Demir vücudumuz için temel bir mineraldir.Demirin vücuttaki en önemli görevi hemoglobin yapımıdır.Hemoglobin kanımızda alyuvarlarda bulunur ve oksijen taşınmasını sağlar.Vücutta üretilmediği için besinler yoluyla yeterli miktarda alınması gerekir.Besinlerle gelen demirin fazlası vücutta depolanır,yeterli düzeyde alınmadığında bu depolar tükenir ve alyuvar üretimi aksar.Demir kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobinin yapısına girerek oksijen taşımaya yardımcı olduğundan, demir eksikliğinde yeterli oksijen taşınamaz. Bu durumda enerji üretimi için oksijen ihtiyacı aksar, kalp yorulur, kişi kendini güçsüz hisseder, uyku hali ve yorgunluk gözlenir.Türkiyede en çok görülen eksikliklerden biridir.Demir eksikliği genellikle büyüme ve gelişmenin hızlandığı ergenlik çağında,hamilelikte depoların boşalmasıyla,kan kayıplarıyla,yanlış diyet uygulamalarıyla ortaya çıkar.Düşük sosyoekonomik düzeyli ailelerde,vejeteryanlarda,mens döngüsü zamanında kadınlarda sıkça gözlenir.Demir emiliminin bozulduğu durumlar uzun süren ishaller,kronik enfeksiyonlar, sindirim sisteminde bozukluklar vücuda alınan demirin emilimini bozarak demir eksikliğine neden olabilir.
DEMİR EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ
•Yorgunluk
•Halsizlik
•Konsantrasyon bozukluğu
•Sinirlilik
•Bağışıklık sisteminde zayıflık
•Çarpıntı ve nefes darlığı
•Baş ağrısı
•Kas ağrıları ve kramplar
•Saçlarda dökülme
YENİLMESİ GEREKEN GIDALAR
-Karaciğer, beyin, böbrek, dil, dalak ,yürek gibi kırmızı etler
-İncir, çilek, portakal, mandalina,
-Siyah üzüm,siyah dut gibi meyveler
-Ispanak, bamya, taze fasulye, yeşil biber
-Bezelye, maydanoz,zeytin, kuşburnu,roka
-Yumurta (kaysı sarısı kıvamında ve fazla pişmemiş)
-Kuru baklagiller, nohut, kuru fasulye, yeşil mercimek ,barbunya
-Kuru yemişler,kurutulmuş meyveler
-Pekmez, tahin, tahin helvası ve pestil
-Soya unu, susam, tarhana tüketilmelidir.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
-Çayı yemeklerden 1 (bir) saat sonra açık ,az şekerli veya şekersiz içiniz.
-Kahve , nescafe, kola ve çikolata gibi kafein içeren gıdaları az tüketiniz .
-C vitamini demir emilimini arttırır bu yüzden demir kaynaklarını C vitaminiyle birlikte tüketiniz.
-Besinlerin kaynama sularını dökmeyiniz.
-Her öğünde mutlaka yeşillik tüketiniz.
-Pişirilmiş gıdaları açık kaplarda bekletmeyiniz.
-Kahvaltıda 1-2 tatlı kaşığı pekmez tüketmeye özen gösteriniz.
-Ispanak yemeklerinin yanında yoğurt tüketmemeye özen gösteriniz.
-Kızartma ve kavurmaları yemeyiniz.
-Sigara ve alkol kullanmayınız.
-Hazır meyve suları ve meşrubatları içmeyiniz.
-Aşırı tuzlu gıdaları tüketmeyiniz.
-Şeker ve şeker içeren gıdaları azaltınız.
-Açık havada günde en az yarım saat yürüyüş yapınız.
-Beslenmeyle karşılanamadığı durumlarda doktor kontrolünde ek alınmalıdır.
-Bağırsaklarınızda parazit varsa kısa sürede tedavi ettiriniz.
DİYETİSYEN ŞEVVAL AKENGİN