Borcu olmayan çiftçinin suçu ne?

Ali Abbas Yılmaz / Özel

Tigris Haber’e ziyarette bulunan Yenişehir İlçesi Ziraat Odası Başkanı Süleyman İskenderoğlu, Genel Yayın Yönetmenimiz İlyas Akengine’e bankadaki destek primleri bloke edilen ve büyük mağduriyet yaşayan 4 bin çiftçinin durumuna ilişkin önemli değerlendirmelerde bulundu.

DEDAŞ 'ın ‘4 bin çiftçinin 70 milyon lirasına bloke koyduğunu’ ifade eden Diyarbakır merkez Yenişehir İlçesi Ziraat Odası Başkanı Süleyman İskenderoğlu, bu uygulamayı Danıştay’a taşıdığını söyledi.

DEDAŞ’a borcu olan çiftçilerden alacakların tahsil edilmesine karşı olmadıklarını ve söz konusu bu çiftçilerin banka hesaplarına bloke konulan 4 bin çiftçi içinde sayılarının çok az olduğunu belirten İskenderoğlu, “Sulama Birliğinden tarlasını sulayan çiftçinin bankadaki parasına DEDAŞ nasıl bloke koyabilir? Sulama Birliğine parasını ödeyen bir çiftçinin, sadece Çiftçi Kayıt Sisteminde sulu tarım yaptığına dair kaydı var diye DEDAŞ’ın o çiftçilerin bankadaki parasına bloke koymaya ne hakkı vardır? Sulama Birliğinden resmi yazı almama rağmen bankadaki paramın üzerinden bloke kaldırılmıyor” diye konuştu.

Bankadaki destekleme primlerine bloke konulan 4 bin çiftçinin haksız yere mağdur edilmesini doğru bulmadığını belirten İskenderoğlu, “ Önümüzdeki günlerde bu mağduriyeti yaşayan çiftçilerimizle birlikte bu sorunu DEDAŞ önünde sessiz bir eylem ile de protesto edeceğiz” dedi.

Diyarbakır merkez Yenişehir İlçesi Ziraat Odası Başkanı Süleyman İskenderoğlu, devletin Diyarbakır çiftçisine tarımsal destekleme primi olarak 167 milyon lira ödediğini, ancak Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş.'nin (DEDAŞ), bankadaki bu paranın 70 milyon lirasına elektrik borcu gerekçesiyle bloke koyduğunu söyledi.

Diyarbakır merkez ve bağlı 14 ilçe genelinde, arpa, buğday, mısır, pamuk ve yem bitkisi gibi bitkileri eken çiftçilere devletin 'tarımsal destekleme primi' adı altında para ödediğini belirten Yenişehir Ziraat Odası Başkanı Süleyman İskenderoğlu, bu kapsamda bu yıl kent genelindeki 4 bin çiftçiye 178 milyon lira ödediğini söyledi. 4 bin çiftçiden bazıları elektrik enerjisiyle, bazılarının ise sulama birliklerinden, elektrik enerjisine oranla daha düşük maliyetle aldığı suyla tarlasını suladığını kaydeden İskenderoğlu, "Ancak kendi imkânlarıyla nehir, suni ve tabii göletlerden motor pompa sistemiyle de tarlasını sulayan çiftçiler var. Ancak DEDAŞ bütün çiftçileri aynı kefeye koyarak, çiftçi kayıt sisteminde 'sulu tarla' göründüğü için sulamayı da elektrik enerjisiyle yaptığını kabul ederek, devletin çiftçiye verdiği bankadaki paralarına bloke koydu" dedi.

