Ağalık sisteminin geçmişten günümüze bölgemiz ve ülkeye verdiği zararı yazmakla ne kadar anlatabiliriz bilemiyorum.
Zira Bir Ülkenin kalkınmışlığı, eğitime verilen önemle doğru orantılıdır. Eğitimin kalitesi, sosyal refah ve nitelik ile olasıdır.
Örneğin, Köy Enstitüleri bu ülkenin temel direği idi ve ağalık zihniyeti bu direği kapatarak kırmıştır.
Evet! Türkiye ye yapılmış en büyük kötülük. Ağalık sistemi Ülkenin can damarlarından birini nasıl kesti?
Bugün İmam-Hatip okullarının yerine Köy Enstitüleri olsaydı Türkiye her şeyini kendi yapıyor ve İhracatı 2024 yılı rakamları ile 261,5 milyar dolar değil de 2 Trilyon dolar seviyelerinde olacaktı.
Köy Enstitüleri, ilkokul öğretmeni yetiştirmek üzere 17 Nisan 1940 tarihli ve 3803 sayılı yasa ile açılmış okullardır.
Kapatıldığı 1954 yılına kadar Köy enstitülerinde 1.308 kadın ve 15.943 erkek, toplam 17.251 köy öğretmeni yetişmişti. Ülkenin 7 ayrı bölgesinde 21 okul, 1954’te “Komünizm aşılıyorlar” gerekçesiyle kapatılarak “İş için, iş içinde eğitim” uygulamasına son verildi
Köy Enstitülerini kapattıranlardan biri, KİNYAS KARTAL idi. Bu muhteremin gerekçesi akıllara ziyan: Kinyas ağa: Geçmişte bir gazeteye verdiği röportajda “Ben kapattırdım köy enstitülerini. Ben toprak ağasıyım. 200’e yakın köyüm var. Bu köylerdeki halk bana tapar. Ne işi varsa bana sorar.” Diyerek Menderes hükümeti ile pazarlık ve baskı ile nasıl kapattırdıklarını anlatır.
Demek ki Köy Enstitülerinden çıkan beyinler ağalığın çıkarlarına aykırı imiş.
Dönemin Van milletvekili Kinyas KARTAL ile yapılan o röportajdan bazı kesitler şöyle idi:
Soru: Köy enstitüleri KOMÜNİST YETİŞTİRDİĞİ için mi kapatıldı?
Kinyas Kartal– HAYIR. Beni babam MOSKOVA ÜNİVERSİTESİ’NDE OKUTTU komünizmin ne olduğunu ben gayet iyi biliyorum. Köy enstitülerinde komünizmi bilen kimse yoktu.
Soru: Peki, KARMA EĞİTİMDEN dolayı mı kapatıldı?
Kinyas Kartal– HAYIR. Bu da değil bütün dünyada okullar karma eğitimli kız erkek beraber okuyor.
Soru: Peki ya neden?
Kinyas Kartal– Ben kapattırdım köy enstitülerini. Ben toprak ağasıyım. 200’e yakın köyüm var. Bu köylerdeki halk bana tapar. Ne işi varsa bana sorar. Evlenecek, boşanacak, askere gidecek, mahkemesi nesi varsa gelir bana danışırdı. Ama köy enstitüleri açıldıktan sonra 5 köyüme KÖY ENSTİTÜSÜ MEZUNU GELDİ ve bu köylerden artık kimse bana gelip danışmamaya başladı. Ben düşündüm 200 köyümün hepsine köy enstitüsü mezunu gelirse benim ağalığım ne olur, sıfıra düşer!..
Böyleyse benim harekete geçmem gerekir dedim ve Doğudaki bütün ağalara haber gönderdim onları topladım. Bir de batıdan buldum Eskişehir’den EMİN SAZAK. Sonra Menderesle pazarlığa gittik. (Yıl 1950 seçimlerin olacağı zaman) Dedik ki;
“Köy Enstitülerini KAPATIRSAN şu gördüğün doğudaki tüm toprak ağaları ve batıdan Emin Sazak’ın oyları sana. KAPATMAZSAN OY YOK” ve Menderes’te 1950’de iktidara gelir gelmez köy enstitülerinin temelini sarsmaya başladı.
Demokrat Parti iktidara geldikten sonra 27 OCAK 1954’te çıkarılan yasayla Köy Enstitüleri kapatıldı.
Bunun gibi sayısız örnekler ve yaşanmışlıklar halen anlatılır. Yine örneğin Mardin ilçelerinde açılacak okul ve liselerin nasıl birileri tarafından engellendiği hafızalarda tazeliğini koruyor.
Burada Amaç halkın çocuklarının ve gelecek nesillerin aydınlanmasının önüne geçmek.Talan, haksızlık, tefecilik, ahlaksızlık, gasp ve hırsızlık düzenine kaynaklık eden Ağalık sisteminin yaşatılması idi..