Her İsteyen Ev ve Araba Alıp Satamayacak

Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, Meclis'te bir grup gazetecinin sorularını yanıtlarken ticarette eleştirilere hedef olan sıkıntılara çözüm planlarını açıkladı. Uygulamada sorun yaşanan bazı alanlarda yasa değişikliği veya yeni yasaları içeren bir dizi hazırlık yaptıklarını belirten Tüfenkci, bunlar arasında kooperatif yasası, 2. el oto satışları, emlakçılık, hal yasası ve küçük esnaf ile ilgili düzenlemeler olduğunu ifade etti. Tüfenkci, Hal Yasası ile daha ucuza mal satmak için üreticiden doğrudan satın alma yetkisi elde eden marketlerin, bu sözlerinde durmadıklarını ifade ederek bu ve diğer konularda yürüttükleri hazırlıklarla ilgili şu bilgileri verdi: "Hal Yasası çıktı ama kamuoyu baskısıyla büyük marketler; 'biz direkt üreticiden alsak daha ucuza satarız' demişler, ama aradaki büyük kârın hepsini de kendileri almış. Antalya'da domates 1 lira Ankara'da 4.5-5 lira. Oradaki üretici görüyor; 'Benden 1 liraya alıyor 5 liraya satıyor' diyor. Tüketici 'Orada 1 lira biz niye 5 TL'ye yiyoruz' diyor. Buna müdahale edecek mekanizma da yok."

'GIDADA KONTROLSÜZ BİR ZİNCİR VAR'

Pazarcıdan, halciye çok fazla muhatap olduğuna dikkat çeken Tüfenkci, "Üreticisi, tüccarı, komisyoncusu var, sonra belediyeler var rüsum alıyorlar. Bir de halden alıp küçük marketlere dağıtan aracılar var. Pazarcılar var. Büyük market zinciri var. Paydaş o kadar çok ki. Nakliyeciler var, onları yükleyen hamallar var. Bu paydaşlarla bir araya gelerek bir mekanizma oluşturmamız lazım. Bir kısmını diyelim ki üretici haller şeklinde sınıflandırmamız lazım. Bir kısmı tüccarsa komisyoncu yapmamız lazım. Hiçbir sorumluluğu yok, vergisi yok, kaydı yok, tüccar senden alıp ötekine satıyor, arada dolaşıp para kazanıyor. Büyük marketlere kâr marjı getirilebilir. Üreticiden aldığında yüzde 25 ya da 30 olabilir kâr. 1 lira ise nakliyesi ile birlikte en fazla 2 lira olur ama yüzde 500 kâr olmaz. Üretici hallerinde üretici getirecek, aracılar kaldırılacak. Gıda ürünlerinde kontrolsüz bir zincir var biraz da kayıt dışı var. Perakendecilikle ilgili ciddi çalışmamız var" diye konuştu.

2'NCI EL ARAÇ SATAN SORUMLU OLACAK

"İkinci el oto ticaretini kimler yapabilir, otomobil satan büyük firmaların ikinci el satışları da var. Mesela Ford'un, Tofaş'ın, her markanın var. Bir de sokak aralarında hiçbir vergiye tabi olmadan al-sat yapanlar var. Ayrıca galerilerde yapılan satışlar var. Bunlara bir denetim getirmek lazım, kâr marjlarını belirlemek lazım, sorumluluklarını belirlemek lazım" diyen Tüfenkci şöyle konuştu: "İkinci el araba aldınız, motoru söylenenin dışındaysa alıcı nereye başvuracak. Bunları yasal bir zemine oturtmak gerekiyor. Vergi kayıplarını da önlemek ve disipline etmek için yasa gerekiyor. Emlakçıların bir yasaya ihtiyacı var. İkinci el otomotivin de bir yasası yok. İşin kötü tarafı biz bu iki alanda da bir düzenleme yapmazsak suiistimalleri önleyemeyiz. Çünkü emekli olan eline bir çanta alan 'Ben emlakçıyım' diye ortaya çıkıyor."

