Kürt seçmen ‘Kayyum’ atamasına karşı

Naci Sapan

TİGRİS HABER - Saha araştırmasında 2016’dan itibaren hayata geçirilen belediyelere kayyum atanmasını Kürt seçmenlerin büyük oranda doğru bulmadıkları görüldü.

Spectrum House Düşünce ve Araştırma Merkezi, Ağustos 2023 tarihinde 1351 kişi ile yüz yüze saha araştırması gerçekleştirdi. Saha araştırması, Kuzeydoğu Anadolu, Ortadoğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri olmak üzere toplam 3 bölge ve Kürt nüfusun yoğun olarak yaşadığı Diyarbakır, Van, Urfa, Mardin, Hakkâri, Ağrı, Adıyaman, Batman, Kars, Şırnak, Muş, Bitlis, Erzurum, Bingöl, Siirt ve Dersim olmak üzere 16 ilde yapıldı.

16 ilde katılımcıların yerel yönetimler, yerel hizmetler, merkez ile yerel arasındaki ilişkiler, aday profilleri ve partilerin öncelik vermesi gereken siyasal iletişim ve seçim stratejisi ile ilgili algıları, memnuniyetleri, öncelikleri ve bunların önümüzdeki seçimlere muhtemel etkisi ölçüldü. Yapılan saha araştırmasında, Kürt seçmenlerin hem 14-28 Mayıs Genel ve Cumhurbaşkanlığı Seçimleri ile ilgili tutum ve algılarını ölçmek hem de 2024’te yapılacak olan yerel seçimlere ilişkin beklentilerinde ve siyasal tercihlerinde etkili olan faktörlerin ne olduğu belirlenmeye çalışıldı.

Araştırma 3 temel bölümden oluşuyor

Spectrum House Düşünce ve Araştırma Merkezi yöneticileri, araştırmalarında, saha bulguları, yaş, cinsiyet, eğitim durumu ve parti tercihlerine göre detaylandırılıp analiz edildiğini, bu kategorilerin katılımcıların seçim davranışı, memnuniyet ve beklentilerine etkisinin ortaya konulduğunu belirterek, araştırma ile ilgili şu görüşlere yer verdi;

“Araştırmamız 3 temel bölümden oluşuyor;

Birinci bölümü Kürt katılımcıların sosyo-ekonomik durumlarını kapsayan demografik içerikli sorulardan;

İkinci bölümü katılımcıların 14-28 Mayıs genel ve cumhurbaşkanlığı seçimleriyle ilgili algı ve memnuniyetlerini belirlemeye çalışan sorulardan;

Üçüncü bölümü ise, katılımcıların 2024 yerel seçimleriyle ilgili beklentilerinin, politik eğilimlerinin ve oy verme davranışlarının temelinde yatan dinamiklerin analizinden oluşmaktadır.

Rapor, çalışmanın sunuşu, araştırmanın özeti ve elde edilen bulguların değerlendirilmesini de içermektedir. Çalışmamız raporlanırken katılımcıların vermiş olduğu yanıtlar SPSS programına aktarıldıktan sonra grafik ve tablolar aracılığıyla analiz edilmiştir.”

2024 yerel seçimlerine muhtemel etkisi

Rapor, katılımcıların 2018 Genel Seçimleri ve 2019 Yerel Seçimlerindeki oy verme davranışı ve siyasi tercihlerinin 2023 Genel ve Cumhurbaşkanlığı Seçim sonuçlarıyla karşılaştırmalı analizini yapmakta ve söz konusu tercihlerin 2024’teki yerel seçimlere muhtemel etkisine, siyasi partiler arasındaki oy geçişkenliğine odaklanıyor.

Araştırmanın ikinci bölümünde, Kürt katılımcıların 14-28 Mayıs 2023 Milletvekili ve Cumhurbaşkanlığı Seçimlerini nasıl değerlendirdikleri, hangi parti ve adaya oy verdikleri, son seçimde oy verme davranışlarının “yaş”, “eğitim” ve “cinsiyet” durumlarıyla ilgisi ve bu kategorilerin 2018 genel seçimleriyle karşılaştırmalı verilerinden elde edilen bulguların analizi yer alıyor.

2024 seçimleri ve ittifak konusu

Araştırmanın üçüncü bölümü ise, katılımcıların 2019 yerel seçimlerindeki siyasi tercihlerinden hareketle 2024 yerel seçimlerinde hangi partiye oy vermeyi düşündüklerine, nasıl bir belediye başkan aday profili istediklerine, partilerin öncelikli politikalarının ne olması gerektiğine, siyasi partilerin seçmenlerle nasıl bir iletişim ve siyasal strateji izlemesi gerektiğine, seçmenlerin ittifak konusuna nasıl baktıklarına ve yerel demokrasinin işlerlik kazanması için ne tür adımların atılması gerektiğine odaklanıyor.

İstihdam ve ekonomik kalkınma

Yine bu bölümde katılımcıların belediyelere kayyum atanmasını nasıl değerlendirdikleri, kayyum atamalarının belediye hizmetlerine etkisini nasıl algıladığı ve bu uygulamanın seçimlere katılımı ne yönde etkileyeceğine dair elde edilen verilerin “yaş”, “eğitim” ve “cinsiyet” durumlarına göre analizine yer verildi.

