'Belime kuşax, karnıma uşax.’
“Ana qız, bibnin gelini iki senedir evlidir ama uşağî olmî. Yazıxtır onî da Çermig’e götürün.”
“Qız sen höş hele, deyîsen belki on tene doğmîş. Sahan nesi, sen qızsan. Bele şêleri qonişma!”
“Ne bilem ana yazığım gelî.”
Eski Diyarbekir’de çocuğu olmayanları mutlaka Çermik’e götürülerdi. Sadece çocuğu olmayanları mı, romatizması olanları, fıtığı olanları, egzaması olanları, siğilleri olanları, yara beresi olanları, kadın hastalığı olanları tedavi amaçlı Diyarbakır’ın Çermik ilçesindeki kaplıcalara götürülerdi.
Genellikle Eylül- Ekim ayı gibi Diyarbekirli kadınlar Çermik hazırlıklarına başlarlardı. Kışlık zahirler hazırlanır, yerlerine konurdu. Yorgunlukta olsa gerek ağrıları başlayan kadınlar, “Oy oy ağrılarım başladı, Çermig zamanî geldi.” diyerek konu komşu, hısım akraba gruplaşmaları yapılarak Çermik’e gidilirdi. Genellikle kadın kadına gidilirdi. Kavanozlara sade yağlar, salçalar bırakılır. Turiklere pirinç, şehriyeli bulgur, döğmeler bırakılarak hazırlıklar yapılırdı ki Çermik’te harcamalar bütçeyi aşmasın. Üşütmemek için pazen elbiseler bir de yelek bırakılırdı Çermik çıkınlarının içine. Çünkü Çermik’e şifa bulmak için gidilirdi. Hazırlılar tamamlandı mı Dağkapı’daki Çermik Garajı’nda önden çekişli Mann otobüslerine ya da Çermik dolmuşlarına binilir dura kalka, Çermik Hamambaşı’nda inilirdi. Hamambaşı’ndaki toprak damlı, uzunca bir koridora açılan sıra sıra sıra odalara yerleşilirdi. Üç ev, dört ev bir oda tutar gayet ekonomik bir şekilde Kaplıca tatili yapılırdı. Öyle tek kişilik, iki kişilik odalarda kaplıca tatili yapamazdı Diyarbekirli kadınlar. Yapanı da parmakla gösterilirdi.
Otellerde içme suyu yoktu. İçme suyu gözelerden eşeklerle su tenekelerinde getirilir, tenekesi elli kuruşa satılırdı. Tenekelerin ağzını ceviz yapraklarıyla kapattıklarından ceviz yaprağı aromalı su içerdik Çermik’te biz eski Diyarbekirliler. Kim bilir belki o suda da ayrı bir şifa vardı…
Hamam iki taneydi. Büyükçe olanı Paşa Hamamı, daha küçük ve suyu çok sıcak olanı Belkis2 Hanım Hamamı’ydı. Paşa Hamam’ının havuzu o zaman bize çok büyük geliyordu. Yüzme bilen nadir kadınlar, kurnaların üstüne çıkar iskele gibi kullanarak havuza atlarlardı. Elele tutuşup, “Ox ox Maşallah, Lailaheillah” diyerek havuz içinde halka kuran zavallı yaşlı kadınlara, “bu deccaldır nedir, estağfurullah” dedirtirlerdi.
Çocuk için gelenler, Gelincik dağına çıkarılarak deveye benzeye taşa bindirerek. “Belime kuşax, karnıma uşax.” diye söyletirlerdi.
ÇERMİK MELİKE BELKIS KAPLICALARI ve BELKIS HANIM EFSANESİ
Güneydoğu Anadolu’da hüküm süren Acem Kralının Melike Belkıs adında güzeller güzeli bir kızı varmış. Bu kız bir gün hastalanmış ve vücudunda birtakım yaralar çıkmış. Zamanın hekimleri, Melike Belkıs’ı tedavi etmek için çok çaba sarf etmişler, gerekli ilaçları kullanmışlar ama hastalığına çare bulamamışlar. Hastalık ilerlemiş Melike Belkıs’ın vücudunu kurtlar sarmış ve vücudundan pis kokular gelmeye başlamış. Bundan ötürü de Melike Belkıs saraya girememiş. Bu durumdan son derece rahatsız olan kral, kızını saraydan çıkarmış, yanına muhafızlar vererek ormana bırakmışlar.
Melike Belkıs ormanda gezerken bugünkü kaplıcanın bulunduğu yere gelmiş ve buradaki sıcak suya rastlamıştır. Yorgunluğunu gidermek için ayaklarını sıcak suyun içine sokmuş, bir süre sonra suya değen yerleri iyileşmeye başlamış. Melike Belkıs bunun üzerine sıcak suda yıkanmış ve tekrar eski sağlığına kavuşmuş. Melike Belkıs’ın muhafızları, bu haberi hemen saraya iletmişler, bu haber üzerine kral bugünkü “Büyük Paşa” denilen kaplıcanın üzerine bir hamam yaptırmış. Daha sonra Büyük Paşa hamamının yanı başında Belkıs Hanım adına bir hamam daha yapılmıştır.
Şimdi ise hamamlar bölgesinde beş yıldızlı gayet modern oteller bulunmaktadır. Oteller; havuz kompleksi, sauna, buhar odası, tuz odası ve hamamıyla hizmet vermektedir.
Çermik ilçesi Diyarbakır’a 90 km uzaklıkta olup, kaplıca alanı Diyarbakır ili Çermik İlçesi sınırları içerisinde bulunmaktadır. Diyarbakır, Şanlıurfa ve Elazığ il merkezlerine ulaşımı sağlayan karayollarının kesişim noktasında yer almaktadır. Kaplıca alanı Diyarbakır ili Çermik İlçesi sınırları içerisinde bulunmaktadır. Kaplıca suyunun iltihaplı romatizma, nevrit, polinevrit, çocuk felci, kadın hastalıklarında ve üst solunum yolları enfeksiyonu tedavisinde olumlu etkisi görülmektedir.
Termal suyun kimyasal özellikleri bakımından içeriğinde sodyum bikarbonat, sülfat, iyot, bromür bulunmaktadır. Isı ve yararlığı bakımından dünyanın ikinci olan Çermik kaplıcalarından suyun sıcaklığı 48 ºC’dir. (Düzenleyen: Birsen İnal)
Gitmeyenlere tavsiye olunur