’in öldürülmesine şaşırmadık anlamında beyanda bulunmuşlardır.
Rusya’nın menfaatleri doğrultusunda, birçok ülkede faaliyette bulunan, Wagner paralı asker grubunun lideri ve yönetim kadrosundan iki kişi öldürülmüştür.
Grubun lideri Prigojin, yirmi yaşında hırsızlıktan hüküm giyip (1981) dokuz yıl hapis yattıktan sonra, 50’li yaşlarda özel bir ordunun yöneticiliğine yükselmiş (2014), 60’lı yaşlarda ordusu ile devletine kafa tutmuştur(2023).
Prigojin’i kibri öldürmüştür.
Mezarlıklar;
- Ben olmadan sen bir hiçsin,
- Ben olmaz isem aç kalırsınız,
- Ben olmaz isem bu iş yürümez, bu şirket batar,
- Ben olmaz isem bu parti iktidar olmaz,
- Ben olmaz isem bu devlet parçalanır, yok olur,
- Ben olmaz isem imansız gider, öbür dünyada cehennemde yanarsınız,
- Vs
deyip, bu gün var olmayanların mezarları ile doludur. Ben Rusya kadar büyüğüm diyen Prigojin’in mezarı da bunların içinde yerini almıştır.
Kişi veya kişilerin, şirketlerin, devletlerin varlıklarının devam etmesi kimseye bağlı olmadığı gibi, bunların yaşamının devamı riske girdiğinde de kimse vazgeçilmez değildir.
Rock müziği sanatçısı ve besteci, M. Cem Karaca’nın, mutasavvıf ve Şair Hacı Bayram Veli’nin “Sen Seni Bil Sen Seni” şiirinden esinlenerek yazdığı, “Sen Seni Bil” şarkısındaki “Sen seni bil sen seni/Sen seni bilmez isen patlatırlar enseni” sözlerinin, prigojin olayının özeti ve kendini özel sayanlar için iyi bir mesaj olduğu kanaatindeyim.
Saygılar.