5,5 kilometre uzunluğundaki Surlar bildim bileli restore edilir, ama bitmez.
Eskiden bitmezdi, durumu az çok anlardık.
Neden derseniz; taş ustaları Dağ kapı meydanında bildiğimiz hakiki taşlara vura, vura düzeltir, üretilen parçalar boşluklara doldurulurdu. Ciddi bir emek isteyen bu iş yıllarca sürdü, ancak gerçeğine uygun restoreler yapıldı. Sonraları, parke taşları ile boşlukların doldurulduğuna tanık olduk. Hala o taşlar sur duvarlarında bir ayıp olarak yüzümüze yansır.
Şimdiye bakıyoruz; UNESCO korumasında, restore masrafları da oradan karşılanıyor. Parke taşı yok restorede, gerçeğe yakın restoreler yapılıyor. El emeği ile değil, makine kesimi ile taşlar hazırlanıyor, ama yine de bitmiyor.
Turistin en yoğun olduğu zamanlarda dahi, defalarca restorasyondan geçtiği açıklanan, açılışları gerçekleştirilen Keçi burcu etrafı çevrilmiş, 8 ayı aşkın bir zamandır kapalı. Sadece o bölge değil, farklı alanlarda surların önleri çevrilmiş, restorasyon çalışmaları yapılıyor, bir türlü de bitmiyor. Turizm mevsiminde gelen turist surları ve çevresini gezmeyecekse neden gelsin Diyarbakır’a.
*
Surları bir tarafa bıraktık, Sur içinde çatışmalı ortamdan kaynaklı yaşanan yıkımlar oldu. Daha sonra yine o gölgede de restorasyonlar başladı. Restorasyon çalışmaları 9 yıldır devam ediyor, bitmiyor. 347 tescilli yapı var o bölgede. Aslında bu ayın sonuna kadar tamamlanması planlanıyordu, o da olmadı. Şimdi, 2025 yılının sonuna kadar tamamlanacağı söyleniyor.
O bölgedeki muhtarların, esnafın tepkisi var. Çünkü, restorasyon devam ettikçe, canlılık olmuyor, turist ilgisi azalıyor. O bölgede ticaret yapmak için yatırım yapan esnaflar umduğunu bulamadı.
Diyarbakır’ın en aktif turizm potansiyelini içinde barındıran bir bölge, Sur içi Yeni kapı ve gavur mahallesi bölgesi. Ali paşa, yeni kapı, Mardin kapı, Saray kapı, Sur ve Sur içi yok ise Diyarbakır’da yoktur.
Bu da böyle bilinsin ki, çalışmalar da ona göre yapılsın, bir an önce de turizmin hizmetine sunulsun.
9 yılda 347 tescilli evden yalnızca 49’unun restorasyonu tamamlanmış. 2025 yılının sonu adres gösterildi, ancak kalan 298 yapı nasıl yetiştirilecek, bekleyip göreceğiz.