'Diyarbakır'da 5 kaya gazı kuyusu açıldı'

Salih Yeşil

TİGRİS HABER - Halkların Demokratik Partisi (HDP) Milletvekili Remziye Tosun, Diyarbakır'da binlerce kaya gazı kuyusunun açıldığı yönündeki iddiaları ve kaya gazı çıkarma esnasında yüksek miktardaki su kullanımın yer altı sularını etkileyip etkilemediğini, kaya gazı kuyusu açmada, hidrolik çatlatma nedeniyle kullanılan su ve kimyasalların yer altı sularına karışıp karışmadığına dair Meclis Başkanlığına soru önergesi sundu.

Tosun, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez'in yanıtlaması istemiyle sunduğu önergede, basına yansıyan kaya gazı kuyu açma çalışmalarını hatırlatarak, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı(TPAO) ile birlikte Diyarbakır'daki sondaj çalışmasında ortaklık yapan Shell firmasının açtığı kuyulara işaret etti. Önergesinde, Lice-Bingöl hattındaki deprem kuşağı üzerinde de kaya gazı kuyusu açma çalışmasının sürdüğünü belirten Tosun, kaya gazı çıkarılması sırasında, bir çok rapora da yansıyan ekolojik tahribata dikkat çekerek, hidrolik çatlatmaların kimyasallar karıştırılmış su ile yapıldığını, bu yöntem nedeniyle doğanın kirletildiği, yer altı sularına kimyasal atık karışması nedeniyle yer altı sularına zehirli atıkların karışacağı ve yüksek miktarda su gereksinim yüzünden yer altı suyunun yönünün değişeceğine dair kaygıları dile getirdi.

‘Yeraltı sularına zehirli kimyasal karışıyor mu?’

Kaya gazı sırasında duyulan yüksek miktardaki su gereksinimi nedeniyle Silvan ve Batman barajlarının duyulan su ihtiyacından dolayı yapıldığının ileri sürüldüğünü işaret eden Tosun, kaya gazı kuyusu çalışmasında arazi kiralanan bir yurttaşın, sondaj sırasında suya kattıkları kimyasal maddelerin sondaj bölgesindebulunduğu ve orada hiçbir bitki ve canlının yaşamadığını beyan ettiğini ifade etti.

Önergesinde, Diyarbakır'ın Silvan ilçesinin Sarıbuğday ve Bağdere köylerinde mevcut kaya gazı sayısını soran Tosun, bu kuyularda gaz çıkarma işleminin hangi aşamada olduğunu, buradaki Kaya gazı rezervini sordu. Bu alanda yapılan kaya gazı çalışmalarının Çevre Etki Değerlendirme (ÇET) raporunun bulunup bulunmadığını soran Tosun, şu soruların yanıtını istedi: "Kaya gazının çıkarılma yöntemi ve sonrasında doğanın kirletileceği, yeraltı sukaynaklarına kimyasal atıklar karışacağı ve hatta depremi tetiklediği, aynı zamandakaya gazının çıkarılma yöntemi nedeniyle yer altında kimyasal maddeler karıştırılmıştazyikli suyla yapılan patlamalarda yer altındaki gazların ve geriye kalan atık suyundepolanmasının sorun yarattığı Bakanlığınızın bilgisi dâhilinde midir?Kaya gazı çıkarma işlemi sırasında ve sonrasında yer altı ve yer üstü kaynaklarızehirlemesi, depremi tetiklemesi, kuyuların etrafında hiçbir canlının bulunmaması gibitahribatlara ilişkin Bakanlığınız önlem almış mıdır? Bakanlığınız bu konuda çalışmalarınelerdir?Türkiye'de özellikle Diyarbakır'da binlerce kaya gazı kuyusunun açılacağı, her birkuyunun çok fazla suya ihtiyacı olacağını ve yer altı sularım zehirleyeceği veya yönünüdeğiştireceğinden Bakanlığınız haberdar mıdır? Silvan ve Batman barajlarının bu suihtiyacından dolayı yapıldığı doğru mudur? Türkiye'de Diyarbakır'ın Silvan ilçesi Sarıbuğday ve Bağdere köyleri dışında hangibölgelerde kaya gazı kuyuları bulunmaktadır? Türkiye'de mevcut kaya gazı kuyularının sayısı kaçtır?"

5 kuyuda kaya gazı çalışması yapıldı

Tosun'un önergesine yanıt veren Enerji ve Tabii Kaynakları Bakanı Fatih Dönmez, kaya gazı aramalarına ilişkin Diyarbakır'da, 5 kuyuda çalışma yapıldığını, bölgenin potansiyelini tespit için arama çalışmalarının devam ettiğini bildirdi. Çalışmaların resmi izinler çerçevesinde yapıldığını belirten Bakan Dönmez, "Söz konusu faaliyetlerin su, toprak, hava kalitesi ve biyoçeşitliliğe yönelik olası etkilerinin detaylı şekilde araştırılmasına yönelik Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) çalışmaları yaptırılmıştır. ÇED kapsamında gerek faaliyet öncesi gerekse faaliyet sonrası örneklemeler yapılarak yürütülecek çalışmaların muhtemel etkileri ayrıntılı olarak araştırılmış ve çevreye herhangi bir olumsuz etkisinin olmadığı tespit edilmiştir." ifadelerini kullandı.

'Yer altı sularına herhangi olumsuz bir etki oluşturmamaktadır'

Binlerce kaya gazı kuyusunun açıldığı ya da açılacağı, her bir kuyunun fazla suya ihtiyacı olacağı ve yer altı sularını zehirleyeceği veya yönünü değiştireceği iddialarını reddeden Bakan Dönmez, bu iddiaları, "TPAO tarafından halen arama çalışmalarının devam ettiği bölgede 2023 yılı için geleneksel yöntemlerle üretimi mümkün olmayan petrol ve doğal gaz kaynaklarının (ankonvansiyonel) üretim potansiyelinin tespit edilmesi hedefli 2 kuyu planlanmaktadır. Programlanan ilgili operasyonlar için gerekli su ihtiyacı mevcut kaynaklardan planlama dahilinde rahatlıkla karşılanacak olup bu operasyonlar yer altı sularına herhangi bir olumsuz etki oluşturulmamaktadır." sözleriyle yanıtladı.

Dönmez, Türkiye'deki kaya gazı kuyusu sayısına ilişkin bilgileri de paylaşarak, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde 5, Trakya Bölgesi'nde ise 10 kuyuda çalışma yürütüldüğünü, Trakya'da 6 kaya gazı kuyusunun ise üretime alındığını aktardı.