Rapor: Gazeteciler yoksulluk kıskacında

TİGRİS HABER - Raporun ana teması bu sene gazeteci yoksulluğu oldu. Düşük ücret, uzun çalışma saatleri ve örgütsüzlüğe zorlanan basın çalışanlarının yaşadığı yoksulluğun boyutlarını “Yoksulluk Araştırması: Ekonomik ve Sosyal Düzey Anketi” ile ortaya koymaya çalışıldı.

Güncel bilanço

Raporda, yürürlüğe girdiği 2022 yılından bugüne gazetecilere yönelik ciddi tehdit yaratan, TCK 217/A “Halkı Yanıltıcı Bilgiyi Alenen Yayma” suçunun güncel bilançosunu da paylaştı.
Ayrıca işgal altındaki Filistin topraklarından dünyaya haber geçmeye devam eden gazetecilerin yaşadıklarını “Gazze’deki Gazetecilere Yönelik Savaş” başlıklı yazısıyla aktaran Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ) Genel Sekreter Yardımcısı Tim Dawson’un da makalesi yer alıyor.

Raporda öne çıkanlar:

TGS verilerine göre son bir yılda en az:

*14 gazeteci cezaevine girdi. Bugün itibarıyla 16 gazeteci gazetecilik faaliyeti nedeniyle cezaevinde.

*69 gazeteci gözaltına alındı. Gazeteciler toplamda 153 saatlerini gözaltında geçirdi. 52 gazeteci ise haklarında açılan soruşturmalar nedeniyle ifade verdi.

*66 gazeteci fiziksel saldırıya uğradı. 26 gazeteci sözlü olarak tehdit edildi.

*183 ceza davası ve toplam değeri 2.690.000 TL olan 21 tazminat davası görüldü.

*Ceza yargılamalarında toplamda 47 yıl 1 ay 24 gün hapis cezası ve 31.160,00 TL adli para cezasına hükmedildi. 60 gazeteci beraat etti.
*Tazminat davalarında toplam değeri 130.000 TL olan 2 dava kısmen kabul edildi. Bu davalarda toplamda 45.000 TL tazminata hükmedildi. Toplam değeri 720.000 TL olan 7 dava ise reddedildi.

*5 site erişime engellendi. 395 haber içeriğinin URL bazında engellenmesine, 191 haber içeriğinin içerikten çıkarılmasına, 14 haber içeriğinden isim veya fotoğraf çıkarılmasına karar verildi. Ayrıca 3 konuda unutulma hakkı kapsamında karar verildi.

*RTÜK tarafından basın yayın kuruluşlarına gazetecilik faaliyetleri nedeniyle 38 ayrı idari para cezası karar verildi, toplamda 40.744.956,00 TL idari para cezası kesildi. 16 defa yayın durdurma kararı verildi. TELE1’in ekranı 7 gün süreyle karartıldı.

Gazeteciler Yoksul

Rapor içinde oldukça kapsamlı bir şekilde paylaşılan anket verilerinde aşağıdaki başlıklar öne çıkıyor:

1. Ücretler, özellikle yetkisiz işyerlerinde yoksulluk sınırının altında kalmaktadır. Toplu iş sözleşmeli işyerlerinde yoksulluk sınırının üzerinde net kazancı olanların oranı %25,4 iken, yetkisiz işyerlerinde bu oran sadece %4,2’de kalmaktadır.

2. Katılımcıların, ücretleri dışında çoğunlukla ek gelirleri yok.

3. Özellikle yetkisiz işyerlerindeki üyelerin yaklaşık yarısı, geçinmek için ailesinden maddi destek almaktadır.

4. Özellikle yetkisiz işyerlerindeki üyelerin yarıdan fazlası, aylık geliriyle tüm ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanmaktadır.

5. Her iki grupta da katılımcıların 1/4’ünden fazlası, temel ihtiyaçlarını karşılamak için aylık en az 30.000 TL’ye ihtiyaç duymaktadır.

6. Katılımcıların 3/4’ü geçinmek için bir ek iş yapmıyor ancak fırsat olsa yapmaya hazır.

7. Gelirlerinin büyük bölümü barınma/kira, ulaşım ve beslenme/gıdaya harcanmaktadır.

8. Katılımcıların önemli bir kısmı kendisini yoksul hissederken, çoğunluğu da kendisini düşük gelir grubunda görmektedir.

9. Sosyal ve kültürel gelişim için katılımcıların ayırdığı aylık bütçe geçen yıla kıyasla ciddi oranda azalmıştır.

10. Ülkedeki ekonomik durum sadece yetkili işyerlerindeki sözleşmeleri değil, yetkisiz işyerlerindeki ekonomik ve sosyal hakları da baskılamaktadır.

11. Katılımcıların büyük çoğunluğu geçen yıla kıyasla alım gücünün düştüğünü ifade etmekte. Her iki grupta da katılımcıların neredeyse tamamı, enflasyon nedeniyle geçen yıla kıyasla gelirinin eridiğini söyledi.

12. Ankete katılanlar için sıfır ya da ikinci el ev veya otomobil almak yakın vadede mümkün değil.

13. Katılımcıların yarısı kirada yaşamakta. Çoğunluğu, yaşadıkları evde tek gelir getirenin kendileri olmadığını beyan etmekte.

14. Hem yetkili hem de yetkisiz işyerleri anketinde gazetecilerin yarısından fazlası, fırsatı olsa daha iyi bir ücret karşılığında gazeteciliği bırakmaya hazır.

15. Katılımcılar için ülkedeki en önemli sorun ekonomi. Adalet ikinci sırada geliyor.

16. Yetkisiz işyerleri anketine katılan üyeler, ciddi oranda toplu iş sözleşmesi ve daha iyi haklar talep etmekte.