Felsefe konusuna ilişkin öneriler fazlasıyla ön plana çıkıyor. Bu tür öneriler, tartışmalar, sohbetler ve yazışmaları bir bütün içinde kalarak incelemekte yarar var.
Felsefeye Giriş
Felsefe ile ilgili girişimler çeşitlilik oluşturmaktadır! Felsefe konularındaki yoğunluk, bu alanı tekrardan incelememizi zorunlu kılmaktadır.
Felsefeye giriş nereden başlamalı? Yaptığımız felsefe, nasıl bir yaşam ve özgürlük alanı açmakta, niteliği ve düzeyi neye dayanmaktadır? Özgürlük alanlarını açmaya yeterli midir? Paylaşılan bu sorular, alanı tanımak ve görmek için veriler sunabilir.
Özgür Yaşam Felsefesi
Bir çok alan gibi hayatımızı kuşatan felsefe de bir çıkmaz içindedir. Felsefeyi bu denli çıkmaza sokan nedir? Felsefe, özgür yaşam ve özgür ilişki bütünlüğünü sağlayan ve gösteren bir iletişim alanı ise olanı olduğu gibi anlamakta fayda vardır. Bilmemiz gereken en temel şey, bu yaşam felsefesi kendi bütünlüğü ve kapsamı içinde ise bir çıkmaz yaşamaz. Bir çıkmaz yaşıyorsa onun kendisiyle, yaşamla ve özgürlükle olan bağında sıkıntı ve problem vardır. Bu sıkıntı ve problemleri görmek, felsefenin gidişatı için önemlidir. Felsefeyi ele alan ve bu konuda rol oynayan kesimler, felsefeyi nasıl ele alıyor ve nasıl yaşamsal kılmaya çalışıyor? Felsefenin bu niteliğini anlamak için bir inceleme alanı açalım.
Bilgi Felsefesi İle Anlam Felsefesi Arasındaki Fark
- Bilgi Felsefesi: Bilgi felsefesinin gelişimi Yunanistan’da yoğunluk kazanır. Felsefe, bilgi sevgisi olarak konumlandırılır, yaşam ve doğa bu kapsam dahilinde anlaşılır. Yani felsefenin dayanağı, kökü ve temeli bilgiye dayanır. Bilgi sevgisi olarak felsefe bu anlama gelmektedir. Konumlanma düzeyi de buna ilişkindir. Her ne kadar felsefi görüşlerin rengi, düzeyi, konumlanması ve yapılanmaları ayrı ayrı olsa da, bunun altında yatan gerçek, bilgiye dayalı olan felsefenin kendini farklı görüşler olarak ortaya koymasıdır.
- Anlam Felsefesi: Anlam felsefesi, yaşamsal bütünlüğe, içsel düzene, kendini görme ve fark etmeye dönüktür. Anlam felsefesinin temeli ve dayanağı bilgi değildir. Bilgi, anlam felsefesinin inşa dayanağı veya materyalidir. Yaşamı anlamlı kılıp özgür bir akışa kavuşturmak ise anlam felsefesi ile mümkündür. Bunun temelinde ise içsel bütünlük ve görme vardır. İçsel bütünlük düzeni, görme ise dikkat ve farkındalığı ifade eder. Bunlar da yaşamsal zekaya karşılık gelir. Yaşamsal zeka, anlamsal felsefesinin temelidir. Bilgi ise bu temeli inşa etmenin aracıdır. Rolü de buraya kadardır. Bu açıdan anlam felsefesi, Yunanistan’da derinlik kazanan bilgi felsefesinden ayrışır.
Bilginin Temeli
Her ne kadar bilgi sevgisi olarak felsefe, Yunanistan’da gelişim göstersede, bilginin temeli çok daha gerilere gider. Bilginin bir amaç, hedef ve strateji olarak hayatımıza girmesi Sümerlerle başlar. Sümer uygarlığındaki Bilgi Tanrısı Enki, buna öncülük yapar ve inşa rolünü oynar. Başrolde oynayanın o olduğu da açıktır. Uygarlık, bilgiyle inşa edilir. Mitoloji, bilgi inşasının önemli temellerinden biridir. Ardından inanç gelir, yani bilgisel inanç; onun ardından bilgiye dayalı felsefe gelişir. Yunanistan, bu işi daha kapsamlı yapmanın mekanı olur. Sonrasında ise bilgiyle bilim yapma dönemi başlar. Bilgiyle temellenen bilim, kuramsal bir ekol olarak hayatımıza girer.
Anlam felsefesi ise kendini tanımanın, bilmenin esası olduğundan, hayatı bu kapsam dahilinde ele alır. Bilgiden kopuk değildir ama temellerini bilgiye dayandırmaz. Bilgi onun inşa aracıdır.
Sonuç Olarak
Esas olan bilgi felsefesi değil, anlam felsefesidir. Anlam felsefesi, yaşam ve ilişkiyi özgürleştirip güzelleştirirken, bilgi felsefesi ise yaşam ve ilişkileri mekanik hale getirerek, çatışmacı ilişkiler, donuk yüzler ve paylaşım oluşturur. Bizler, özgür bir yaşam içinde olmak istiyorsak, felsefenin temeli olan anlam ile buluşmalıyız. Anlam felsefesi görmenin, tanımanın, dinlemenin ve düzen oluşturmanın gerçeğidir. Bizlere sirayet eden ve çatışmacı bir yaşamı ortaya çıkaran içsel düzensizliği ancak bu felsefeyle görebilir ve aşabiliriz. Özgür bir yaşamın sahibi olmak da bununla mümkündür.