VİDEO - Diyarbakır İHD’den Âmini ve İran açıklaması: 'İran eşitlikçi düzenleme yapmalı'

Mahsum Rençber

TİGRİS HABER - İran’da 14 Eylül tarihinde gözaltına alındıktan sonra işkenceden hayatını kaybeden Masha Amini için İHD Diyarbakır şubesinde açıklama yapıldı. Âmini’nin ölümü ve sonrasında yapılan protesto eylemlerinde İran devletinin kullandığı orantısız güç ve yaşanan hak ihlalleriyle ilgili açıklamayı İHD kadın komisyonu üyesi Derya Yıldırım yaptı.

Derya Yıldırım, açıklamada şunları söyledi:

“İran’da süregelen etnik, inanç, cinsiyet temelli ve politik sebepler aralıklarla halkın itiraz ve protestolarına konu olmaktadır. En son 14 Eylül 2022 tarihinde, kamuoyu ve basına yansıdığı üzere; İran’ın başkenti Tahran’da metro istasyonunun çıkışında Ahlak Polisi birimi tarafından, Masha Amini isminde 22 yaşında Kürt bir kadın, kıyafet yasasını ihlal ettiği gerekçesiyle gözaltına alınmıştır. Gözaltına alındığı ve sonraki süreçte ağır işkenceye maruz kalan Amini 16.09.2022’de yaşamını yitirmiştir.”

Dini otoritenin ağır baskısı

“Dini otoritenin ağır baskısına maruz kalan başta Kürtler olmak üzere çok sayıda İranlı yurttaş, işkence ile yaşam hakkının sonlandırılması hadisesi karşısında duruma protestolar ile tepki göstermiştir” Şeklinde devam eden açıklamanın devamı ise şöyle;

“Çoğunlukla Kürt kentlerinde başlayan gösteri ve yürüyüşe kolluk güçlerince şiddet ile karşılık verilmiştir. Süreçle alakalı, Norveç'in başkenti Oslo merkezli İran İnsan Hakları (IHR) örgütü, protestolar sırasında en az 50 kişinin öldürüldüğünü bildirmiştir. Ülkenin bazı yerleşim yerlerinde devam eden protestolarda polislerin eylemcileri doğrudan hedef aldığı videolar sosyal medyada yayınlanmıştır. Öte yandan Amini’nin katledildiği hadiseyle alakalı haberi yapan kadın gazetecinin de aralarında bulunduğu 3 gazetecinin tutuklandığı basına yansımıştır. Yaşam hakkı ihlallerinin yanı sıra vatandaşların bilgiye erişim ve haber alma hakkı da engellenmektedir. Ülkede Instagram ve WhatsApp gibi sosyal medya ağları ve mesajlaşma uygulamaları askıya alınmış, internet kullanımı kısıtlanmış, internet kullanımına sadece sanal özel ağlar(VPN'ler) aracılığıyla erişilebilmektedir.

Eşitlikçi değişiklik ve düzenleme şart

İnsan Hakları Derneği, her insanın birey vasfıyla kişilik ve hak sahibi olduğu, bu nedenle de insan haklarının tanınıp korunduğu, haysiyetli ve onurlu bir yaşam sürdürme çabasını savunur. Bu sebeple de İran’da baskıcı yönetim ve uygulamalara karşı halkın gösteri ve yürüyüş ile itirazlarını ifade etmesi haktır. Buna karşın rejimin kolluk şiddetini kınadığımızı belirterek, rejimin; etnik, inanç, cinsiyet temelli ayrımcı politikalarına son vermesi, hak ve özgürlükler ile insan hakları değerlerini esas alacak biçimde sosyal, hukuksal ve politik alanlarda eşitlikçi değişiklik ve düzenlemelere gitmesi gerektiğinin elzem olduğunu ifade ediyoruz.”