6 ayda 912 esnaf kepenk kapattı

Diyarbakır Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı Alican Ebedinoğlu, bu yıl açılan ve kapanan işyerlerine ve kent ekonomisinin can damarı olan küçük işletmelerin durumuna ilişkin çarpıcı veriler paylaştı. Ebedinoğlu, 2019 yılının ilk altı ayında 912 işyerinin kapandığını belirterek, “Eğer bir tedbir alınmazsa kapanan işyeri sayısının yıl sonuna kadar bin 600’ü geçeceğini tahmin ediyoruz” dedi.

Diyarbakır Esnaf ve Sanaatkârlar Odaları Birliği Başkanı Alican Ebedinoğlu, son 6 ayda kapanan ve açılan işyerlerine ilişkin Tigris Habere konuştu.

Diyarbakır kent ekonomisinde küçük işletmelerin önemine vurgu yapan Ebedinoğlu, 2019 yılının ilk altı ayında kapanan işyeri sayısının yıl sonuna kadar korkutucu boyutlara ulaşabileceğini söyledi. Ebedinoğlu, şöyle konuştu: “Diyarbakır’ın kent ekonomisi de istihdamı da küçük işletmeler, yani esnaf ve sanatkarlar üzerine kurulu. 2018 yılında bin 252 işyeri kapanmıştı ve bunun karşısında da 3 bine yakın yeni işyeri açılmıştı. Tabii Diyarbakır gibi 1 milyon 700 bin nüfuslu bir kentte daha fazla işyerinin açılmış olması gerekiyordu. Ayrıca 2018 yılı için şunun da altını çizmek gerekiyor, kayıt dışı konusunda denetimlerimiz de başlamıştı. Yani, aslında yeni açılan işyeri diye görünen bu sayı kayıt altına alınan eski işletmeleri de kapsadığından yeni işyeri açılışında sayının 3 binin altında olduğunu da belirtmek gerekir. Şuan hali hazırda Diyarbakır’da ilçelerimizle birlikte 15 bin civarında kayıtsız esnaf ve sanatkar var. Kayıt dışı esnafın kayıt altına alınması çalışmalarımız devam etmektedir. Ancak 2019 yılında ekonomideki dalgalanma, ekonomik kriz ve buna bağlı olarak bu yılın ilk altı ayında kapanan işyeri sayısına ait veriler açıkçası bizi korkutmaya başladı. İlk 6 ayda kapanan işyeri sayısı 912. Bunun karşısında açılan işyeri sayısı ise bin 400’dür. Ancak bu sayının yaklaşık bine yakını seçim öncesi esnaflara verilen krediye bağlı olarak açılan işyerleridir. Vergi dairesi kayıtları bu veriyi bize sağlıyor. Onun için 2019 yılı itibariyle durum ürkütücüdür. Eğer bir tedbir alınmazsa kapanan işyeri sayısının bu gidişle yılsonunda bin 600’ü geçeceğini tahmin ediyoruz. Bu tabloyu kentte dolaştığınızda da açıkça görüyorsunuz; birçok işyerinin kapandığını, dükkanların kiralık olduğunu çıplak gözle görmek de mümkün. Yine, yeni yerleşim alanlarında da işyerlerindeki doluluk oranlarının azaldığını görüyoruz. Birçok işletme devrediyor ya da kapatıyor. Hal böyleyken, 31 Mart’a kadar esnafa verilen kredinin tekrarlanması gerekiyor. 5 bine yakın esnaf krediye başvurdu ve bunun en fazla 2 bini krediden faydalanabildi. 3 bin esnafın kredi başvurusuna ait dosyalar halihazırda bankalarda bekletilmektedir. Bu konuyu genel merkezimizle de görüştük ve konunun bakan beyle yeniden görüşülmesi için çabalarımız sürüyor.”

Diyarbakır’da açılış az kapanış fazla

Türkiye genelinde açılan kapanan işyerlerini Diyarbakır ile verilerle karşılaştıran Ebedinoğlu, “Bölge esnafının verilerini başka illerle karşılaştırdığımızda halin içler acısı olduğunu görüyoruz. Çanakkale’de açılan işyeri sayısı bin 190, kapanış ise 406. Antalya’da açılan işyeri sayısı 4 bin 926, kapanış ise bin 300.” dedi.  

