Diyarbakır’ın ekmeği zamlandı

Ali Abbas Yılmaz - Özel

TİGRİS HABER - Diyarbakır’da ekmeğe zam geldi. Kilogramı 6.25 TL olan ekmek 7 TL’ye yükseldi. Ekmeğin gramajı ise 100 gram arttırıldı. 2.50 TL’ye satılan 400 gram ekmek 500 gram olurken, fiyatı da 3.50 TL’ye yükseldi.

Özgür Fırıncılık işletmecisi Hamza Yıldırım, Valilik, Belediye ve Fırıncılar Odasının ortak kararıyla ekmeğin kilogram fiyatına 75 kuruşluk zam yapıldığını ve zammın dün itibariyle uygulamaya konulduğunu söyledi. 

 Diyarbakır’da pide ekmeğine yüzde 11 zam

DESOB Yönetim Kurulu Üyesi ve Fırıncılar Odası Başkanı Mehmet Emin Güngör, Diyarbakır’ın pide ekmeğine gelen zammı Tigris Haber’e değerlendirdi: “Diyarbakır’da pideye yüzde 11 gibi bir zam yapıldı. Bu zam TEFE TÜFE oranının altındadır. Ekmeğin girdi maliyetlerinde ciddi bir artış oldu. Un, maya, akaryakıt, SGK primleri arttı. Asgari ücret yükseldi. Daha önce 95 TL’ye aldığımız un şuna 130 TL’dir. Şuan bütün büyükşehirler arasında en ucuz ekmek Diyarbakır’dadır. Çevre illerden Elazığ, Malatya, Urfa, Antep’ten daha ucuz ekmek üretiyoruz. Ekmeğin gramajını 100 gram arttırdık çünkü undaki kalite düştü. Sadece yerli buğday kullanıyoruz, ithal buğday kullanamıyoruz. Ekmekte kuruma söz konusu oluyor. Ekmeğin gramajını arttırdık ki, ekmek kurumasın ve israf olmasın. Önümüzdeki süreçte francala ekmekte de gramajı 200 gramdan 250 grama çıkartmak istiyoruz. Amacımız ekmek kuruma yapmasın ve kaliteli olsun.”

‘Meslek Odalarının denetim yetkisi ya da herhangi bir cezai müeyyidesi yok’

Fırıncıların Odaya gelerek yeni fiyat tarifesini aldıktan sonra yeni rayiçle ekmeği satabileceklerini belirten Güngör, Diyarbakır’daki fırıncılar arasında yaşanan rekabete ve fırınların denetlenmesine ilişkin olarak ise şunları söyledi: “Fırıncı esnafımız fiyat tarifesini Odamızdan alıp işyerine astıktan sonra yeni rayiçle üretimine başlayabilir. Uzun yıllardır ilimizde denetimler de yetersizdir. İlçe belediyelerimiz ve Tarım İl Müdürlüğümüze bağlı Gıda Kontrol Şube Müdürlüğünün denetim yetkisi var. Meslek Odalarının denetim yetkisi ya da herhangi bir cezai müeyyidesi yok. Tüketicinin hakkının hukukunun korunması için denetimlerin arttırılması gerekiyor. Bunun için İl Valiliğimize müraacatta bulunacağız. Büyükşehir Belediyesi üzerinden ilçe belediyelerine talimat verilecek ki, onlar da görevlerini yapsınlar. Pide ekmeğinde fiyat tarifesine uymayan işyerleri tespit edilsin.”

