Avrupa'nın gözü Türkiye zeytininde

TİGRİS HABER - Kuraklık nedeniyle başta İspanya olmak üzere Avrupa'da zeytin ve zeytinyağı üretiminde kriz yaşanırken gözlerin çevrildiği ülkelerden Türkiye, üretim ve ihracatta yeni stratejilerle pazardaki payını artırmayı hedefliyor. Zeytinyağı ihracatında 1 milyar dolarlık rekoru kırmaya çok yaklaşan Türkiye, katma değerli üretim ve satışa odaklandı.

AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, kuraklık nedeniyle Avrupa'daki zeytin ve zeytinyağı sektöründe sorunlar yaşanıyor. Dünyanın en büyük zeytin üreticisi İspanya'da üretimin aşırı sıcaklar nedeniyle bu yıl da beklenenin altında kalması fiyatlarda artış beklentisini beraberinde getirdi.
Sektörün önde gelen ülkelerinden Türkiye de yaşanan gelişmeleri dikkate alarak yeni tedbirleri uyguluyor. Bu kapsamda dış talep sebebiyle yükselen dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının, ambalajlı zeytinyağına yönlendirilerek katma değerli ürün ihracatına katkı sağlaması amacıyla her türlü dökme ve varilli zeytinyağı ihracatında kilogram başına 20 cent karşılığı Türk lirası kesintisi uygulanması kararlaştırıldı. Konuya ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yayımlandı.

Pazarda gözler Türkiye'ye çevrildi

Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, 2022'de zeytin üretiminin yıllık yaklaşık yüzde 71 artışla 2 milyon 976 bin 654 ton olduğunu, zeytinyağında da yıllık yüzde 79 artışla 421 bin 717 tonun görüldüğünü ve bu rakamların tüm zamanların rekoru olduğunu açıklamıştı. Böylece Türkiye'nin sofralık zeytin üretiminde dünya lideri, zeytinyağı üretiminde İspanya'dan sonra dünya ikincisi konumuna yükseldiği belirtilmişti.
İspanya'da kuraklık nedeniyle yaşanan üretim düşüklüğü, gözleri pazarın önde gelen ülkelerinden Türkiye'ye çevirdi.

Türkiye bu yıl rekor bekliyor

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği (EZZİB) Yönetim Kurulu Başkanı Davut Er, AA muhabirine, Avrupa'da zeytin ve zeytinyağı üretiminin önemli ölçüde azaldığını söyledi. İspanya ve İtalya'nın dünyanın en büyük zeytinyağı tedarikçisi ülkeleri arasında yer aldığına dikkati çeken Er, şöyle konuştu:

"Rekoltelerinin düşük olması nedeniyle oradaki kooperatifler mallarını satmıyor, sektöre arz etmiyor. Dolayısıyla sektör de dünya pazarından tedarik etmeye çalışıyor. İspanya, küresel ısınmadan bizden daha çok etkilendi. Geçen yıl Türkiye ve Yunanistan şanslıydı. Zeytinyağında çok iyi üretim gerçekleştirdik. İhracatımız ve çiftçinin gelir seviyesi arttı. Geçen yılki ihracatımız tüm yıl boyu 55 bin tondu, bu yıl 8 ayda 135 bin tona ulaştı. Yıl sonu hedefimiz olan 150 bin ton ihracatı çok rahat tutturacağız. Türkiye bu yıl zeytinyağı ihracatında 1 milyar dolar hedefi koydu ki buna da çok rahat ulaşacağız. Tarihi rekor olacak. İspanya, Japonya ve Çin'e satış yapamıyor. ABD bizim ikinci pazarımız. İspanya'nın çıktığı boşlukları yavaş yavaş biz dolduruyoruz, bunu bir fırsata çevirmeye çalışıyoruz. Oradaki kıtlık ve azalmadan dolayı biz ihracatımızı ve gelirlerimizi artırdık."
"Durum Portekiz ve İtalya'daki yetiştiriciler için de pek parlak değil"

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Türkiye Temsilci Yardımcısı Ayşegül Selışık da FAO verilerine göre dünyada 2021'de toplam zeytin üretiminin 23 milyon 54 bin 310 ton olarak gerçekleştiği bilgisini verdi. Selışık, "İlk sırada yer alan İspanya'da yaşanan kuraklık nedeniyle 2020'de yaklaşık 10 milyon ton olan üretim 2021'de yüzde 25 düşerek 8 milyon 257 bin tona geriledi. Üretimde 2 milyon 270,6 bin ton ile İtalya ikinci, 1 milyon 739 bin tonla Türkiye üçüncü sırada geldi." diye konuştu.
Türkiye'de zeytin ağacı varlığının son 20 yılda 99 milyondan 189 milyona ulaştığına işaret eden Selışık, bu sayede üretimde de önemli artış yaşandığını dile getirdi.
Selışık, ülkedeki zeytinyağı üretiminin 2021'de 235 bin 727 ton iken 2022'de 421 bin 717 tona çıktığına dikkati çekerek, şunları kaydetti:

"Art arda ikinci yıl şiddetli bir kuraklık yaşayan İspanya'da zeytinyağı üretiminde ciddi düşüş bekleniyor. 2021'de 1,4 milyon tonla dünya üretiminin bir numarası olan ülkede üretim 2022'de 680 bin tona geriledi, bu yıl ise 500 bin tona kadar gerileyebileceği ifade ediliyor. Durum Portekiz ve İtalya'daki yetiştiriciler için de pek parlak değil. Zeytin üretiminin azalması, sofralık zeytin ve yağ fiyatlarının da rekor seviyelere yükselmesine neden oluyor. Uluslararası Zeytin Konseyinin mart ve nisan aylarını kapsayan son çalışmasına göre, zeytinin kilosu 6 avro, 100 kilosu 600 avro olarak fiyatlandırılıyor. Bu da Şubat 2022'ye göre fiyatlarda en az yüzde 2'lik bir yükselişe işaret ediyor ancak her ne kadar 2022 üretimleri bakımından Türkiye şanslı görünse de içinde bulunduğumuz sezon açısından iklim koşullarının izlenmesinde ve temkinli olunmasında fayda var. Uzun vadede Türkiye zeytin ağaçlarını da gençleştirdiği ve yeni üretim teknolojilerini bu alanda kullandığı için Avrupa'da pazar payını büyütmeye aday." (AA)