Bayanlar ibadetlerin yerine getirirken erkeklerden farklı bazı haklara sahiptirler. Bu bir ayrıcalık olmadığı gibi, üstünlük veya düşüklük de değildir, insanın fıtratında var olan bir durumun neticesinde tanınan haklardır.
Bu haklardan biride de Ramazan orucunu tutmayıp, üzerinde bir yıl geçmemek şartıyla dilediği bir zaman diliminde orucunu kaza etmeleridir.
Bugünkü yazımda genel olarak kadınlara özü olan hayız konusunu işlemete çalışacağım.
Kadınların hangi yaştan itibaren hayız kanını görmeye başlayacağını, hayız kanının belirtilerini, kalma süresini, kanın şekil ve evsafını özellikle Şafi ve Hanefi mezhebine göre yazmaya çalışacağım.
Bir başka yazımda da nifas yanı doğum ve sonrası ile ilgili konuyu sizlerle paylaşacağımdan, özellikle bayan okuyucularımın bu yazıları iyi okumalarını ve arkadaşlarına okutmalarını tavsiye ederim.
Hayızlı veya nifaslı kadınların, ibadetlerini nasıl yerine getirecekleri konusunda, faydalı olduğunu düşündüğüm bilgiler vermeye çalışacağım.
Kadınlara özel bu haller, aybaşı denilen hayız ile doğum ve sonrası için nifas durumları ile istihaz halleridir.
Hayız, sözlükte “akmak” manasında gelir. Dinde ise; Şer’an hayız kanı sağlık esnasında kadının rahminin iç tarafından doğum ve hastalık söz konusu olmaksızın, belirli bir süre gelen kandır. Rengi siyaha çalar. Oldukça sıcak, ağır ve ıstırap vericidir, kötü kokuludur.
Kadının kameri sene hesabı ile yaklaşık dokuz yaşına girmesinden itibaren başlayıp yeis yaşına kadar devam eder. Şayet kadın bu yaştan önce veya yeis yaşından sonra yine kan görecek olursa, bu ya bir bozuk kandır veya kanamadır.
Kadın hayız kanını görmekle buluğa erip, artık ondan namaz, oruç, hac ve buna benzer ibadetler farz olur.
Yeis yaşı, Hanefilerin müftabih veya muhtar görüşüne göre elli beş yaştır. Şayet bu yaştan sonra fazla siyah veya koyu kırmızı bir kan görecek olursa bu hayız kanı kabul edilir. Buna göre yeis yaşına ulaşmış olan bir kadının görmüş olduğu kan, siyah ve koyu kırmızı gibi halis bir kan olmadığı sürece, mezhebin zahiri görüşüne göre istihaze yanı hastalık kanı olarak kabul edilir.
Şafilere göre ise yeis yaşının sonu yoktur. Kadının hayatta olduğu sürece, onun aybaşı olması da mümkündür. Fakat çoğunluğa göre bu yaş sınırı altmış iki dir.
Hanefi mezhebine göre hayız kanının renkleri altıdır. Siyahlık, kırmızılık, sarılık, bulanıklık, yeşilimtıraklık ve toprak rengidir. Hayız suresi içinde bu çeşit kanlardan herhangi birini gören kadın bunun hayız kanı olduğuna hüküm eder. Ta ki halis beyaz renk görene kadar.
Şafiler, aybaşı kanını kuvvetine göre beş olarak kabul etmişlerdir. Bunlar, Siyah, sonra kırmızı, sonra kızıl, sonra sarı, sonrada bulanık renktir. Aybaşı kanının sıfatı da dörttür. Bunların en kavi olanı katı ve pis kokan, sonra sadece pis kokan, sonra sadece katı olan, sonra da katı olmayan, pis de kokmayan kandır.
Hanefilerin görüşüne göre aybaşı asgari süresi, geceli gündüzlü üç gündür. Bundan daha az süre görülen, hayız kanı değil istihaze kanıdır.
Ortalama beş gün, azami süresi ise geceli gündüzlü on gündür; bundan fazla devam eden kan ise istihaze (hastalık kanı) kanıdır.
Şafii ve Hambelilerin görüşüne göre aybaşının asgari süresi bir gün bir gecedir, yani yirmi dört satır. Buna göre, bu kan zahiren devam edebilir veya zahiren kesilebilir. Fakat gerçekte bu kan vardır. Şayet bir gün ve geceden az bir kan gelirse bu istihaze kanıdır.
Genelde yanı çoğunlukla altı veya yedi gündür. Azamisi ise on beş gün ve gecedir. Bundan fazla olduğu zaman istihaze kanıdır.
Aylık adetinin başlaması ile görülen kan bir süre kesilir yine görmeye başlarsa, Şafii ve Hanefi mezhebine göre hayız süresi içinde kanın görülmediği sürelerde hayızlı kabul edilir.
İki aybaşı arasındaki temizlik süresi en az on beş gün ve gecedir. Temizlik süresi için azami bir süre yoktur. Genelde 6 veya yedi gün ve gecedir.
Kadınlar aybaşı durumlarını bilmeli, kaç gün hayızlı olduklarını takip etmelidirler. Eğer hayız da kalma süreleri düzenli ise ileriki dönemlerdeki bazı durumlarda bu adet günleri dikkate alınır ve ona göre amel edilir.
Hayızlı kadının tutması caiz değildir, oruca niyete edip, oruçlu olduğu halde hayız kanı gördüğü an o günkü orucu bozulur.
Tutmadığı ramazan orucu üzerinde bir yıl geçmemek şartıyla dilediği zaman diliminde orucunu kaza etmelidir.
Devam edecek
Selam ve dua ile