AB’nin aşı planı 3 yıl önce reddedildi

Küresel salgına yol açan yeni tip korona virüsünün ortaya çıkmasından üç yıl önce, Avrupa Birliği’nin (AB) pandemi çıkmasına fırsat vermeyecek şekilde korona virüsü gibi patojenlere karşı süratle aşı geliştirilmesi önerisinde bulunduğu ortaya çıktı. İngiliz gazetesi The Guardian’ın özel haberine göre, AB’nin 2017 yılındaki bu öngörülü teklifi küresel ilaç devleri tarafından reddedildi.

Skandal, kamu-özel ortaklığında Avrupa’da daha iyi ve daha güvenli tedavilerin geliştirilmesini destekleyen Yenilikçi İlaçlar Girişimi’nde (IMI) yaşandı. IMI’de hem AB’nin icra organı Avrupa Komisyonu’nun hem de ilaç sanayinin temsilcileri yer alıyor.

Öneri neydi?

IMI’deki Avrupa Komisyonu temsilcileri, üç yıl önce aşı araştırmalarıyla ilgili bir plan sunup, ‘gerçek bir salgın patlak vermeden evvel öncelikli patojenlere karşı aşı geliştirilmesi ve onaylanmasının kolaylaştırılıp hızlandırılması gerektiğini’ vurguladı. Ancak ilaç sanayinin temsilcileri bu öneriyi beğenmedi.

The Guardian’ın haberine göre, konuyla ilgili belge, Brüksel merkezli düşünce kuruluşu olan ve IMI kararlarını da inceleyen Avrupa Şirket Gözlemevi’nde (COE) bulunuyor. COE raporunda, IMI’nin yenilikçi ilaçların geliştirilmesinin hızlandırılması konusunda piyasanın yanlışlarını telafi etmek yerine piyasa önceliklerine göre işleri her zamanki gibi yürütmekten yana tavır koyduğu belirtiliyor.

Raporda IMI websitesinden daha sonra kaldırılmış olan bir açıklama alıntılanıyor. Burada planı kabul ettirmek için ‘şirketlerin tek tek zaten yerine getirmesi gereken çalışmalara IMI sayesinde topyekün girilmesiyle masraflardan muazzam tasarrufta bulunulacağı’ dile getiriliyor. COE raporunda, IMI araştırma gündemi üzerinde ilaç devlerinin sözünün geçmesinin sanayi önceliklerinin hakim olmasına, dolayısıyla -korona virüsü dahil- yoksullukla bağlantılı ve ihmal edilen hastalıkların görmezden gelinmesine yol açtığı vurgulanıyor.

IMI Yönetim Kurulu Avrupa Komisyonu yetkilileri ile GlaxoSmithKline, Novartis, Pfizer, Lilly, Johnson & Johnson gibi devlerin yer aldığı Avrupa İlaç Sanayileri Federasyonu (EFPIA) temsilcilerinden oluşuyor.

Korona virüsü pandemisine küresel çapta gafil avlanılması, ilaç şirketlerinin kronik hastalıkların tedavisine kıyasla daha az kârlı olduğu için bulaşıcı hastalıkların tedavisi üzerinde çalışmadığı eleştirilerini de beraberinde de getirmişti.

Kabul edilseydi ne olacaktı?

2017’de sunulan ‘biyo-hazırlıklılık’ önerisi kabul görmüş olsaydı, şimdi telaş içinde küresel yarışa dönüşen korona aşısı geliştirme çalışmaları için bilgisayar simülasyonları ve hayvan testleri modellerinin gelişmiş analizleri hazır olacaktı; bu da, aşı onaylama sürecinin çok daha güven içinde işlemesini sağlayacaktı.

Oysa IMI yönetim kurulunun Aralık 2018 toplantısında bu önerinin yanı sıra her ikisi de koronavirüs kaynaklı Mers ve Sars gibi hastalıklara karşı kurulan Salgın Hazırlıklılığı Yenilikleri Koalisyonu’na fon aktarılması projeleri de reddedilmiş. (Sputnik)