Dengbejlik geleneğinin kurucusu

Kürt sözlü edebiyatının öncülerinden…

EvdaleZeyniké;

1800 yıllarda Ağrı’nın Tutak ilçesinin Cemal verdi köyünde dünyaya geldi. Evdal,  3 yaşında iken babasını kaybetmiş ve annesi tarafından büyütülmüştür. Annesinin ismi Zeyné’dirBu yüzdenEvdal’ın lakabı,EvdaleZeyniké (Zeyne'nin oğlu) olarak tanınmıştır.

Evdal 30 yaşına kadar çiftçilik ve reçberlikle uğraştığı içinkılam ve stran okumadığı anlatılır. Otuz yaşında gördüğü bir rüyadan dolayı hastalanmış, aylarca yataktan çıkmamıştır. İyileşme sürecinde söylediği kılamlar ve stranlar daha önce duyulmamış bir sesin ahenkli hazını yaşatmış dinleyicilere.

Evdal’ın, konuları yorumlama ve yaşanmış olayları betimleme yorum gücü çok yüksekti.

Evdal, girdiği toplumları çok etkilemiş. Gördüğü her güzelliği, her olayı, aşiret kavgaları, kız kaçırma, kan davaları gibi her konuyu ele almış ve bunları kılama strana çevirmiştir.

Evdal’ınklamlarındaağıt, sevinç ve aşkın yakıcı özellikleri ile birlikte, hicvedici özelliklerini de bir arada görmek mümkündür.

Olayları yorumu ve seslendirmesi çok etkileyicidir.

Evdal, lyada ve Odessa yazarı olan Yunan şairi Homeros'a benzetiliyor. Bu benzetmenin nedeni; Homeros, Akdeniz kıyılarını dolaşarak sanatını icra edermiş. Homeros aynı zamanda kör bir ozanmış. Yunan edebiyatında da önemli bir yere sahiptir. Evdal ile birçok ortak yanları var. Evdal da Kürtçe konuşulan illeri ve bölgeleri dolaşmış aşıklar ile atışmış ve hep üstün gelmiştir.

Yaşar Kemal“benim fikir babam” dediğiEvdaleZeyniké için“Kürtlerin homerosu’dur demiştir.

     Başta SerhadDengbéjleri olmak üzere onun geleneğini, yaşatmış olduğu ekolünü  birçokdengbéj günümüze taşımıştır.

Evdal’ın bir başka özelliği ise; kendini kılamlarında, stranlarında tanımlamasıdır. Bazı kılamlarındaşöyle tanımlar: "Kuvinin süvarisi, Temonun babası".(Temo, Abdal'ın oğludur. Onu bir göç esnasında yol kenarında bir kundağın içinde bulurlar. Abdal onu diğer çocuklarından ayırmadığını göstermek için 'Temonun babası' ifadesini sık sık kullanır.)