Hrant Dink'in öldürülmesinin üzerinden 18 yıl geçti

TİGRİS HABER - İstanbul'da 5 Nisan 1996'da Türkçe-Ermenice ilk sayısıyla yayın hayatına başlayan Agos gazetesini kuran ve genel yayın yönetmenliğini üstlenen Hrant Dink hakkında, bu gazetedeki 13 Şubat 2004 tarihli yazısı nedeniyle "Türklüğü aşağılamak" suçundan dava açıldı. Şişli 2. Asliye Ceza Mahkemesindeki dava sonunda Dink, 7 Ekim 2005'te 6 ay hapisle cezalandırıldı.

Hrant Dink, eleştiriler alan yazıları ve dava sürecinde hakkında yürütülen hedef gösterme kampanyaları nedeniyle yaşadığı endişeyi, Agos'ta kaleme aldığı, "Ruh halimin güvercin tedirginliği" başlıklı son yazısında dile getirdi.

Ermeni gazeteci, bu yazının yayımlanmasından sonra, 19 Ocak 2007 günü, Şişli Halaskargazi Caddesi'nde gazetesinin yakınındaki bir bankadan çıkıp yürüdüğü sırada arkasından gelen 17 yaşındaki tetikçi Ogün Samast'ın silahından çıkan kurşunla katledildi.

Kamuoyunda tepkilere neden olan cinayetin ardından Samsun'a kaçtığı belirlenen Samast, polis ekiplerince yakalandı. Samast ve cinayetin azmettiricileri olduğu belirlenen Erhan Tuncel ile Yasin Hayal'in de aralarında bulunduğu 12'si tutuklu 18 sanık hakkında yürütülen soruşturma tamamlanarak, 20 Nisan 2007'de dönemin özel yetkili İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesinde dava açıldı.

Yargılama sürecindeki ilk karar cinayetten 4 yıl sonra

Genişletilen soruşturma sonucunda sanık sayısının 20'ye yükseldiği davanın 25 Ekim 2010'daki duruşmasında, yaşı 18'den küçük olan Samast hakkındaki dosya İstanbul 2. Çocuk Ağır Ceza Mahkemesine gönderildi. Samast, 25 Temmuz 2011'de "tasarlayarak öldürmek" ve "ruhsatsız silah taşımak" suçlarından, yaşı 18'den küçük olduğu için 22 yıl 10 ay hapisle cezalandırıldı. Yargıtay 1. Ceza Dairesi bu kararı onadı.

Tuncel ile Hayal'in aralarında bulunduğu sanıkların yargılandığı ana davanın 20. duruşmasında mütalaasını açıklayan dönemin duruşma savcısı ve FETÖ firarisi Hikmet Usta, cinayeti dönemin yargılama konusu Ergenekon sanıkları ile bağdaştırmak istedi. Usta, mütalaasında, "Dink cinayeti eyleminin, Ergenekon terör örgütünün Trabzon'da faaliyet gösteren bir hücre yapılanması tarafından işlenmiş olduğuna" dair görüş bildirdi.

Mahkeme, ilk kararını açıkladığı 17 Ocak 2012'de 4 sanığa "cinayete azmettirme ve yardım" gibi suçlardan çeşitli cezalar verirken, Erhan Tuncel'i tahliye etti.

Temyiz incelemesi yapan Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 15 Mayıs 2013'te sanıkların "silahlı terör örgütü" değil, "suç işlemek amacıyla oluşturulan örgüt" üyesi olduklarına karar vererek, kararı bozdu. Bozma ilamının ardından yeniden görülen davada, azmettirici Tuncel 24 Ekim 2013'te bir kez daha tutuklandı.

Dosya FETÖ'cü savcıdan alındı, soruşturma genişletildi

Cinayet soruşturması, FETÖ'nün 17-25 Aralık yargısal darbe teşebbüsünün ardından FETÖ'cü savcıların açığa alınmasıyla yeniden ele alındı.

Hrant Dink'in ailesi, 6 Mart 2014'te, cinayette sorumlulukları bulunduğu iddiasıyla bazı kamu görevlileri hakkında etkin soruşturma yürütülmesi için Anayasa Mahkemesine başvurdu.

Bu süreçte, özel yetkili ağır ceza mahkemelerinin kaldırılmasıyla beraber, İstanbul 5. Ağır Ceza Mahkemesine gönderilen davada tutuklu bulunan Erhan Tuncel, 7 Mart 2014'te tahliye edildi.

