Filmlerle Örülü Bir Ömür: Filiz Akın

TİGRİS HABER - Ankaralı terzi Habibe Leman Şaşırmaz ve babası Afyonlu hakim Bekir Sami Akın'ın kızı olarak 2 Ocak 1943'te Ankara'da dünyaya gelen Akın, 3 yaşına kadar babasının görev yaptığı Beypazarı'nda yaşadı.

İlkokula henüz 5 buçuk yaşında başlayan Akın, Ankara Kızılay'daki Sarar İlkokulunda eğitimini tamamladı. Filiz Akın, 7 yaşındayken annesi ile babası ayrıldı.

Çok iyi derecede Fransızca ve İngilizce bilen usta oyuncu, ortaokul ve lise eğitimini burslu okudu. TED Ankara Koleji yıllarında yaptığı taklitlerle ve yabancı dilleri öğrenmedeki başarısıyla öne çıkan Akın, 1960'ta kolejden mezun olduktan sonra burnundan küçük bir operasyon geçirdi. Saçlarını sarıya boyadı.

Babasının ayrı bir aile kurması üzerine Akın, annesi ve anneannesiyle geçimini sağlamak için ABD merkezli gemi ve uçak biletleri satan şirkette işe girdi.

Artist mecmuasının düzenlediği yarışmada birinci oldu

Usta oyuncu, çalışma hayatından dolayı hayali olan mimarlık fakültesi yerine, devam zorunluluğu olmayan Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümünde eğitim aldı.

Giyimi ve kumaşıyla da her zaman dikkatleri üzerine çeken Filiz Akın'ın kıyafet seçiminde anneannesi Halime Hanım etkili oldu. O dönem Halime Hanım, Ankara sosyetesinde nam salmış, aynı zamanda Atatürk'ün kıyafet seçimlerini danıştığı bir isim olarak biliniyordu.

Lise arkadaşı Oya San'ın annesi, o dönem abone olduğu Artist mecmuasının düzenlediği yarışmaya, ikna ettiği Akın'ın fotoğraflarını göndermesini istedi. Filiz Akın ise yarışmaya sadece fotoğraflarını değil, "Yeşilçam'da neler değişmelidir" başlıklı bir mektup da gönderdi. Akın, mektupta Yeşilçam filmlerini gerçekçi bulmadığını ve oyunculukların inandırıcı olmadığını söyledi.

Yarışmada 1962'de birinci olan Akın, "Akasyalar Açarken" filminde oynarsa verileceği söylenince ödülü almaktan vazgeçti. Akın'ı, İstanbul'dan Ankara'ya gelen usta yönetmen Memduh Ün ikna etti.

İşini ve üniversiteyi bırakıp İstanbul'a gitti

İşini ve üniversiteyi geride bırakıp annesiyle İstanbul'a giden Akın, kendisine yardımcı olan derginin yöneticilerine ve Memduh Ün'e güven duymasıyla sinemaya adım attı.

Akın'ın 1962'de ilk filmi "Akasyalar Açarken"deki rol arkadaşı Göksel Arsoy oldu. Sinema hayatında adını Filiz olarak değiştiren usta oyuncu, çok sayıda filmde başrol oynadı, rol aldı.

Filiz Akın, 3 yıl süren aktif sinema kariyerinde başta Cüneyt Arkın, Ediz Hun ve Kartal Tibet olmak üzere, Ayhan Işık, Sadri Alışık, Yılmaz Güney, Tarık Akan ve Kadir İnanır da dahil, döneminin neredeyse bütün erkek yıldız oyuncularıyla başrolü paylaştı.

İlki düzenlenen Antalya Film Festivali'nde "En İyi Film" ve "En İyi Yönetmen" ödüllerini alan 1964 yapımı "Gurbet Kuşları", Filiz Akın'ın Türk sinema tarihine geçen ilk filmi oldu. Cüneyt Arkın'ın da ilk filmi olan "Gurbet Kuşları", Türk sinemasında ilk göç filmi özelliğini taşıyor.