Fırıncılar rekabette, denetimler yetersiz

Diyarbakırlı fırıncılardan Mehmet Mikail Günboz, 15 yıldır ekmek yaptığını ancak kentte fırın denetimlerinin yetersiz olduğunu ve fırıncılar arasında yaşanan rekabetin esnafı zor durumda bıraktığını söyledi. Günboz,  “Diyarbakır’da fırıncılar rayiçe uymuyorlar, rekabete giriyorlar. Fırıncılar anlaşma yoluna gitmiyorlar, birbirini çekemiyorlar. Diyarbakır’da binden fazla fırın var ve çoğu ruhsatsız durumda. Ne denetim ne de kontrol var, vergisiz fırın işletiliyor. Kayıt dışı olan esnaf rayiçe uymuyor, rekabete giriyorlar. Ekmeğin gramajında da eksiklik oluyor ama ucuza veriyorlar diye vatandaş fark etmiyor. Ekmeğin rayiçe göre satılması konusunda ne bir denetim var ne de müdahale. Fırıncılar Dernek Başkanı Emin Bey ile konuştum ve rekabete neden müdahale etmediklerini sordum. Başkan diyor ki, ‘yetkimiz yok’. Ben de soruyorum kimin yetkisi var buna kim müdahale edecek? Emin Bey’in yetkisi yoksa belediyenin de mi yetkisi yok? Birinin bu rekabete müdahale etmesi lazım. Ben bir fırıncı olarak belediyeye bu konuyu söylediğimde dikkate almıyorlar. Bari Emin Bey fırıncılar arasındaki rekabeti ve rayiçe uymayanları belediyeye iletsin, bu işe bir çare bulsunlar. Çünkü hiçbir fırıncı bu koşullarda kanamıyor. 3 ay önce çörek yaptığım yağın tenekesi 125 TL iken şimdi 260 TL olmuş ama ben çöreği hala 1 TL’ye veriyorum. Unun torbası 95 TL’den 145 TL’ye çıktı. Maya 70 TL’den 120 TL’ye çıktı. Dükkan kirası 3 bin TL’den 4 bin 500 TL’ye çıktı. Yani her şeyin fiyatı arttı ama ekmeğin fiyatı yerinde kaldı. Fırıncılar arasındaki rekabet ev ekmeği yaptıranları da etkiledi. Çünkü ekmek ucuz olduğu için ev vatandaş evden hamur getirip fırında ekmek yapmayı bıraktı. Ben 400 gram ekmeği 2.50 TL’ye veriyorum ama çevremdeki fırınlar ekmeği 2 TL’den veriyorlar. Tabii ekmeğe zam geldiğini duyduk ama henüz rayiç bize gelmedi. Dernekten haber geldi, gelin rayiç bedelini alın diye. Fırın başına 200 TL rayiç bedeli vermek zorundayız. Aslında ekmeğe gelen yeni rayiç uygulanmış olsa iyidir ama uygulanmıyor”  diye konuştu.

‘Diyarbakırlı fırıncılar kendi mesleklerine sahip çıkmıyor’

Ekmeğe gelen zammı henüz uygulamadıklarını kendilerine rayiç gelmediğini söyleyen fırıncı esnafı Mehmet Vahit,  ekmeğin girdi maliyetlerinin yüksek oranda arttığına dikkat çekerek şunları söyledi: “Un 85 TL’den 145 TL’ye çıktı. Yağın kolisi 55 TL’den 105 TL’ye çıkmış. Oduna gelen zam, kiraya, sigorta giderlerine gelen zam derken hiçbir şekilde kurtarmıyor. Ben bir fırıncı olarak şuan zararına çalışıyorum. Diyarbakırlı fırıncılar kendi mesleklerine sahip çıkmıyor. İş yapamayan fırıncılar ekmeği ucuza marketlere vermek zorunda kalıyorlar. Benim 2.50 TL’ye verdiğim ekmeği market 2 TL’den veriyor. Denetim yok, zaten denetim olsa böyle olmaz. Aslında ekmeğe gelen yeni zammı marketler de uygulasa iyi bir rayiçtir. Kimsenin kimseye saygısı yok. Kim ne tutturduysa o fiyata satıyor. İşler gittikçe kötüye gidiyor. Gramaj ve fiyat konusunda denetimler olsa piyasa böyle olmaz.”