Korkutan rapor

Ali Abbas YILMAZ

İHD Diyarbakır Şubesinin, 2016 yılının ilk üç ayında bölgede yaşanan hak ihlaline ilişkin raporunda çarpıcı tablo ortaya çıktı. Bölgedeki çatışmalı süreç hak ihlallerini korkunç boyutlara taşıdı. Bölgedeki hak ihlallerinde geçen yıl giden yılı arattı: Geçen yıl 3711 hak ihlali yaşanırken bu sayı ilk 3 ayda 8 bin 127’ye çıktı.

Bölgede 2016 yılının ilk üç ayında yaşanan İnsan haklar ihlallerini raporlaştıran İHD Diyarbakır Şubesi, 2016 yılında bölgede yaşanan hak ihlallerinin bir önceki yılın ilk üç ayına göre iki kattan fazla artış yaşandığını tespit etti. Söz konusu rapora göre, 2015 yılının ilk üç ayında bölgede 49 kişi yaşamını yitirirken bu sayı 2016 yılının ilk üç ayında 545’e yükseldi. Yine, raporda belirtildiği gibi, 2015’in ilk üç ayındaki yaralı sayısı 16 olurken, 2016 yılında bu sayı 398’e yükseldi.

2016 yılının ilk üç ayında yaşanan hak ihlallerini sıralayan İHD Diyarbakır Şubesi Başkanı Raci Bilici, 2016yılının ilk üç ayında meydana gelen hak ihlallerinin korkutucu boyutlara ulaştığını söyledi. Bölgede yaşanan çatışmalı sürecin insan hakları ihlallerini korkunç derecede arttırdığını söyleyen Bilici, “Sorunların tek çözüm yöntemi diyalogdur, müzakeredir diyoruz. Bu nedenle çatışmalı taraflar acil olarak, müzakere koşullarının sağlanması amacıyla çatışmasızlığa geri dönmelidir. Bunun için sorumluluk bilinciyle hareket etmeli ve duyarlılık göstermelidirler” dedi.

İnsan Hakları Derneği Diyarbakır Şubesi, 2016 Yılının İlk 3 ayında Bölgede yaşanan İnsan Hakları İhlalleri Raporunu açıkladı.

İnsan Hakları Derneği Diyarbakır Şubesinde dün açıklan raporu İHD Diyarbakır Şubesi Başkanı Raci Bilici okudu. Hükümete yakın basın kuruluşlarının, STK’ların Bölge’ye ilişkin hazırladıkları raporlara ilgi göstermediğini belirten Bilici, “ Ana akım medya, Hükümetin ve siyasal iktidarın etkisi altında kalıyorlar bu da basın özgürlüğü ve etiği açısından doğru değildir” dedi.

“Demokratik çözüm ve toplumsal barış umutlarının, silahlı çatışmalarla alaşağı edildiği bir dönemden”  geçildiğini belirten Bilici, Bölgedeki insan hakları ihlallerinin, çatışmalı ortamdan kaynaklı yaşamın her alanında, yaygın ve sistematik bir halde ve çarpıcı biçimde artış gösterdiğini söyledi.

“Sorunların tek çözüm yöntemi diyalogdur, müzakeredir” diyen Bilici, “ Bu nedenle çatışmalı taraflar acil olarak, müzakere koşullarının sağlanması amacıyla çatışmasızlığa geri dönmelidir. Bunun için sorumluluk bilinciyle hareket etmeli ve duyarlılık göstermelidirler” dedi.

Bölgedeki insan hakları ihlallerinin, 2016 yılının ilk üç ayında yaşanan çatışmalı ortam ile birlikte büyük artış gösterdiğinin altını çizen Bilici, “Sivil yargısız infazlar, işkence ve kötü muamele, toplanma ve gösteri hakkına yönelik müdahaleler, askeri operasyonlar nedeniyle meydana gelen ihlaller, düşünce ve ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü, konut dokunulmazlığı, kadına ve çocuklara yönelik şiddet, ekonomik ve sosyal haklardaki kayıplar gibi pek çok değişik ve kategorik konularda açığa çıkmıştır” diye konuştu.

Raporlaştırdıkları hak ihlalleri sayısının bölgede yaşanan hak ihlallerinin ancak 1/3’ü olduğunu vurgulayan Bilici, vatandaşlara yaşadıkları hak ihlallerini, büyük küçük demeden İHD’ ye bildirmeleri gerektiğini özelikle belirtti.