'2 BİN NÜFUSLU YERDE ZİNCİRİ ENGELLEYECEĞİZ ESNAF OLSUN İSTİYORUZ'

Esnaflara dönük ayrı bir çalışma yaptıklarını belirten Tüfenkci "Esnaf destek paketi açıklayacağız önümüzdeki ay, özellikle küçük esnafa dönük olacak. Terziler, berberler, bakkallar... Mesela bir bakkal için 20-25 bin liralık bir destek ciddi bir destek" dedi. İkincisi, nüfus sınırlaması getirerek zincir mağazaların her mahalleye girmelerini engelleyeceklerini de belirterek şöyle konuştu: "Büyük zincir mağazaları şehir dışına çıkarma mahallenin nüfusu 20 bindir, orada bir iki tane olabilir ama 2 bin nüfuslu bir yerde de zincir mağazaya gerek yok. Küçük mahallelerde esnaf olsun istiyoruz. Burada şöyle bir eleştiri de gelebilir 'Pahalıya mı yemek zorundayız?' Bir de işin bu boyutu var. Biz bakkalımızı öldürmeyelim diye çağın gerisinde kalmamamız gerekiyor. Farklı dağıtım modelleriyle bakkallar bir araya getirilerek çözülebilir."

TAVAN UYGULAMASI SIK YAŞANDI

Türkiye'de tavan fiyat birçok ürün ve hizmette hayata geçirilmişti. Son olarak 9 Şubat'ta et fiyatına üst sınırda uzlaşma sağlanmış kıymada tavan 32, kuşbaşında 34 lira olarak belirlenmişti. 2013'te ise uçak bileti fiyatlarındaki artış üzerine Ulaştırma Bakanlığı, en pahalı ekonomi uçak biletinin fiyatını 299 lira olarak belirledi. 2014'te ise bu rakam 309 lira olarak revize edildi. 2015'te ise Hazine Müsteşarlığı kamyon, kamyonet, minibüs, otobüs ve ticari taksilerin trafik sigortası fiyatlarına üst limit getirmişti.

KARKAS ETTEN AVM 2.576, ÜRETİCİ 498 LİRA KAZANIYOR

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, eti özel sektörün, Et ve Süt Kurumu'nun (ESK) 4-5 katı kârla sattığını bildirerek "Üretici, 250 kilogramlık bir karkastan 498 lira, ESK 538 lira kazanç elde ederken, alışveriş merkezlerinden biri 1907, diğeri 2 bin 576 lira kazanç sağlıyor. Bu insafsızlıktır" dedi. Ülke geneline yayılmış iki alışveriş merkezi ve ESK'dan fiyat alarak bir çalışma yaptıklarını ifade eden Bayraktar, değerli etlerin ESK'da 2 bin 138, diğer etlerin 3 bin 850 liradan satılırken; değerli etlerin alışveriş merkezlerinde 3 bin 172 ve 3 bin 526 liradan, diğer etlerin ise 4 bin 690 ve 5 bin liradan satışa sunulduğuna dikkat çekti.

ÇÖZÜM, BESİ MALİYETİNDE

Beside en büyük maliyet kalemini yüzde 69 ile hayvan alımının oluşturduğunu, bunu yüzde 25 ile yem giderlerinin izlediğini belirten Bayraktar, besi üretim maliyetinin düşürülmesi için öncelikle besi hayvanı alımı ve yem maliyetlerini düşürücü tedbirlerin hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı. Bayraktar, "Besi hayvanı için buzağı ölümlerini, doğum aralığının uzaması nedeniyle doğurma oranının düşük olmasını, süt fiyatlarında zaman zaman yaşanan istikrarsızlıklar neticesinde damızlıkların kasaba gönderilmesini önleyici tedbirler alınmalı" dedi.