İskenderoğlu, konuşmasını şöyle sürdürdü:

‘Çiftçilerin çok küçük bir kısmının ancak DEDAŞ’a borcu bulunmaktadır’

Türkiye’nin hiçbir bölgesindeki elektrik firmalarında buradaki gibi bir uygulama yok. Bakanlar kurulu sadece Güneydoğu illerine has bir karar çıkarmış ve DEDAŞ da bu karara istinaden çiftçinin bankadaki parasına bloke koyuyor. Yalnız Bakanlar Kurulunun söz konusu kararında, borcu olan çiftçinin bankadaki parasına bloke konulabileceği belirtiliyor. Hal bu ki, burada parasına bloke konulan 4 bin çiftçiden bahsediyoruz ve bu çiftçilerin çok küçük bir kısmının ancak DEDAŞ’a borcu bulunmaktadır. Fakat DEDAŞ Çiftçi Kayıt Sisteminde sulu tarım yaptığı belirtilen tüm çiftçilerin bankadaki parasına bloke koyuyor. Diyelim ki, çiftçimizin arazisi nehir kenarındadır ve kendisi motor pompa ile sulama yapıyor. Ya da çiftçimiz, kendi köyünde bulunan göletten tarlasını suluyor. DEDAŞ, sulu tarım yapan bütün bu çiftçilerin parasına bloke koyuyor.

‘Danıştay'a yürütmeyi durdurmak için başvuruda bulunduk’

Yenişehir ilçemizde yaklaşık 170 bin dönüm arazimiz vardır. Bu arazinin ise 100 bin dönümden fazlası suludur. Bu sulu araziyi ise Devegeçidi Sulama Birliğinden biz satın alıyoruz. Pamukta ve Mısırda dönüm başı 29 TL, Buğdayda ise 13 TL ödüyoruz. Şimdi, Sulama Birliğinden suyumuzu almamıza rağmen ve bunu belgeli bir şekilde önlerine koyduğumuz halde hesaplarımıza konan bloke kaldırılmıyor. Burada çiftçi toptan bir mağduriyet yaşıyor ve borcu olmayan, sulu tarım yaparken elektrik kullanmayan çiftçi de mağdur ediliyor. Sulama birliğinden aldığımız su ile tarımsal sulamamızı gerçekleştiriyoruz ve herhangi bir şekilde bir elektrik kullanımı da söz konusu değildir. Borcu olan olmayan bütün çiftçilerin de hesabına Dicle Elektrik tarafından bloke konuldu. Çiftçi Kayıt Sistemi’nde (ÇKS) 'sulu yazılmış' deniliyor, 'belge getirin' deniliyor. Sulama Birliği'nden resmi belge getiriyorum ve saat tespitine gelecekler 20 gün oldu. 20 gündür hesapta bloke var ve kalkmıyor. DEDAŞ'ın bize yaptığı zulümdür. Ekili tarlaların ilaçlama zamanı geldi ama çiftçinin parası yok. Bankada parası var ama kullanamıyor. Bu yüzden Diyarbakır Bölge İdare Mahkemesi üzerinden Danıştay'a yürütmeyi durdurmak için başvuruda bulunduk.

‘Sulama Birliğinden tarlasını sulayan çiftçinin bankadaki parasına DEDAŞ nasıl bloke koyabilir?’

Bütün bunlar da bir yana eğer biz hukuktan bahsediyorsak, böyle bir bloke nasıl yapılabiliyor? İcra daireleri, mahkemeleri niçin vardır, alacak verecek sorunlarını çözmek için. Şimdi ise haksız ve hukuksuz yere çiftçinin hesabına bloke konulmuş. DEDAŞ’a borcu olan çiftçi varsa bunun tahsil edilmesinin hukuksal yolu bellidir. Bakın, Pamuk üretimi yapan bir çiftçimiz var ve bu çiftçimizin 20 bin TL borcu var ama bu çiftçimizin 120 bin TL’sine bloke konulmuş. Çiftçimize deniyor ki, önce benim borcumu öde sonra git paranı bankadan al. Dünyanın hiçbir yerinde böyle bir mantık var mı? Ayrıca biz, DEDAŞ’a borcu olan çiftçiden bu borcun tahsil edilmesine karşı değiliz ancak bu borcun tahsil edilme yönteminin hukuka aykırı olduğunu söylüyoruz. DEDAŞ, tabii ki, borcu olan çiftçiden borcunu tahsil edecektir ama DEDAŞ’a borcu olmayan çiftçilerimizin bankadaki parasına bloke konulmasının mantığı nedir? Sulama Birliğinden tarlasını sulayan çiftçinin bankadaki parasına DEDAŞ nasıl bloke koyabilir? Sulama Birliğine parasını ödeyen bir çiftçinin, sadece Çiftçi Kayıt Sisteminde sulu tarım yaptığına dair kaydı var diye DEDAŞ’ın o çiftçilerin bankadaki parasına bloke koymaya ne hakkı vardır? Sulama Birliğinden resmi yazı almama rağmen bankadaki paramın üzerinden bloke kaldırılmıyor.

