Salgın Çin’de başladığında nasılsa dünyanın bir ucunda buralara gelmez rahatlığıyla olayı medyadan izlerken; birden salgının küreselleşti ve kendimizi salgının ortasında bulduk. Bu durum ister istemez yaşamımızı, işimizi, ilişkilerimizi etkiledi, psikolojimizi de etkiledi.
Küresel boyut kazanan koronavirüs salgını Covid-19; ırk, din dil, kültür ve sınır farkı gözetmeden dünyanın dört bir yanına yayıldı. Köyler, kasabalar, kentler karantinaya alındı. İnsanlarla sosyal izolasyon gereği araya mesafeler konuldu, evlere kapandık. Salgından nasıl korunacağız, hastalığın belirtileri, kendimizi, ailemizi ve çevremizi nasıl koruyacağız, salgınla nasıl baş edeceğiz konularında bilgilenmeye çalıştık. Kendimizden, çocuklarımızdan, yakınlarımızdan, şehrimizden, ülkemizden ve tüm insanlardan kaygı duymaya başladık. Salgın bizi çetin bir sınavdan geçirdi. Sadece kişi olarak bizleri değil aynı zamanda dünya sağlık örgütlerini, ülke sağlık sistemlerini, gerekli tedbirleri alma konusunda yönetimleri de test etti.
Tüm insanların hayatını ve sağlığını tehdit eden düşmanın görülmez olması, bulaşıcı olması, sürekli etki alanını genişletmesi, henüz aşısının, ilacının bulunamaması doğal olarak herkesi korkuttu. Belirsizlikler kaygıyı ve korkuyu tetikledi. Kişilere göre farklı düzeyde olsa da psikolojilerimizi bir şekilde etkiledi. Salgına yol açan virüsün özellikleri anlaşıldıkça, öğrenildikçe tedirginlikler yerini daha fazla tedbir almaya bıraktı. Öyle görülüyor ki; alacağımız tedbirler bir süre daha devam edecek gibi görülüyor.
Dünya çapında yaşanan bu olay geride ne tür etkiler bırakacak. Bu konuda uzmanlar bazı hekimler birey ve toplumun ruh sağlığında kısa ve uzun vadede bazı etkilerin olabileceğini söylemektedirler. Kapalı kalma, sosyal izolasyon, çalışma koşullarından uzak kalma, işini kaybetme, ekonomik sıkıntılar, aile üyelerinin sağlığından kaygı duyma, geleceği öngörememe, ruhsal sağlığımız üzerinde bir etkisi olacaktır. Salgından korunmak için uyguladığımız sosyal mesafe; gelecekte ikili ilişkilerimiz üzerinde etkisi olur mu? Sosyal mesafe ilişkilerimizde bir uzaklaşma yaratır mı? Bazılarımızda sosyal bir yalnızlaşma yaratır mı? Bu salgın tehlikesi atlatıldıktan sonra yaşamımız ve ilişkilerimiz kaldığı yerden devam eder mi? Ya da bu süreçten etkilenen psikolojilerimiz, davranış ve ilişkilerimiz ne tür değişiklikler gösterebilir? En önemlisi de olağanüstü koşulların yaşandığı bu süreçten çocuklar nasıl etkilenecektir?
Bu konularda işin uzmanları tarafından şimdiden bazı çalışmalar yürütülmektedir. Şimdiye kadar olduğu gibi bu sorunlar da aşılacaktır. Belki insanlığı tehdit eden bu beladan bazı dersler çıkarılarak; doğaya, çevreye ve insana bakış açıları değişerek, Covid-19 öncesi ve sonrası diye yeni bir sayfa açılır.
Mümin Ağcakaya