Araştırma verilerinin ortaya çıkardığı bulgulardan hareketle Kürt seçmenlerin 2024 yerel seçimlerinde partilerin öncelikli olarak odaklanması gerektiğini düşündüğü alanların başında ekonomi, Kürt meselesi ve onunla ilişkili konuların geldiği görülmektedir. İstihdam ve ekonomik kalkınma başta olmak üzere alt yapı ve ulaşım hizmetlerinin geliştirilmesi, Kürt meselesinin çözümüne yönelik politikalara odaklanılması, yerel seçimler öncelikli politika alanları olarak ön plana çıkıyor.

HDP oylarını koruyor

Araştırma bulgularına göre, önümüzdeki yerel seçimler bağlamında HDP oylarını koruyor, CHP’nin oylarında yarı yarıya yakın bir düşüş ve AK Parti oylarında beş puanlık bir düşüş eğilimi gözlemlenirken "kararsız", "fikir belirtmeyen", "oy kullanmayı düşünmeyen" ve "cevap vermek istemeyenlerin" oluşturduğu gri alanların varlığı dikkat çekiyor. Saha araştırmasında, 2019’daki yerel seçimlerle kıyaslandığında 2024’teki yerel seçimler bağlamında mevcut partiler içinde oyunu en çok koruyan ve seçmen kitlesi en konsolide partinin HDP olduğu görülüyor.

Verilerden hareketle HDP’nin büyük oranda oylarını korumasının yanında CHP ile aralarında bir geçişken alanın varlığı ortaya çıkıyor. İki parti arasındaki oy geçişkenliğine bakıldığında, 2019 Yerel Seçimleri ve özellikle Haziran 2023 seçimlerinde Kürt seçmenler nezdinde büyük bir oy artışı kaydeden CHP’nin oylarının %19.5’i önümüzdeki yerel seçimlerde HDP lehine değişim gösterme eğiliminde olduğu tespit edildi.

Genç, eğitimli, yenilikçi aday

Araştırma grubunda yer alan katılımcıların 2024 yerel seçimlerinde yaşadığınız kentte nasıl bir belediye başkan adayı profili görmek istedikleri sorusuna verdikleri yanıtlar incelendiğinde %52.5'inin "Genç, eğitimli ve yenilikçi bir isim" tercihinde bulundukları görüldü. .

Kürt seçmen ‘Kayyum’ atamasına karşı

Saha araştırmasında 2016’dan itibaren hayata geçirilen belediyelere kayyum atanmasını Kürt seçmenlerin büyük oranda doğru bulmadıkları görülüyor. AK Partililerin %25.8’i, Yeşil Sol Partililerin %95.9’u, İYİ Partililerin %85.7’si CHP’lilerin %83.7’si, oy verdiği partiyi beyan etmek istemeyenlerin %70.3’ü ve oy kullanmayan seçmenlerin %67.9’unun belediyelere kayyum atanmalarını doğru bulmadıkları görülmektedir. Katılımcılar içinde MHP’lilerin %84.6’sı kayyum atamalarını doğru bulurken, AK Partililerin %50.2’si, Yeniden Refah Partililerin ise %25’i bu uygulamayı doğru bulduğunu ifade ediliyor.

Yüzde 70; ‘Kayyum hizmeti olumsuz’

Katılımcıların “kayyum atanmalarının belediye hizmetlerine etkilerini nasıl değerlendiriyorsunuz” sorusuna verdikleri yanıtlar incelendiğinde belediye hizmetlerini "olumsuz etkiliyor" şeklinde değerlendirenlerin oranının %70.3 olduğu görülmektedir. Bu durum Kürt seçmenlerin büyük bir çoğunluğunun kayyum atanmasının belediye hizmetlerini olumsuz etkilediğini düşündüğünü gösteriyor.

"Olumlu etkiliyor" şeklinde cevap verenlerin oranı %14.4 olarak ölçüldü. Bu verilere dayanarak, kayyum atanmalarının belediye hizmetlerine genel olarak olumsuz bir etki yaptığı yönünde güçlü bir eğilimin ortaya çıktığı görülüyor. Elde edilen verilerden hareketle AK Partiyi tercih eden seçmenlerin %55'i kayyum atamalarının belediye hizmetlerine etkilerini olumlu, %19.6'sı olumsuz, %19.2'si ise ne olumlu ne olumsuz etkilediğini belirtiyor.

Yeşil Sol Partiyi tercih eden seçmenlerin büyük bir çoğunluğu (%92.5) kayyum atamalarının belediye hizmetlerine etkisini olumsuz olarak değerlendirdiği saha araştırmasında, CHP seçmenlerinin %78.9'u kayyum atamalarının yerel hizmetlere etkisini olumsuz bulurken %7.4'ü olumlu olarak değerlendiriyor. Oy kullanmayan seçmenlerin ise sadece %5.1'i kayyum atamalarının belediye hizmetlerini olumlu etkilediğini belirtiyor.