‘DEDAŞ’a borcu olmayan çiftçi mağdur ediliyor’

6 Mart 2017 tarihinde Sayın Bakan’ın Urfa’da açıklaması var; ‘Mazot ve Gübre desteklemesine bloke konulmayacak’ diye. Biz de sevindik ama referandumdan sonra çiftçilerin parasına bloke konuldu. Bir başka husus ise Diyarbakır, Batman, Şanlıurfa, Siirt ve Mardin illerinde, DEDAŞ’ın hizmet götürdüğü yerlerde böyle bir uygulama var. Çukurova’da ya da bir başka bölgede neden böyle bir uygulama yok. Kaçak kullanım ile mücadele etmek farklıdır ama çiftçinin hesabına bloke konulması, üstelik de DEDAŞ’a borcu olmayan sulu tarım yapan çiftçilerin hesabına bloke konulması bambaşka bir uygumladır. Tabii ki, kaçak elektrik kullanımına karşıyız ama buradaki sorun DEDAŞ’a borcu olmayan çiftçinin de sadece Çiftçi Kayıt Sisteminde sulu tarım yaptığına dair kaydı var diye bankadaki parasına bloke konulması, çiftçilerimizin mağdur edilmesidir. Şimdi, Devegeçidi barajından kapaklar açıldığında Yolaltı (Şılbe)köyüne kadar su kendi kendine gelir. Bu nedenle elektrik kullanımına ihtiyaç da yoktur. Parasına bloke konan 4 bin çiftçiden DEDAŞ’a ufak tefek borcu olan yok mudur elbetteki vardır ama bu oran çok azdır. Eğer, devletin desteklemeleri olmamış olsaydı çiftçinin çok borcu olabilirdi ama şuan böyle bir durum söz konusu değil. Pamuk eken bir çiftçi devletten dönüm başına 250 TL destekleme primi alıyor. Çiftçi bu primi aldığında zaten götürüp borcunu kapatıyor. Mesela benim bölgemde ne kuyu var ne trafo var, çünkü sulama için elektriğe ihtiyaç yok.

‘DEDAŞ önünde sessiz protesto yapacağız!’

Diyarbakır bir tarım kentidir, bütün gelirimiz tarımdan geliyor. Diyarbakır’da 6,4 milyon dönüm tarım arazisi ve 43 bin çiftçi vardır. Pamuğun dünyada stratejik önemi ortadadır ve dünyada pamuk üretiminde 6’ıncı sıradayız. Dünyanın hemen hemen en kaliteli makarnalık buğdayı bölgemizde yetişiyor. Urfa’nın, Çukurova’nın buğdayı dahi bizimki kadar kaliteli değildir. Sonuç itibariyle, 4 bin çiftçinin bankadaki parasına haksız yere bloke konulmasını ve çiftçilerin mağdur edilmesini doğru bulmuyorum. Önümüzdeki günlerde bu mağduriyeti yaşayan çiftçilerimizle birlikte bu sorunu DEDAŞ önünde sessiz bir eylem ile de protesto edeceğiz.”