AYM Genel Kurulu'ndan Güven için ihlal kararı

TİGRİS HABER - Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, vekil seçildikten sonra Güven’in tutuklanmasını, yasama dokunulmazlığıyla bağdaşmadığı değerlendirmesini yaptı, ancak yasama dokunulmazlığını düzenleyen 83’üncü maddeden değil, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal kararı verdi. Güven’in avukatı Reyhan Yalçındağ Baydemir, kararı önemli ama eksik buldu.

Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, Afrin’e yönelik operasyona yönelik yaptığı basın açıklaması ve çeşitli tarihlerde yaptığı konuşmalar ve Demokratik Toplum Kongresi (DTK) çalışmaları nedeniyle tutuklanan Leyla Güven’in milletvekili seçildikten sonra tahliye edilmemesi nedeniyle ihlal kararı verdi. Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, Güven’in ilk tutuklanmasından sonra, Hakkâri milletvekili seçilmesiyle tahliye edilmesi ve akabinde de Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığının yaptığı itirazla tutuklanmasının “kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının” ihlali olduğuna karar verdi.

Güven’in avukatı Reyhan Yalçındağ ve Serdar Çelebi’nin Güven’in gözaltına alınması ve milletvekili seçildikten sonra tahliye kararı verilip yeniden tutuklanmasının hukuka aykırı olduğu, düşünce ve ifade özgürlüğü, siyasi faaliyet hakkı, kişi hürriyeti ve güvenliği ile yasama dokunulmazlığı ihlal edildiğine yönelik başvurularını inceleyen Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, Anayasanın 19’uncu maddesinden ihlal verdi.

Genel Kurul, Anayasanın dokunulmazlığı düzenleyen 83’üncü maddesindeki “Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz. Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın 14 üncü maddesindeki durumlar bu hükmün dışındadır. Ancak, bu halde yetkili makam, durumu hemen ve doğrudan doğruya Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirmekzorundadır” hükmüne işaret ederek, milletvekilinin tutuklanmasını bu madde ile bağdaşmadığı değerlendirmesi yaptı.

Genel Kurul tek bir başlıkta ihlal kararı verdi

Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, yasama dokunulmazlığına hiçbir şekilde müdahale edilemeyeceği yönündeki Anayasa’nın 83’üncü maddesiyle çelişkili olan ve milletvekillerinin tutuklanmasına dayanak gösterilen Anayasa’nın 14’üncü maddesindeki “hak ve hürriyetlerin kötüye kullanılması” düzenlemesinde yasal bir değişikliğe ihtiyaç olduğuna işaret etti. . Genel Kurul, milletvekilinin tutuklanmasını bu madde ile bağdaşmadığı tespitini yaptı ancak, ayrıca bir değerlendirme yapamayacaklarını kaydetti. Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, Güven hakkındaki ihlal kararını dokunulmazlığı düzenleyen 83’üncü maddeden değil, kişi hürriyetinin ihlalini düzenleyen Anayasa’nın 19’uncu maddesinden verdi.

4 üye karşı oy kullandı

Genel Kurul, Güven’in yakalanmasını, gözaltına alınmasını hukuka aykırılığın yönündeki iddiayı kabul edilemez bulurken, ilk tutuklamanın “kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edilmediğini” oybirliği ile karar verdi. Genel Kurul, Güven’in milletvekili seçildikten sonra tutuklanmasının ise “kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine” oy çokluğuyla hükmetti. Anayasa Mahkemesi, Başkanı Zühtü Arslan’ın ihlal yönünde oy kullandığı kararda, Rıdvan Güleç, Yıldız Seferinoğlu, Basri Bağcı ve İrfan Fidan karşı oy kullandı.

Tazminat ödenmesine karar verdi

Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, Güven’e ihlal nedeniyle 67 bin 500 TL tazminat ödenmesine karar vererek, bilgilendirme için kararın bir örneğinin Güven’in yargılandığı Diyarbakır 9’uncu Ağır Ceza Mahkemesi’ne bir örneğini de davada Adalet Bakanlığına gönderilmesine karar verdi.

Kararı olumlu ama eksik bulan Güven’in avukatı Reyhan Yalçındağ Baydemir, Anayasa Mahkemesi Genel Kurulunun kararda çekingen davrandığını belirterek, Kurulun tutuklamanın dokunulmazlığı düzenleyen Anayasanın 83’üncü ile bağdaşmadığı yönünde değerlendirme yaptığını ancak bu maddeden ihlal kararını vermemesinin eksik olduğunu kaydetti. Kararın hem Anayasa Mahkemesi hem de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarına aykırı olduğunu söyleyen Baydemir, “Son derece çekinik davrandığını, kendi içtihatlarına ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin içtihatlarına aykırı kararla verdiğini ya da eksik değerlendirmeler yaptığını bu kararda da görüyoruz” dedi.

Güven’in avukatı: Karar eksiktir

Kararda, milletvekillerinin tutuklanmasına “kanunilik ilkesi” dayanak yapılan Anayasanın 14’üncü maddesinin öngörülebilir olmadığı ve belirsizliğine işaret edildiğine dikkati çeken Yalçındağ, “Anayasa Mahkemesi, milletvekili seçildiği halde Anayasa 14’üncü madde gerekçe gösterilerek tutuklamaya devam edilemeyeceğini, yasama dokunulmazlığının istisnasının yasada düzenlenmediği, bunun belli olmadığını, öngörülebilir olmadığını belirleyerek ihlale karar verdi. Nitekim aynı zamanda kararın Anayasa’dan kaynaklanan bir engel olmasına rağmen, yeniden tutuklama kararının verilmesinin Anayasanın 83'üncü maddesiyle bağdaşmadığı net bir dille açıklanıyor. Yani Anayasanın 83’üncü maddesine göre yasama dokunulmazlığı kazanan müvekkilimizin aslında yargılamasının durması gerekirken, durdurulmadı. Bu yönden Anayasa Mahkemesi’nin kararı eksiktir. Yani siyasi faaliyet hakkının, seçilme hakkının ayrıca ihlal edildiğini daha net bir biçimde belirlemesi gerekirdi.” diye konuştu.

Baydemir, Anayasa Mahkemesi Genel Kurulunun seçilme hakkının ihlali ve dokunulmazlık konusunda karar kurmamasına ilişkin de bu konuları Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine taşıyacaklarını dile getirdi.