2016 yılının ilk üç ayında Bölgede yaşanan hak ihlallerine ilişkin İHD Diyarbakır Şubesinin hazırladığı raporun satırbaşları şöyle:

“15 sivil yurttaş yaşamını yitirirken, 15 yurttaş da yaralanmıştır”

“2016 yılının ilk üç ayında meydana gelen silahlı çatışma ortamında bölgemizde, 97 güvenlik görevlisi yaşamını yitirmiş ve 236 güvenlik görevlisi de yaralanmıştır. 126 örgüt militanı yaşamını yitirirken, 3 örgüt militanı ise yaralanmıştır. Operasyon sırasında yaşanan çatışmaların ortasında kalan 15 sivil yurttaş yaşamını yitirirken, 15 yurttaş da yaralanmıştır.  3 kişi PKK militanları tarafından alıkonulurken, örgütün güvenlik birimlerine yönelik gerçekleştirdiği bombalı saldırılar sırasında ise, 5 sivil yurttaş yaşamını yitirmiş, 44 sivil yurttaş ise yaralanmıştır.

 “279 kişi, güvenlik güçleri tarafından açılan ateş sonucu yaşamını yitirmiş, 91 kişi ise yaralanmıştır”

2016 yılının ilk üç ayında bölgemizde, sivil yargısız infazlar, toplanma ve gösteri hakkına yönelik müdahaleler, işkence-kötü muamele gibi ihlallerde hızından hiçbir şeye kaybetmeden ve artış göstererek devam etti. Bölgemizde, çoğunluğu sokağa çıkma yasakları süresi içerisinde olmak üzere 279 kişi, güvenlik güçleri tarafından açılan ateş sonucu yaşamını yitirmiş, 91 kişi ise yaralanmıştır. Güvenlik güçleri tarafından 53 toplumsal gösteriye müdahalede bulunulmuş ve gerçekleşen orantısız müdahalelerde, en az 28 yurttaş çeşitli şekillerde yaralanmıştır. 1105 ev ve işyerinin baskına maruz kaldığı 2016 yılının ilk üç ayında, 95’i çocuk 2 bin 274 kişi gözaltına alınmıştır. 30’u çocuk 547 kişi ise tutuklanmıştır. Gözaltında ve gözaltı yerleri dışında cinsel saldırıya varan insanlık dışı muameleler gerçekleştirilmiş, insanlık onuru hiçe sayılmıştır. Gözaltında 82 yurttaş işkenceye maruz kalırken, 59 yurttaş da ev baskınları ve sokak ortasında güvenlik güçlerinin şiddeti ile karşı karşıya kalmıştır.

“ 247 mahpus, sürgün edilmiştir”

2016 yılının ilk üç ayında bölgede bulunan cezaevlerinde hiçbir gerekçe gösterilmeden 247 mahpus, ailelerinden uzak illerde bulanan cezaevlerine sürgün edilmişlerdir. Çoğu sürgünler sırasında olmak üzere, cezaevlerinde en az 55 mahpus işkenceye ve kötü muameleye maruz kaldı. Özellikle sağlık hakkı ihlallerinin hala devam ettiğini,  300’ü ağır olmak üzere 756 hasta mahpusun cezaevlerinde adeta kaderine terk edilmiş durumda olduğunu ifade etmek istiyoruz. Tecrit-izolasyon, haberleşme-iletişim hakları, işkence ve kötü muamele yine hızından hiçbir şey kaybetmeden devam eden ihlaller arasındadır.

“ Aile içi şiddet sonucu ve toplumsal alanda 17 kadın katledilirken, 3 kadında intihar etti”

Kadına ve çocuklara yönelik şiddet artış göstererek, 2016 yılının ilk üç ayında bölgemizde yine korkunç verilerle devam ediyor. Aile içi ve toplumsal alanda gerçekleşen erkek şiddeti sonucu ve intihara sürüklenerek, kadınlar yine katledildi. Aile içi şiddet sonucu ve toplumsal alanda 17 kadın katledilirken, 3 kadında intihar etti. Yine aile içi şiddet sonucu ve toplumsal alanda 4 çocuk katledilirken, 2 çocuk yaralanmış, 4 çocuk intihar etmiş, 2 çocuk ta cinsel istismara maruz kalmıştır. 2016 yılının ilk üç ayında devam eden sokağa çıkma yasağı uygulamalarında da kadın ve çocukların, güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu ve hedef gözetilecek şekilde vurularak katledildikleri görülmüştür.