Cinayette ihmalleri olduğu gerekçesiyle haklarında soruşturma yürütülen dönemin İstanbul Emniyet Müdürü Celalettin Cerrah ve eski İstanbul Vali Yardımcısı Ergun Güngör ile emniyet görevlilerinin de aralarında bulunduğu kamu görevlileri için verilen takipsizlik kararı, Dink ailesi avukatlarının itirazı üzerine Bakırköy 8. Ağır Ceza Mahkemesince 6 Haziran 2014'te kaldırıldı.

Dava dosyasının gönderildiği İstanbul 5. Ağır Ceza Mahkemesi, Yargıtay'ın bozma kararına uyarken, tetikçi Samast'ın İstanbul 2. Çocuk Ağır Ceza Mahkemesindeki "terör örgütü üyeliği" suçundan yargılandığı dava ile ana dava dosyasını 9 Aralık 2014'te birleştirdi.

Bu arada devam eden soruşturma dosyası da dönemin özel yetkili savcılarından, FETÖ firarisi Muammer Akkaş'tan alındı.

Zaman aşımı ihtimaliyle 9 sanığın dosyası ayrıldı

Sanıklar Ogün Samast, Yasin Hayal ve Erhan Tuncel'in de yer aldığı 9 kişinin dosyası, 13 Haziran 2019'daki duruşmada zaman aşımı ihtimaline binaen ana dosyadan ayrıldı.

Duruşma savcısı, yargılama sürecinde açıkladığı esas hakkındaki mütalaasında, cinayetin doğrudan FETÖ tarafından yapıldığına işaret etti. 9 Temmuz 2019'da açıklanan kararda, Erhan Tuncel 99 yıl 6 ay, Yasin Hayal 7 yıl 6 ay, Ogün Samast 2 yıl 6 ay, Zeynel Abidin Yavuz 14 yıl 22 gün, Tuncay Uzundal 16 yıl 10 ay 15 gün, Ahmet İskender ile Ersin Yolcu ise 1 yıl 10 ay 15'er gün hapisle cezalandırıldı, Salih Hacısalihoğlu ve Osman Hayal beraat etti.

Ana davada karar 2021 yılında

Ana davada 26 Mart 2021'de açıklanan karar da ise tutuklu sanıklar Ramazan Akyürek ve Ali Fuat Yılmazer'in de aralarında bulunduğu 26 sanık, 3 yıl 4 ay ila ağırlaştırılmış müebbet arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı. Sabri Uzun ve Celalettin Cerrah'ın da aralarında bulunduğu 39 sanık hakkında ise düşme, beraat ve ret kararları verildi. Yakalama kararı bulunan Fetullah Gülen, Ekrem Dumanlı ve Zekeriya Öz'ün de yer aldığı 13 firari sanığın dosyası ayrıldı. 6 sanık tutuklanırken, yargılama aşamasında ölen sanık Şeref Ateş hakkındaki dosyada ise düşme kararı verildi.

Ogün Samast, Erhan Tuncel ve Yasin Hayal'in de bulunduğu 7 kişi hakkında FETÖ kapsamında "silahlı terör örgütüne üye olmak" suçundan, 6 kişi hakkında ise başka suçlardan suç duyurusunda bulunulması da kararlaştırıldı.

Kararla birlikte, dosyası ayrılan 13 firari sanıkla ilgili yargılama 8 Haziran 2021'de başladı. 14 Temmuz'daki duruşmada, Gülen, Öz ve Dumanlı ile 10 firari sanık kaçak sayıldı, mal varlıklarına el konuldu.

Dink ailesi, verilen cezaların yetersiz olduğu gerekçesiyle karara itiraz etti.

Yerel mahkemenin kararını inceleyen İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi (istinaf), 5 Mayıs 2022'de bazı sanıklar hakkında verilen beraat kararlarının kaldırılmasına yönelik başvuruları reddederek, dosyayı Yargıtay'a gönderdi.

Davaya müşteki Cumhurbaşkanlığı da müdahil oldu

Dink cinayeti ana davası, Yargıtay'ın bozma ilamının ardından, eski subay Muharrem Demirkale, eski Trabzon İl Jandarma Komutanı Ali Öz, Osman Gülbel, Yavuz Karakaya, Bekir Yokuş, Hasan Durmuşoğlu, Faruk Sarı, Mehmet Ayhan, Onur Karakaya, Okan Şimşek, Gazi Günay, Veysal Şahin, Volkan Şahin, Şükrü Yıldız ve Mehmet Ali Özkılınç yönünden İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesince yeniden görülmeye başlandı.