Fizibilite yapmadan furya şeklinde işyeri açılıyor

Diyarbakır’da kapanan işyeri sayısının nedenleri üzerine konuşan Ebedinoğlu, ilginç bir noktaya parmak bastı: “Diyarbakır’da furya şeklinde işyerleri açılıyor. Bir dönem Adana tatlıcısı furyası vardı şimdi de lokmacı furyası başladı. Doğru dürüst fizibilite yapılmadan aynı yerde birbiri ardına işyerleri açılıyor. Sağlıklı bir araştırma yapılmadan açılan işyerleri haliyle bir süre sonra da birbiri ardına kapanmaya başlıyor. Tabii ülkedeki ve bölgedeki ekonomik sıkıntılar da kapanan işyerlerinde etkili. Çünkü asgari ücretli bir insan ne kadar alışveriş yapabilir ki? Bu durum sadece Diyarbakır’a has değildir, bütünüyle bölge esnafı bu sıkıntılarla karşı karşıyadır.”

“Diyarbakır’da işsizlik oranı yüzde 40’ın üzerinde”

Diyarbakır’daki istihdam sorununa değinen Ebedinoğlu şunları söyledi: “Diyarbakır genç bir nüfusa sahip bir kenttir. On binlerce üniversite mezunu genç şuan işsizdir. Biz on çalışanı olan küçük bir odayız ama belki haftada onlarca insan gelip bizden iş istiyor.  Kentte açılan kahve sayısının bir yılda 200’ün üzerinde olması dahi başlı başına kentteki işsizlik üzerine bir fikir vermektedir. Halihazırda TYP kapsamında on binlerce kişi istihdam edilmektedir ve bu da daimi bir istihdam değildir. Bunun dışında işsizlikten dolayı kentte büyük bir göç vardır. Turizm sezonu açıldı ve gençlerin büyük bir bölümü turistik yerlerde çalışmaya gitti. Yani, kentin ciddi anlamda bir istihdam sorunu vardır ve işsizlik azalıyor yönündeki veriler yanıltıcıdır. Bana göre, resmi rakamlar bir yana Diyarbakır’da işsizlik oranı yüzde 40’ın üzerindedir.”

Diyarbakır’da işsizlik korkutucu boyutlarda

Kriz ortamının devam ettiğini ve yatırımcıların yatırım yapma konusunda çekinceli davrandığını belirten Ebedinoğlu, “Diyarbakır’da birçok proje şuan askıya alındı. Bu kaygıları giderecek olan siyasi istikrardır, siyasetçilerdir. Şuan İstanbul seçimlerine kitlenmiş durumdayız. Seçimleri kim kazanırsa kazansın, ekonomide ciddi tedbirler alınmadığında büyük sıkıntılar bizi bekliyor. Çünkü siyasi istikrarın olmadığı bir yerde yatırım olmaz ve istihdam sorununu da çözemezsiniz. Bizim en büyük dersimiz şuan Silvan Barajıdır. Silvan Barajı sözde 2023 yılında kanalları ile birlikte bitecek. Bittiğinde de buna bağlı olarak bir yan sanayi kurulacak. Yine, Tekstil Kent Projesi’nin bu kriz ortamında tam randımanlı olarak hayata geçip geçmeyeceği konusunda belirsizlik olduğunu düşünüyorum. Sonuç olarak genel ekonomik gidişattan kaygılıyız. Diyarbakır’daki inşaat sektörünün durumu ortadadır, yeni açılan bir tek temel yoktur. Kent ekonomisinin yaklaşık yüzde 40’ının inşaat sektöründen geldiğini düşündüğümüzde bu ürkütücü bir durumdur. İnşaat sektöründe çalışan on binlerce insan şuan kahvelerde işsiz bir şekilde bekliyor. Bağlar Dörtyolda yüzlerce inşaat işçisi her sabah bir iş bulurum umudu ile bekliyor.” diye konuştu.