Akın, 1968 yapımı "Kader" filmindeki Elif rolüyle Gazeteciler Yüksekokulu öğrencileri tarafından "Yılın Kadın Sanatçısı" ödülüne layık görüldü. 1971'de de "Ankara Ekspresi" filmindeki Hilda rolüyle 8. Altın Portakal Film Festivali'nde "En İyi Kadın Oyuncu" ödülünü aldı.

Usta oyuncu, 24 Mart 1972 tarihli Pazar mecmuasına verdiği bir röportajda, aynı yıl Yılmaz Güney ile "İzin" adlı bir film çekeceklerini belirtmişti ancak film çekilmedi.

Kariyerinde 116 filmde oynadı

Kariyerinde toplam 116 filmde rol alan Filiz Akın, 1964 yapımı "Kadın Berberi" filminin setinde tanıştığı Türker İnanoğlu ile aynı yıl evlendi. Çiftin oyuncu olan oğlu İlker İnanoğlu, 20 Ağustos 1965'te dünyaya geldi. Akın ve Türker İnanoğlu, 10 yıl evli kaldı.

Türker İnanoğlu'nun yönettiği 1969 yapımı bir dram-komedi filmi "Yumurcak" filminde de Akın, başrolleri "yumurcak" lakaplı oğlu İlker İnanoğlu'nun yanı sıra Kartal Tibet'le paylaştı.

Büyük beğeni kazanan filmin ardından serinin devam filmleri "Yumurcak Köprüaltı Çocuğu" (1970), "Yumurcağın Tatlı Rüyaları" (1971), "Yumurcak Küçük Şahit" (1972), "Yumurcak Küçük Kovboy" (1973), "Yumurcak / Veda" (1974) ve "Yumurcak Belalı Tatil"de (1975) de Akın oğluyla birlikte rol aldı.

Sinema filmlerinden sonra İstanbul Bankasının reklam filmlerinde oynayan Filiz Akın, 1977'de TRT'de "Podyum Show" isimli eğlence ve müzik programının sunuculuğunu yaptı, 1979'da Haldun Dormen'in yazdığı "Bir Ayrılık" adlı tiyatro oyununda izleyiciyle buluştu.

Pek çok sinema yıldızı gibi sahneye çıktı

Akın, Yeşilçam'ın karanlık döneminde 1979'da pek çok sinema yıldızı gibi sahneye çıktı. Kalabalık kadrolu fuar gazinolarında yer alan Akın, alaturka parçalar seslendirdi.

Bir gazino çıkışında bıçaklanan Akın, o günlere dair Nebil Özgentürk'ün "Bir Yudum İnsan" belgeselinde, "Eşimden ayrılmıştım ve kendi ayaklarımın üstünde durmak istiyordum. Onun için hayatımızı garanti edecek rakamlar vardı. Bir yerde de bu ayıp bir şey değildi. Sahnede bir renk oldum. Hiçbir zaman kendimi şarkıcı olarak görmedim. Çok da bayıldığım bir evre değildi. Konuşmak bile istemediğim bir devre." ifadelerini kullanmıştı.

Akın, televizyonda "Geçmiş Bahar Mimozaları" ve "Gün Akşam Oldu" dizilerinde de rol aldı.

2002'de kansere yakalandı

İş adamı Leon Bubi Rubinstein'le de 1982 -1993 yılları arasında evli kalan Akın, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarı Sönmez Köksal ile yaptığı evliliği yaşamının sonuna kadar sürdürdü. Köksal'ın Paris Büyükelçisi olarak atanmasıyla Filiz Akın da bir dönem Paris'e taşındı ve burada kültür elçisi olarak çeşitli etkinliklere katıldı.

Usta sanatçı, 2002 yılında nazofarenks kanserine yakalandı, Teksas Üniversitesine bağlı MD Anderson Kanser Merkezi'nde tedavi oldu ve kanseri yendi. Akın'ın bu hastalık sonucu ses telleri ve ses tonu ciddi zarar gördü.

Kansere karşı destek amaçlı "sarı bilezik", "mavi bilezik" gibi kampanyalar başlatan Akın'ın bu çalışmaları çok başarılı oldu. Akın, ayrıca onursal başkanlığını yaptığı merkezi ABD'de olan Starkey İşitme Vakfı bünyesinde "Türkiye'de İşitmeyen Kalmasın" adlı bir kampanya başlatıp yürüttü ve sosyal güvencesi olmayan 2 bin civarı çocuğu işitme cihazı sahibi yaptı.