1 Kasım 2023'teki duruşmada bozma ilamına uyulmasına karar verilirken, müşteki Cumhurbaşkanlığının "anayasayı ihlal" suçu yönünden zarar görme ihtimali olduğu gerekçesiyle davaya katılma talebi kabul edildi.

Dava sürerken Hrant Dink ailesi avukatlarından Hakan Bakırcıoğlu, 2 Nisan 2023'te akciğer kanseri nedeniyle 50 yaşında yaşamını yitirdi.

Davanın 31 Mayıs 2024'teki duruşmasında esasa ilişkin mütalaasını açıklayan cumhuriyet savcısı Ali Öz'ün de aralarında bulunduğu 10 sanık hakkında "tasarlayarak kasten öldürme" ve "anayasayı ihlal" suçlarından ikişer kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istedi. Mütalaada, Yavuz Karakaya'nın 30 yıla kadar hapsi, 3 sanığın beraati, firari sanığın dosyasının ayrılması öngörüldü.

Hrant Dink cinayetine ilişkin yargılama, bu 15 sanık yönünden devam ediyor.

Mahkemenin suç duyurusuyla yeni iddianame

Mahkemenin 2021'deki kararında haklarında suç duyurusunda bulunduğu sanıklara ilişkin İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca 2023'te yeni bir iddianame hazırlandı.

11 sanıklı iddianamede, dönemin Trabzon TEM Şube Müdürü sanık Yahya Öztürk ve komiser yardımcısı sanık Adem Sağlam, Ramazan Akyürek, Faruk Sarı ve Ali Fuat Yılmazer hakkında "anayasayı ihlal" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istendi. İddianamede, 11 sanık hakkında "belli bir yükümlülüğün ihmaliyle kasten öldürmeye neden olmak", "silahlı terör örgütüne üye olmak" ve "terör örgütüne üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme" suçundan da cezalandırılma talep edildi.

Samast, 15 Kasım 2023'te tahliye edildi

Süreçte farklı suçlardan 27 yıl 11 ay 13 gün hapis cezası alan tetikçi Ogün Samast hakkında 15 Kasım 2023'te koşullu salıvermenin uygun olduğuna dair karar alındı. Samast, kararla birlikte Bolu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumundan şartla tahliye edildi.

Öte yandan mahkemenin, kararını açıklarken hakkında suç duyurusunda bulunduğu Samast için savcılıkça yeni bir iddianame daha hazırlandı.

"FETÖ üyesi" olduğuna ilişkin somut delil elde edilemeyen Samast'ın örgütün yönetici ve üyeleriyle belli bir irtibatının olduğu belirtilen iddianamede, Samast'ın, şüpheliler Tuncay Uzundal, Zeynel Abidin Yavuz, Erhan Tuncel, Yasin Hayal, Ersin Yolcu ve Ahmet İskender'le birlikte, Dink cinayetini işlerken ve sonrasında örgütün çıkar ve amaçları doğrultusunda hareket ettiği vurgulandı.

Samast hakkında FETÖ kapsamında "silahlı terör örgütüne üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek" suçundan 5 yıldan 10 yıla kadar hapis talep edilen iddianame İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesinde açılan, azmettirici Erhan Tuncel, Ramazan Akyürek ve Ali Fuat Yılmazer'in de aralarında bulunduğu 11 sanıklı "örgüt" davasıyla birleştirildi. Samast ile birlikte davadaki sanık sayısı 12'ye çıktı.

Zaman aşımından düşme kararı

Davayı 10 Ocak 2025'te karara bağlayan mahkeme, sanıklar Ogün Samast, Yasin Hayal, Erhan Tuncel, Ersin Yolcu, Zeynel Abidin Yavuz, Tuncay Uzundal ve Ahmet İskender hakkındaki "terör örgütüne üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme" suçundan 5'er yıldan 10'ar yıla kadar hapis cezası istemiyle görülen davanın, 10 Ocak'ta zaman aşımı nedeniyle düşürülmesine karar verdi.

Sanıklar Ali Fuat Yılmazer ve Ramazan Akyürek'i "anayasayı ihlal" suçundan müebbet hapse çarptıran heyet, sanık Adem Sağlam'ı "silahlı terör örgütüne üye olmak" suçundan 6 yıl 10 ay 15 gün hapis cezasına, üzerine atılı "anayasayı ihlal" ve "belli bir yükümlülüğün ihmaliyle kasten öldürmeye neden olmak" suçlarından ise beraatine hükmetti.

Heyet firari sanıklar Faruk Sarı ve Yahya Öztürk'ün ise dosyalarının ayrılmasına karar verdi.