GÖZLER İRAN’DA
Çok değil dört yıl kadar önce şöyle bir tablo vardı: ABD ve Avrupa, Tahran’ın nükleer programını durdurmak için İran petrolüne ambargo getirmişti, petrolün varil fiyatı yaklaşık 110 dolardı ve İran petrol ihracatının, fiyatlarda ani bir sıçramaya neden olmadan nasıl kısılacağı tartışılıyordu. Bu haftaya döndüğümüzde ise bambaşka bir senaryo görüyoruz. Petrol fiyatları 2004’ten bu yana ilk kez 30 doların altını gördü, bunun da başlıca nedeni ABD’deki üretim patlamasıydı ve İran’a uygulanan ambargolar kalkıyor. Bu nedenle gözler İran’ın üzerinde. İran’ın petrol ihracatını artırması durumunda, zaten oldukça doygun olduğu ifade edilen petrol pazarına daha da çok petrol akmış olacak. Bu da fiyatların bugün bizi şaşırtan seviyelerin de altına inmesine neden olabilir. Bazı analistler, İran’a pazar payı kaptırmak istemeyen Suudi Arabistan’ın daha da çok petrol pompalayacağını ve İran-S. Arabistan arasında bir fiyat savaşı yaşanabileceğini söylüyor. Yaptırımlar kalkar kalkmaz, İran’ın başlıca hedefinin Asya’nın hızla büyüyen petrol pazarı Hindistan ve Avrupa’daki eski ortakları olduğu kaydediliyor. İranlı yetkililer daha önce yaptıkları açıklamalarda ilk etapta ihracatı günlük 500 bin varil artırmayı ve bir süre sonra bir o kadar miktarı daha piyasaya çıkarmayı hedeflediklerini söylemişlerdi. Reuters’ın harita bilgilerine göre, İran açıklarında 22 adet çok büyük ham petrol taşıyıcıları (VLCC) beklerken, bunların en az 13’ü tamamen veya büyük miktarda dolu. İran, dünyanın en büyük dördüncü kanıtlanmış petrol rezervlerine sahip ülke konumunda. Yaptırım istisnaları sayesinde İran halen, içinde Türkiye’nin de bulunduğu bazı ülkelere yaklaşık 1 milyon varil ham petrol ihracatı gerçekleştiriyor. Yaptırımlardan önce ise İran’ın günlük petrol ihracatı günlük 3 milyon varile kadar çıkmıştı.
PETROL 20 DOLARIN ALTINA İNER Mİ?
Destek Menkul Değerler Araştırma Uzmanı Aysun Göksu, petrol 20 doların altına iner mi sorusunu şöyle yanıtlıyor: “Çin merkezli küresel büyüme endişeleri emtia fiyatlarında aşağı yönlü baskıyı arttırırken, petrol fiyatlarındaki kaybın derinleşmesine neden oluyor. Dünyanın en büyük petrol ithalatçısı olan Çin’de ekonomik yavaşlamaya paralel olarak petrol talebinin azalacağı yönündeki endişelerle petrolün yılbaşından bu yana kayıpların yüzde 20’ye ulaştığını görüyoruz. Ek olarak doların küresel çapta değer kazanması ve küresel arz fazlası probleminin de etkisiyle petrolde önümüzdeki günlerde 30 doların altında fiyatlamalara şahit olabiliriz. 32-33 dolar seviyeleri üzerinde kalıcı fiyatlamalar görmediğimiz sürece petrolde yükseliş hareketi sınırlı kalabilir ve aşağı yönlü baskı artabilir. Bu noktada kritik 30 dolar seviyesi altında kapanışlar görülmesinin düşüşlerin devam edebilmesi için kilit bir role sahip olduğu söylenebilir. Böyle bir durumda alt tarafta 23.30-25.60 destek bölgesine dek süren gevşemeler görülmesi sürpriz sayılmamalı.”