“Türkiye genelinde 30’u aşkın tutuklu”

2016 yılının ilk üç ayında bölgede, basına yönelik gözaltı ve tutuklama, soruşturma ve dava açma, işten çıkarma, haber sitelerine erişimi engelleme, işkence ve kötü muamele, haber takibini zorlaştırma gibi uygulamalarıyla basın özgürlüğü üzerinde korkunç bir sansürün ve baskının oluştuğunu ifade etmek istiyoruz. Şu an Türkiye genelinde 30’u aşkın tutuklu gazeteci bulunurken, bu baskıya en çok maruz kalan yayın organı ise hiç şüphesiz Dicle Haber Ajansıdır (DİHA). Onlarca muhabirinin gözaltına alındığı ajansın, sadece 2016 yılının 4 ayında 7 muhabiri “Örgüt üyeliği” suçlamalarıyla tutuklandı. Aynı şekilde düşünce, ifade ve örgütlenme özgürlüğüne yönelik ihlallerde hızından hiçbir şey kaybetmedi. 2015 yılında bölgemizde, aralarında üniversite öğrencileri ve politikacılarından bulunduğu 581 kişiye politik nedenlerle soruşturma ve davalar açılmış, yine açılan soruşturma ve davalarda 58 kişiye çeşitli ve haksız cezalar verilmiştir. Ekonomik ve sosyal haklara yönelik ihlallerde ise,  871 kişi işten çıkarılmış, 476 kişiye ise idari soruşturmalar açılmış, 13 kişi sürgün edilmiştir.

 İHD Bölge Temsilcisi Abdülselam İnceören, 2015 yılı ile 2016 yılının ilk üç ayında yaşanan hak ihlallerini karşılaştırmalı olarak sundu. 2016 yılının ilk üç ayındaki insan hakları ihlallerinin bir önceki yılın ilk üç ayına göre iki katından fazla bir artış gösterdiği bilgisini paylaşan İnceören, 2015’in ilk üç ayında çatışmalarda yaşamını yitiren hiç kimsenin olmadığını ancak 2016 yılının ilk üç ayında yaşamını yitirenlerin sayısında korkunç bir artış gözlendiğini söyledi.

İnceören’in 2015 yılı ile 2016 yılının ilk üç ayında yaşanan hak ihlallerini karşılaştırmalı olarak sunduğu raporun ayrıntıları şöyle:

2015’de Bölgede yaşanan hak ihlali sayısı 3711 iken bu sayı 2016 yılında 8127’ye yükseldi

-Çatışmalarda yaşamını yitiren güvenlik güçleri sayısı 97 olurken, yaralı sayısı ise, 236

- Çatışmalarda yaşamını yitiren örgüt mensubu sayısı 126,yaralı sayısı 3

2015 yılının ilk ayında ise, 2güvenlik görevlisi yaralı

-Çatışmalar sonucu yaşamını yitiren sivillerin sayısı 2016’nın ilk üç ayında 299 olurken, yaralı sivil sayısı ise 150. Önceki yılın ilk üç ayında ise, 6 sivil yaşamını yitirirken 6sivil de yaralanmıştır.

2016 yılının ilk üç ayındaki intihar vakaları da dahil edildiğinde 2016 yılının ilk üç ayında yaşamını yitirenlerin toplam sayısı 545olurken, 398 kişi de yaralanmıştır. 2015 yılının ilk üç ayında ise 49 kişi yaşamını yitirirken, 16 kişi yaralanmıştır.

Gözaltı, tutuklama, kötü muamele, toplumsal olaylara müdahale, soruşturma, dava, cezaevlerinde yaşan hak ihlalleri başlıklarında ise, 2016’nın ilk üç ayında yaşanan hak ihlalleri ile bir önceki yılın ilk üç ayında yaşananların karşılaştırılması sonucunda; 2016’dayaşanan hak ihlalleri sayısı 5009 olurken bu sayı önceki yılda 1619 olarak açıklandı.

2016 yılının ilk üç ayında yaşanan insan hakları ihlallerinin genel toplamı 8127 olurken, bu sayının 2015 yılının ilk üç ayında 3711 olduğu belirtildi.