Şevval Filiz - Özel
TİGRİS HABER - COVİD-19 ile ilgili yeni tedbirlerin açıklanması daha önce hazırlıklarını yapan esnafları hayal kırıklığına uğrattı. Ramazan ayı boyunca restoranların yalnızca paket servis hizmeti yapacak olması moral bozukluğu yarattı.
Tigris Haber olarak pandemi sürecinde zor günler geçiren esnafa mikrofon uzattık. Hükümetin esnaflara yeterli desteği sağlamadığını söyleyen işletme sahipleri, hem kendilerinin hem de çalışanlarının mağdur olduğunu söylüyor. Kimi esnaflar normalleşmeyle birlikte yaptıkları stokların yeni kararlar nedeniyle ellerinde patladığını ifade ediyorlar.
“Stok yaptık elimizde kaldı”
Esnaflardan Mustafa Avcılar ürün stokladığını ve ürünlerin çoğunun elinde kalacağını belirterek, “Sıkıntılı bir zaman geçirdik. Mekânımız kapalı, çalışanlarımız var. Çalışanlarımız hepsi kiracı çoluk çocuk sahibi, tabii ki bu insanların da ihtiyaçlarını bir nebze de olsa karşılamak zorundayız. Ama biz kazanamadıktan sonra da karşılayamıyoruz. Yani mağduriyet hem mekân sahibine hem de mekânda çalışan kişiler için geçerlidir. Yasaklar olunca hiçbir şey yapamayız ki. Dükkânımız kapalı. Ne yapacağız? Ramazan ayı dediler. Bayram dediler. Bayramdan sonra tekrar açılır mı açılmaz mı? Onu da bilmiyoruz. Geçen sene Mart, Haziran kapalıydık. Yine böyle bir şey olursa, vakalar artarsa Hazirana kadar muhtemelen Türkiye geneli kapanmak zorunda kalacağız gibi. Stok yaptık kiralarımızı ödeyemiyoruz, şu an 5 kiramız birikti, yapacakta bir şey yok. Stoklarımızı çoğu bozuldu, çoğunu da dağıttık. Ani karar alınınca ramazan ayı için kendi hazırlıklarımı zaten yapmıştım ama kapanacağını bilseydim bunu yapmazdım. En azından 15 günlük tedarik ederdim” şeklinde konuştu.
“Devlet esnafı değersiz görüyor”
İşyerini yeni açan Elise Töre ise, esnaflıktan soğuduğunu ve Covid-19 tedbirlerinin daha çok esnaflar üzerinde uygulandığını söyleyerek, “ Korona sürecinde işyeri açtım. Kısa sürede esnaflıktan soğuduğumu söyleyebilirim. Çünkü bu yıl beklentimi karşılamadı. Korona tedbirleri genellikle esnaf üzerinden yapılıyor. Bu durum çok rahatsız edici, tamamen değersiz hissettiriyor esnafı. Devletin esnafı değersiz gördüğünü bur süreçte gördük. Dükkân sahipleri kiraların istiyor. Taşlanıyoruz resmen. Dükkân sahipleri hiçbir şekilde yardımcı olmuyor. İndirim ya da erteleme gibi bir kolaylıkta sağlamıyorlar” diye konuştu.
“40 yıllık esnafım böyle bir şey görmedim”
Diyarbakır’ın Sur ilçesinde 40 yılık esnaf olan Nizamettin Özbek, genel kapanmaların hem halkı hem de kendilerini mağdur etiğini, bu nedenle kiralarını ödeyemediklerini söyleyerek,“ Sadece ben değil, çarşı olarak zor durumdayız. Ama 40 yıldır burada esnafım böyle bir şey görmedik. 8 ay kapalı kaldık. Ramazan Ayı zaten dini vecibelerimiz dolayısıyla normalde kapalıydık. Genel kapanmada insanlarımızı ve çalışanlarımız mağdur oldu. Kiralarımız birikti, 4 ay önceki kirayı borç edip ödedik, diğer 4 ayı daha ödeyemedik, tekrar yeni bir kapanma geldi. Bu sene toparlanamayız, iki yıl sonra ancak toparlanırız” dedi.
“Esnaf'la alay ediliyor”
Esnafın pandemi sürecinde zor durumda kaldığını ve destek verilmediğini söyleyen Roza Türk de şöyle konuştu; “Pandemi sürecinde biz de bütün işletmeciler de çok zorlandık. Açıldık, ancak yine kapanıyoruz. Aldığımız toptan mallarımız var, bunun yanı sıra personel ödemeleri söz konusu. Ramazan ayında paket satışı zaten olmaz. İnsanlar evlerinde olacak, neden dışarıdan yemek istesin ki. Süreç bizi kötü etkileyecek. Kötü etkilemenin dışında da esnaf'la alay ediliyor. Esnafın yanında olmamak, esnafa destek olmamak, esnafı üzüyor. “
“Esnaf olarak çok yorulduk “
Saat kısıtlamalarına değinen esnaflardan Mahmut Yaşar ise şöyle konuştu; “Biz esnaf olarak gerçekten çok yorulduk, çok üzülüyoruz. Yıprandık, zaten bir ayımız olmadı, ayın ikisinde açtık. Yarın bir ayımız olacak. Bir ayımız dolmadan tekrardan kapanmalar olacak. Geçen yıl ki kapanmanın acısını hala çekiyoruz. Açıldığımız için gerekli hazırlıklarımızı yaptık, mal alımı gerçekleştirdik. Ramazan ayı kapanması her şeyi altüst etti. Üzülüyoruz, ancak yapılacak bir şey de yok.”