Tarihi tekerrür ettirmek bir çözüm olabilir mi? Bazıları için belki sonuç olabilir ama bu kalıcı olamaz. Çünkü aynı sorun tekrardan gündeme gelmişse demek ki, içinde bir çözümsüzlüğü içerdiği içindir. Başka bir zaman diliminde sorun kendini yeniden güncelleştirmiştir. Özellikle Ortadoğu söz konusu olduğunda kaosa davetiye çıkarmaktır. Halklara rağmen kaderlerinin çizilmesinin üzerinden yüz yıl geçmiştir. Köklü değişiklikler olmuştur. Hiç bir şey eskisi gibi değildir.
Lozan da Ortadoğu’nun siyasal coğrafyası emperyal güçler tarafından kendi çıkarlarına ve güç oranlarına göre paylaşıldı. Siyasal coğrafyalar harita üzerinde nereyse cetvelle çizilerek belirlendi. Halkların örgütsüzlüğü, güçsüzlüğü kaderlerini belirledi. Onlar adına güçlüler karar verdi. Halkların iradeleri dikkate alınmadı, tercihleri sorulmadı bile. Bu anti demokratik ve adaletsiz paylaşımdan en çok zarar gören Kürtler oldu. Aynı kandan, candan gelen aileler, aşiretler daha doğrusu Kürt halkı birbirine komşu halklar yapıldı. Amca çocukları hısım akrabalar dikenli tellerle birbirinden ayrıldı. Mayınlı tarlaların veya dikenli tellerin o tarafı, bu tarafı diye iki , üç yetmedi dörde ayrıldı. Öykülere konu olan birçok insan dramı yaşandı. Yıllardır kanayan bir yara oldu. Dededen kalma toprakları yabancı ülke oldu. Ata toraklarına pasaportsuz gidemez oldular.
Ama Kürtler artık 1920’lerdeki konumda değil. Kaderlerini değiştirmeyi talep ediyorlar. Bura da yok sayılan bir halkın iradesi tarih sahnesine çıkıyor. Kendilerinin de görülmesi ve kabul edilmesini talep ediyor. On yıllardır kendi vatanında kimliksiz yaşayan Rojava’lılar şimdi Ortadoğu’nun en demokratik yönetimini oluşturdular. Kendisi gibi tarihin kadrine uğramış halklarla birlikte demokratik yapılanma içinde buluştular. Üstelik hiçbir halka da düşmanlık beslemiyorlar. Kimseye tehdit de oluşturmuyorlar. En doğal olanı , bütün halkların sahip olduğu, demokratik haklarını talep ediyorlar. Ancak bu yine büyük güçler tarafından kabul edilmek istenmiyor.
Şimdi Rojava’lıların dışında onlarca ülke temsilcilerinin Cenevre’de bir araya gelerek Suriye’nin sorunlarına çözüm bulmaya çalışıyorlar. Suriyeli halkların olmadığı masada nasıl bir çözüm bulunacak. Bulunacak çözümün ömrü ne kadar olacak. Halkların iradesinin yadsındığı bu toplantıdan çözüm yerine ancak kaos çıkar.
Lozan’ın üzerinden bir asır geçti. Tarihin çarkı Kürt’ler için de dönmeye başladı. Kürtlerin de artık kabul ve ret ölçüleri oluşmaya başladı. Rojava’lıların ve diğer halkların demokratik hakları göz ardı edilerek çözüm bulunamayacağını tarihsel gelişmeler yeterince ortaya koymuştur. Eskide ısrar sadece daha fazla acı ve kaos olacaktır.