Besin alerjisi ve beslenme

Vücudumuz her gün çevresinde bulunan çok sayıda maddeyle karşılaşmaktadır. Bu maddeler vücudumuza ağız, burun, gözler ve akciğerler aracılığıyla giriş yapmaktadır. Vücudumuz bu giriş yapan maddelerin önemli bir kısmını işleyerek kullanmakta, geriye kalan atıkları dışarı atmaktadır. Bazı maddeler ise insan vücuduna zarar verecek niteliktedir ve vücuda alındıktan sonra yok edilmeleri için büyük bir çaba harcanmaktadır. Besinlerin alımıyla birlikte vücutta 2 çeşit reaksiyon gözlenir. Bunlar toksik reaksiyonlar (besin zehirlenmeleri), toksik olmayan reaksiyonlar (besin alerjileri ve besin intoleransı) olmak üzere. Alerji; vücudun yabancı olarak tanıdığı organik ya da inorganik maddenin ağız, burun, akciğer yoluyla vücuda girmesi ve bu maddeye karşı vücudun savunma mekanizmasının abartılı şekilde çalışması durumudur. Doğduğumuz andan itibaren vücudumuz alerjenlerle karşılaşmaktadır çevresel ve genetik etmenler kişinin alerjik fenotip göstermesinde etkilidir. Ancak alerjik olayların ne zaman ve nasıl başlayacağı bilinmemektedir. Alınan besindeki alerjenik yapılar mide-bağırsak sisteminde mekanik engellerle karşılaşır ve alerjenik besin temizlenmeye çalışılır. Vücut yüksek dozda histamin salgıladığı için alerjik reaksiyon gözlenir. Bu reaksiyonlar sonucu kişide ürtiker (vücudun herhangi bir yerinde kızarıklık), şişlik, kaşıntı, burun tıkanıklığı, görmede bulanıklık, nefes darlığı vb. belirtilerden biri veya birkaçı gözlenir.

ALERJİNİN NEDENLERİ

-Bağışıklık sisteminin aşırı duyarlılığı

-Çeşitli toksik maddelere maruz kalma

-Çeşitli enzim eksikliği (laktaz eksikliğinde laktoz intoleransı görülmesi gibi)

-Besinlerde bulunan bazı azotlu öğelerin (fermente peynir, şarap, turşu vb) aşırı emilimi

-Midenin üst kısmında asitle artan tahriş durumu

-Psikolojik etkenler alerjiye sebep olabilmektedir.

ALERJİYE NEDEN OLAN BESİNLER

-İnek sütü

-Yumurta

-Balık ve kabuklu deniz ürünleri

-Kuruyemişler (fındık, fıstık, badem vb. )

-Kurubaklagiller

-Soya

-Bal, çikolata

-Meyve, sebze

-Baharatlar ve çeşni vericiler

-Bazılarında çapraz duyarlılık söz konusudur örneğin fıstık alerjisi olan bir kişinin fındık, badem vb. kuruyemişlerle de reaksiyon vermesi söz konusudur.

ALERJİDE BESLENME

-Vücuda alındığında reaksiyon yaratan besin öğesi bulunmalı bunun içinde hasta besin tüketim kaydı tutmalı.

-Alerjiye sebep olabilecek besin öğesinin bulunması için deri testi yapılmalı.

-Eliminasyon (alerjiye sebep olduğu düşünülen besin öğesi alımı durdurulur ve belirtilerin tekrar gözlenip gözlenmeyeceğine bakılır) diyeti yapılmalı.

-İnek sütü alerjisi olanlar; çiğ ya da pastorize süt, süt kaymağı, tereyağı, margarin, peynir, krem peynir, lor peynir, kefir vb. besin öğelerini diyetinden çıkarmalı.

-Yumurta alerjisi olanlar; yumurta, mayonez, bebe büsküvisi, çikolata, pasta vb. besin öğelerini diyetinden çıkarmalı.

-Önemli besin grupları diyetten çıkarıldığında büyüme ve gelişmenin sağlanması için beslenme programı diyetisyen tarafından hazırlanmalı.

-Hazır paketlenmiş ürünlerin besin içerikleri ve etiketleri iyice kontrol edilmeli.

-Restorantlarda hazırlanan yemeklerde gizli alerjenler olabilir bu yüzden yemeğin içeriği öğrenilmeli.

-Meyve, sebze alerjisine sahip birçok kişi polen alerjisine de sahiptir, genellikle meyve ve sebzenin pişirilmesiyle bu alerji durumu ortadan kalkar.

-Probiyotik alımının immün sistemin oluşmasına yardımcı olabileceği yönünde çalışmalar mevcuttur bu yüzden probiyotik alımı ihmal edilmemelidir.