Akın'ın, 2004-2007 yılları arasında da Sabah gazetesinde köşe yazıları yayınlandı. 2006'da Beypazarı'nda 3 yaşına kadar yaşadığı konağın bulunduğu sokağa belediye meclisi tarafından "Filiz Akın Sokak" ismi verildi.

Sanatçı, 2008'de Kanal 1 televizyonunda "Filiz Akın'la Sohbetler" programını, 2009'da Habertürk TV'de "Filiz Akın'la Hafta Sonu Sohbetleri" programını sundu.

"Güzelliklere Merhaba", "Hayata Merhaba", "Güzellik, Zayıflama ve Genç Kalma Üzerine" ve "Lezzete Merhaba" kitaplarını kaleme alan Akın, 1 Eylül 2024'ten bu yana zatürre ve diğer bazı enfeksiyonlar nedeniyle Bodrum'da tedavi gördü. Durumunun ağırlaşması nedeniyle bu yıl ocak ayında tedavisine İstanbul'da devam edildi.

Filiz Akın, 21 Mart 2025'te İstanbul'da tedavi gördüğü hastanede 82 yaşında hayatını kaybetti. Cenazesi ertesi gün Aşiyan Mezarlığı'nda vasiyeti gereği sadece aile mensuplarının katılımıyla toprağa verildi.

Hakkında yazılan kitaplar

Sanatçının 30 yıl danışmanlığını üstlenen Bircan Silan, 2004'de Filiz Akın, Türkan Şoray, Hülya Koçyiğit ve Fatma Girik'in yaşam öykülerinin yanı sıra kapsamlı röportajlar da içeren "Dört Yapraklı Yonca" adlı bir kitap yazdı.

Filiz Akın'ın hayranlarından Pınar Çekirge 2007'de "Başrolde Filiz Akın" adlı kitabı, Burçak Evren ise 2010'da "Filiz Akın" adlı bir çalışma kaleme aldı.

Ayrıca Atıf Yılmaz'ın "Hayallerim, Aşkım ve Sinema" (1990), Türker İnanoğlu'nun "Bay Sinema" (2004), Agah Özgüç'ün "Türk Sineması'nın Kadınları" (2008) isimli kitaplarında Filiz Akın portreleri yer aldı.

Filmografisi

Filiz Akın, 22 filmde en çok Cüneyt Arkın'la oynadı. Bunu, 21 filmle Ediz Hun ve 15 filmle Kartal Tibet izledi. Akın, Ayhan Işık'la 6 film, İzzet Günay'la 5 film, Kadir İnanır'la 4 film ve Tarık Akan'la 3 film çevirdi.

Akın'ın başrolü Cüneyt Arkın'la paylaştığı "Yıkılan Yuva" (1967) olumsuz bir karakteri canlandırdığı tek film oldu. Akın'ın ilk renkli filmi ise 1968 yapımı "Aşka Tövbe" oldu.

Filiz Akın'ı tüm filmlerinde Adalet Cimboz, Jeyan Mahfi Tözüm, Tijen Par, Nevin Akkaya ve Sema Aybars seslendirdi. Akın kendi sesini ise sadece 1963 yapımı "İki Gemi Yanyana" filminde kullandı.

Akın, Türkan Şoray'la sadece 1966 yapımı "Günahkar Kadın" filminde rol aldı. Başrolü Tarık Akan'la paylaştığı 1971 yapımı "Tatlı Dillim" filmi de aynı zamanda Kemal Sunal'ın ilk filmi oldu.

Edebiyat uyarlaması birçok filmde de oynayan usta ismin çalıştığı yönetmenler arasında Memduh Ün'ün yanı sıra Atıf Yılmaz, Ertem Eğilmez, Orhan Elmas, Halit Refiğ, Metin Erksan, Süreyya Duru, Yılmaz Güney, Muzaffer Arslan, Safa Önal ve Mehmet Dinler yer aldı.