Corona virüsü tüm dünyayı kasıp kavururken ülkelerin salgını önlemek ve salgının getirmiş olduğu ölüm tehlikesini durdurmak amacıyla almış olduğu tedbirler, vatandaşları birçok alanda korumakta ancak birçok alanda da mağdur etmektedir. Özellikle sağlık başta olmak üzere, eğitim, iş, ticaret, hukuk gibi alanlarda planlar ertelenmiştir.
Corona Virüsü salgını başlamadan önce birçok vatandaş tatil planları için rezervasyonlar yaptırmış, uçak biletleri satın almıştır. Salgının bahar ve yaz dönemine gelmesi ve ülkelerin sokağa çıkma yasağı gibi sıkı tedbirler alması sebebiyle birçok plan ertelenmek zorunda kalmıştır. Bu yazıda ertelenen veya iptal edilen rezervasyonlara, seyahat biletlerine ilişkin tüketicinin sahip olduğu haklar ele alınacaktır.
Özellikle paket tur sağlayıcılarının, 14.01.2015 tarihinde Resmî Gazetede yayınlanan Paket Tur Sözleşmeleri Yönetmeliği’ne göre birtakım yükümlülükleri bulunmaktadır. Bu yönetmeliğe göre, özen yükümlülükleri kapsamında, tatilcileri salgın sebebiyle tehlikeye atmamak ve ilgili ülkede hızlıca gelişebilecek uçuş iptalleri ve seyahat yasaklamaları nedeniyle mağdur etmemek için tüm yurt dışı turlarının ertelenmesi veya iptal edilmesi daha yerinde bir tedbir olarak görülmektedir.
Yönetmeliğin 11. Maddesi paket turun iptal edilebileceğini düzenlerken 10. Maddesine dönüş yaparak iptal etme şartlarını ve iptal edilmesi durumunda maddede kendisine verilen seçimlik hakları düzenlemektedir. Buna göre Paket tur düzenleyicisi veya aracısının, katılımcıdan kaynaklanmayan bir sebepten dolayı paket turun başlamasından önce turu iptal etmesi halinde katılımcı, yönetmeliğin kendisine tanınmış olan hakları kullanabilir.
Bu haklar:
- Paket tur düzenleyicisi veya aracısı tarafından sunulan, eşit veya daha yüksek değerde başka bir paket tura ek bir bedel ödemeksizin katılma.
- Fiyat farkının kendisine iade edilmesi şartıyla daha düşük değerde bir paket tura katılma.
- Herhangi bir tazminat ödemeksizin sözleşmeden dönme.
Katılımcıdan kaynaklanmayan bir sebep mücbir bir sebep olarak nitelendirilebilir. Virüse dayalı salgın Yargıtay tarafından mücbir sebep olarak kabul edildiği için paket turlar katılımcılar tarafından iptal edilebilir. Ancak iptal etmenin önemli bir koşulu tüketici tarafından paket tur düzenleyicisine ya da aracısına yazılı olarak bildirim yapmalıdır. En azından yazılı olarak yapılan bildirim bir delil niteliği taşıdığından düzenleyici/arayıcı böyle bir bildiri almadığını ve sözleşmenin devam ettiğini iddia edemez. Telefon ya da sms yoluyla bildirim yapılmaması tüketici açısından daha iyi olur. Eğer tüketici sözleşmeden dönecekse yani iptal edecekse paket tur düzenleyicisi veya aracısının, sözleşmeden dönme bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren katılımcının ödemiş olduğu tüm bedeli herhangi bir kesinti yapmaksızın en geç on dört gün içerisinde iade etmek zorundadır.
Paket turun yanı sıra seyahat biletleri de bu kapsamda ertelenebilir ya da iptal edilebilir. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik'te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 25.03.2020 tarihinde Resmî Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, Corona virüs salgınından dolayı 5 Şubat 2020 tarihinden itibaren iptal edilen uçuşlar sebebiyle uçuşu icra eden veya etme taahhüdünde bulunan hava taşıma işletmesi, tazminat hakkı, geri ödeme veya güzergâh değişikliği hakkı ve hizmet hakkı kapsamındaki yükümlülüklerden, uçuş yasakları kalktıktan sonraki 2 ay bitimine kadar muaf olacak.
Yine aynı yönetmeliğe göre uçuşu iptal edilen yolcunun, hava taşıma işletmesinin boş koltuk durumuna bağlı olarak istediği bir tarih için bilette değişiklik yapma veya bileti açığa alma hakkı vardır. Yolcu, açığa alınıp kullanılmayan biletin iadesini uçuş yasakları kalktıktan sonraki iki ayın sonrasında hava taşıma işletmesinden alabilir.